Kinderombudsman: Wet passend onderwijs faalt

Het nieuwe systeem om kinderen die extra zorg in de klas nodig hebben op de juiste plek te krijgen, werkt niet. Dat is de conclusie van kinderombudsman Marc Dullaert een jaar na de invoering van de Wet passend onderwijs. Dullaert presenteert zijn bevindingen vandaag in zijn rapport ‘Werkt passend onderwijs?’. De ombudsman dringt bij staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW) aan op snelle aanpassing van het beleid.

De in 2014 ingevoerde wet verplicht alle reguliere scholen in het basis- en voortgezet onderwijs plek te maken voor élke leerling, ongeacht of deze extra ondersteuning nodig heeft. Een jaar na de invoering van de wet, zijn er nog altijd kinderen die niet de juiste vorm van onderwijs ontvangen. Ook zitten duizenden kinderen nog steeds thuis. 

De ombudsman concludeert dat scholen en samenwerkingsverbanden falen het kind centraal te stellen: ‘Scholen bespreken de situatie van het kind en nemen de belangrijke beslissing of hij of zij wel of niet wordt toegelaten. Maar dat gebeurt soms alleen maar op basis van een dossier, of op basis van financiële belangen. Het kind en de ouders hebben ze nooit ontmoet.’

Ouders en kinderen worden hierbij onvoldoende geïnformeerd. Daar waar het wel goed gaat, heeft dat volgens Dullaert alles te maken met ‘lef en persoonlijke betrokkenheid’ binnen de scholen. De ombudsman is van mening dat om passend onderwijs te laten slagen, een omslag nodig is in de houding van alle scholen. 

Verder concludeert Dullaert dat essentiële randvoorwaarden ontbreken om passend onderwijs voor alle kinderen mogelijk te maken. Zo zouden oude regels en wetten maatwerk in de klas belemmeren. Denk hierbij aan de leerplicht die geldt voor alle kinderen, of de beperking op thuisonderwijs. Hierover zegt Dullaert: ‘Voor sommige kinderen is het psychisch of medisch heel lastig om vijf dagen per week naar school te gaan, terwijl dat wettelijk wel verplicht is. In bepaalde gevallen zou van die wet afgeweken moeten worden.’ De onderwijsinspectie heeft het wel mogelijk gemaakt voor sommige kinderen om onderwijs op de thuislocatie te volgen, maar het is voor ouders en professionals nauwelijks te achterhalen hoe en wanneer ze daar een beroep op kunnen doen. 

Staatssecretaris Sander Dekker is het niet eens met de ombudsman. In een reactie laat hij weten: ‘De ruimte voor maatwerk is met het passend onderwijs enorm toegenomen, scholen moeten er alleen beter gebruik van maken.’ De staatssecretaris vind het te vroeg om te concluderen ‘dat de wet waarvan de inkt net droog is volledig op zijn kop gezet moet worden.’

Twee jaar geleden boog de Kinderombudsman zich ook al over de problemen rond het passend onderwijs. ‘Het is wrang om te zeggen, maar de knelpunten die toen zijn gesignaleerd, bestaan nu nog steeds, blijkt uit ons nieuwe rapport.’ Dullaert begrijpt dat de invoering van de nieuwe wet tijd nodig heeft, maar hij kan niet toestaan dat kinderen en hun ouders maar geduldig moeten afwachten tot er wellicht in de toekomst meer duidelijkheid is. ‘Dit is aan kinderen niet uit te leggen. Zij zijn onze toekomst en hun toekomst begint vandaag.’

cc-beeld: Anna Gutermuth