Kippenjournalistiek

Vlak voor het eerste grote verkiezingsdebat van RTL werd ik regelmatig gebeld door journalisten, die het ‘ondemocratisch’ vonden dat de SP niet meedeed met alle eerdere debatten.

Voorafgaand aan de verkiezingen kregen we tientallen verzoeken van media om mee te doen aan ‘het grote verkiezingsdebat’. Dat kan natuurlijk niet, dat is veel te veel. Daarom besloten we aan dezelfde debatten mee te doen als bij de vorige verkiezingen. Twee weken later – tegen het einde van de campagne – belden diezelfde journalisten opnieuw. Nu met de vraag of ik ook vond dat er een ‘overkill’ was aan debatten.

Toen ik deze journalisten daar op wees, klonken zij verrast. Zij leken de inconsistentie van hun vragen niet goed te beseffen – of deden alsof. Politici moeten uiterst terughoudend zijn met commentaar op het optreden van journalisten, die hebben alle vrijheid om hun werk te doen zoals zij dat goed vinden. Maar we mogen wel van journalisten vragen om daar over na te denken.

Deze week kregen Tweede-Kamerleden het boek van Kustaw Bessems en Dirk Jacob Nieuwboer, ‘Doe eens normaal man. In 7 stappen naar een betere politiek’ toegestuurd. Deze journalisten schreven een ‘zelfhulpboek’ voor politici. Zij geven ons praktische tips, die soms erg voor de hand lijken te liggen: ‘Bedenk waarom je de politiek in wilt.’ ‘Wees eerlijk over compromissen.’ ‘Lieg niet, dan hoef je ook niet gek te praten.’ Maar de vraag is natuurlijk, als dit zo voor de hand ligt, waarom houden zoveel politici zich daar dan niet aan?

Aan het slot van het boek gaan Bessems en Nieuwboer kort in op de rol van de media. Zij constateren dat journalisten veel interesse hebben in politiek ‘gedoe’, vooral bezig zijn om het politici ‘lastig te maken’ en steeds op zoek zijn naar ‘draaien’.

Een politicus die stand wil houden, zal moeten leren omgaan met het spel van de media. Daarbij hoort ook het kippengedrag van journalisten, het najagen van de mode van de dag. Maar dat wil nog niet zeggen dat alles wat journalisten doen ook goed is. Misschien zouden Bessems en Nieuwboer een vervolg kunnen schrijven: een zelfhulpboek voor journalisten?

Ronald van Raak schreef: Op zoek naar vrijheid. Een filosoof in de politiek