De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties.
“De figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan pesten, uitsluiting of discriminatie en is daarmee in strijd met het Kinderrechtenverdrag. De Kinderombudsman stelt dat Zwarte Piet zodanig moet worden aangepast dat kinderen geen negatieve effecten meer ervaren door het Sinterklaasfeest. Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie.”
“De Kinderombudsman heeft met kinderen en jongeren over dit onderwerp gesproken. Veel gekleurde kinderen met wie is gesproken, ervaren discriminatie in hun dagelijks leven en vertellen dat dit rond de Sinterklaastijd erger wordt. Kinderen ervaren de combinatie van een aantal typische kenmerken en gedragingen van Zwarte Piet als negatief en discriminerend voor mensen met een donkere huidskleur. De Kinderombudsman vindt het op basis van deze gesprekken aannemelijk dat kinderen gepest of gediscrimineerd worden met daarbij verwijzingen naar Zwarte Piet.”
De Kinderombudsman is het onderzoek gestart naar aanleiding van klachten. Dergelijk onderzoek onder kinderen is nooit eerder uitgevoerd. De universiteit Leiden heeft weliswaar onderzoek gepubliceerd waarin de omstreden figuur werd gevrijwaard en werd gesteld dat kinderen geen associatie maken tussen Zwarte Piet en zwarte mensen maar later bleek dat alleen witte kinderen waren ondervraagd en slechts enkelen van hen in een gekleurde omgeving woonden. De Kinderombudsman komt op basis van eigen gesprekken dan ook tot andere conclusies:
“Verschillende gekleurde kinderen vertellen gedurende het hele jaar op verschillende momenten discriminatie te ervaren vanwege hun huidskleur en te worden uitgescholden. Rond de Sinterklaastijd wordt het erger. Een dertienjarige jongen vertelt dat er met pepernoten naar hem is gegooid en dat hij zwarte aap en Zwarte Piet is genoemd. Een ander kind vertelt dat er in Sinterklaastijd op school een filmpje werd vertoond van stelende en plunderende pieten. “Die zwarten zijn dieven”, zei de meester en hij vertelt dat iedereen hem aankeek. Een kind vertelt het voorbeeld van een moeder die tegen haar dochtertje zegt: “Kijk een Zwarte piet”, wijzend naar het betreffende kind. Ook is er het voorbeeld van een gekleurd kind dat per post van een anonieme afzender rode schmink ontving en creoolse oorbellen in kinderverpakking. De jongen vertelt zich angstig en onveilig te voelen omdat de afzender blijkbaar weet waar hij woont. “Ik werd er een beetje depressief van en durfde niet meer naar school”. Een aantal kinderen zegt Zwarte Piet te associëren met slavernij: “Sinterklaas zit op het paard en is altijd hoger” en “Zwarte Piet heeft het pakje aan uit de slaventijd”.”
De Kinderombudsman toetst aan het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties, waarin onder andere staat dat kinderen recht hebben op gelijke behandeling en op bescherming tegen discriminatie. Ook staat in dit verdrag dat belangen van het kind voorop moet staan bij alle maatregelen die voor hen belangrijk zijn. Op grond daarvan komt de Kinderombudsman tot de conclusie dat de figuur Zwarte Piet gewijzigd moet worden.
“Door Zwarte Piet te ontdoen van discriminerende en stereotyperende kenmerken kan er van hem een figuur gemaakt worden die recht doet aan het plezier dat zovelen beleven aan de Sinterklaastraditie en die tegelijk in overeenstemming is met de rechten van alle kinderen in Nederland. Op plekken waar het Sinterklaasfeest met kinderen gevierd wordt, is het aan volwassenen om ervoor te zorgen dat kinderen met alle huidskleuren plezier hebben aan dit feest. De Kinderombudsman moedigt ouders, scholen, particuliere en publieke jeugdorganisaties en instellingen en op jeugdigen gerichte media aan om zich hiervoor in te spannen.”
Hoe Zwarte Piet er uit moet gaan zien, vertelt de Kinderombudsman niet.
Eerder dit jaar maakte ‘Hoofdpiet’ Erik van Muiswinkel bekend dat hij zijn functie neerlegt omdat de leiding van de publieke omroep NTR, verantwoordelijk voor het toonaangevende Sinterklaasjournaal, weigert de voor gekleurde kinderen kwetsende figuur aan te passen. Of het Sinterklaasjournaal dit jaar tot inkeer komt, is nog niet bekend.
Update 15:30
De Kinderombudsman krijgt sinds vanochtend tientallen bedreigingen omdat ze bloot heeft gelegd hoe zwarte kinderen zich over Zwarte Piet voelen en op basis daarvan vindt dat de ‘kindervriend’ aangepast moet worden. Kalverboer zegt heftige reacties verwacht te hebben ‘maar niet zoveel’. Zij krijgt onder andere doodsverwensingen’, ‘dat ze maar naar een ander land moet’ en dat ze ‘een ziekte moet krijgen’.