Klimaatpaupers

Het woord van 2017 las ik laatst in de trein op weg naar een afspraak in het centrum van Geleen. Een ‘kaste van klimaatpaupers’, zal volgens De Volkskrant op korte termijn ontstaan als gevolg van het Nederlandse energiebeleid. De verduurzaming die al begonnen is, kost veel geld. Vooral de minder welgestelde mensen moeten een naar verhouding grotere financiële bijdrage hieraan leveren. De energielasten drukken immers zwaarder op lagere inkomens dan op hoge inkomens.

Dit komt mede door het feit dat mensen met lage inkomens vaak in oudere, slechter geïsoleerde woningen wonen. Volgens berekeningen zijn mensen met een relatief laag inkomen nu al meer dan tien procent kwijt aan de energienota. Die energienota wordt alleen maar hoger, durft dezelfde krant te voorspellen. Als gevolg hiervan zullen de lagere inkomens verder verarmen, zelfs ontmoedigd worden om gebruik te maken van de dure, groene energie. Klimaatpaupers zullen ze worden. Ze zullen cynisch worden, als ze dat nu al niet zijn! Gaan we zo door dan is in 2050 de armste 10 procent van de Nederlandse huishoudens twintig procent van het besteedbaar inkomen kwijt aan energiekosten.

‘ Strom als Luxusprodukt ’ schreef Zeit een tijd geleden om te waarschuwen dat elektriciteit op termijn misschien geen basisvoorziening meer is omdat het gewoonweg onbetaalbaar wordt. We kunnen het ons nu niet voorstellen. De energietransitie dreigt hierdoor een denivelleringsfeest van jewelste te worden. Waarbij de rijkeren steeds minder uitgeven aan energie en de lage inkomens meer. Terwijl de rijkeren van de wereld relatief meer het milieu vervuilen dan de minder welgestelden.

Ondertussen was ik bij het station in Geleen-Oost uitgestapt en liep ik naar de markt. De kleine sociale huurwoningen bij het spoor waren oud en niet geïsoleerd. Zonnepanelen waren er niet te bekennen. Maar hoe dichter ik bij het centrum kwam en de huizen duurder en mooier werden, zag ik ook zonnepanelen en oplaadpalen verschijnen. Ik realiseerde me dat deze denivellering al ingezet was.

Hoewel zonnepanelen en een oplaadpaal voor een hybride auto exemplarisch voor deze denivellering zijn, zit het ook in kleinere dingen. Eten bijvoorbeeld. Volgens mijn moeder is het goed vasten met een volle buik. Thuis kunnen we het ons permitteren om een duurder stuk biologisch verantwoord vlees of vis te kopen. Maar als je moet rekenen om een goede maaltijd op tafel te zetten let je niet op of dat pond gehakt voor de spaghetti duurzaam biologisch is, maar of het betaalbaar is. Dit geldt niet alleen voor eten maar ook voor bijvoorbeeld isolatie van een huis. Willen we daarom een fatsoenlijke energietransitie waarvan iedereen profiteert (of waarvan de kosten eerlijk gedeeld worden) moeten we proberen om ook de mensen met lagere inkomens te bereiken.

Hier ligt naar mijn mening een taak voor de PvdA en ook andere progressieve politieke partijen. Als sociaaldemocraten hebben we in het verleden gevochten om kennis, macht en geld eerlijker te verdelen. Nu moet hier een vierde dimensie bijkomen namelijk energie. Daar moeten wij ons de komende jaren verder voor inzetten. Op een laagdrempelige manier. Werken aan bewustwording dat ook voor minder vermogenden een duurzame woning binnen handbereik ligt. Een duurzame woning met reële energiekosten. Zodat ook in 2050 voor iedereen betaalbare elektriciteit beschikbaar blijft.