D66, SP en lokale partijen winnen, verlies coalitiepartijen ... CDA ondanks licht verlies landelijk de grootste ... Van Rey boekt monsterzege over VVD in Roermond
De lokale partijen, D66 en de SP zijn de grote winnaars van de gemeenteraadsverkiezingen. PvdA en VVD zijn de verliezers. Met de historisch lage opkomst viel het uiteindelijk wel mee. 53 procent van de kiesgerechtigden bracht vandaag een stem uit, 1 procent minder dan in 2010.
Amsterdam De tweede tussenstand bevestigt de grote winst van D66, dat de grootste wordt met voorlopig 14 zetels. De PvdA, sinds 1949 de grootste in de stad, zou het moeten doen met 10 zetels. Voor de VVD, GroenLinks en de SP zijn er voorlopig zes zetels.
Den Haag D66 lijkt de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag te winnen. De partij heeft woensdag 15,4 procent van de stemmen behaald, voorlopig goed voor acht zetels. PVV volgt op de tweede plek met 14,1 procent van de stemmen: zeven zetels. PvdA (zes zetels), derde, kreeg 12,6 procent van de stemmen. 97 procent van de stemmen is geteld.
Rotterdam In Rotterdam wordt Leefbaar Rotterdam volgens een eerste telling de grootste met 15 zetels, de PvdA verliest enorm en zou 8 zetels krijgen.
Groningen Ook in Groningen wordt de PvdA voorbijgestreefd door D66. De PvdA gaat terug van negen naar zes zetels, D66 stijgt van vier naar negen.
Roermond De LVR van Jos van Rey en Dré Peters is met 10 van de 31 zetels de grote winnaar geworden in Roermond. De VVD is de grote verliezer en houdt slechts 3 zetels over. Dat meldt Limburg 1.
Nijmegen GL:17,1%, PvdA:10,8%, D66:16,6%, SP:20,2%, VVD:10,2%, L 6:5,1%, VSP:4,4%, L 8:5,6%, L 9:5,4%, L 10:2,1%
Update 22.30 uur: Ipsos voorspelt een winst van 5 procent voor de lokale partijen, die 29,4 procent van de stemmen zouden krijgen. D66 zou 4,7 procent stijgen naar 12,8 procent en de SP zou er 4,1 procent op vooruit gaan en uitkomen op 7,9 procent. D66 zou volgens de prognose van Ipsos de grootste partij worden. De PvdA zou 5,1 procent verliezen en dalen naar een percentage van 10,0. Het CDA gaat er volgens de prognose 4,4 procent op achteruit en zakt naar 10,9, terwijl de VVD 3,2 procent zou inleveren en daarmee uitkomen op 12,4 procent.
Het wachten is nu op meer definitieve uitslagen en de uitslagen in de grote steden.
Rotterdam Joopredacteur Francisco van Jole peilt in Rotterdam de reacties op de voorlopige uitslagen:
Leefbaar Rotterdam is bijeen in café Haagse Bluf. Het is er een beetje stil want een groot deel van de partij zit op het stadhuis. Terwijl gewacht wordt op de komst van Eerdmans wordt de uitslag geanalyseerd. “We zijn de spiegel van de PvdA geworden,” zegt een raadslid. “Zij hebben veel allochtone stemmers en een klein beetje autochtone. Bij ons is het net andersom.” Er wordt hardop gedroomd over coalities met D66 en zelfs de SP. De nederlaag van de PvdA wordt met genoegen ontvangen. Een enkeling loopt met een t-shirt ‘Fuck de PvdA’. Om 1 uur komt Eerdmans onder luid applaus binnen. Campagneleider Buyt spreekt de menigte toe “we hebben de stad terugveroverd op de PvdA” Gejuich barst los. Maar er is ook vertwijfeling zegt hij want er is geen zetelwinst geboekt. Joost Eerdmans:
Het was een lange rit maar het is gelukt. We hebben de sleutels van de stad in handen. We zijn met afstand de grootste. We gaan het absoluut mogelijk maken dat we een coalitie vormen.”
Hij zegt dat niet voor niets want waar de aanwezigen nog bang voor zijn is dat de PvdA langs slinkse weg alsnog een monstercoalitie in elkaar timmert. Gek genoeg is er dus zelfs na deze verpletterende overwinning angst voor de totaal lamgeslagen PvdA aanwezig.
De PvdA houdt een bijeenkomst in horecazaak Bed. De naam is toepasselijk in die zin dat iedereen er slapeloze nachten tegemoet lijkt te gaan. De sfeer is zeer bedrukt, er klinkt geen muziek. 8 zetels is een historische nederlaag zonder weerga en het kan haast niet anders of lijsttrekker Karakus ruimt het veld. Al zegt hij vanavond nog van niet. De analyse hier klinkt dat de partij de 6 zetels is kwijtgeraakt aan de SP (3 zetels winst) en de islamitische nieuwkomer Nida die twee zetels haalde. Tussen de frustratie en het verdriet klinkt echter ook vastberadenheid door. Het roer moet om, of liever gezegd het schip moet opnieuw opgetuigd worden. Daar zullen de leden alle tijd voor hebben want in een plek in het college zit er niet in.
Spanning in het alcoholvrije Madera House in het Oude Westen waar de aanhang van de nieuwe islamitische partij Nida zich heeft verzameld. De tafels zijn beladen met hapjes en de stemming is, net als de campagne, optimistisch. “We komen wel in de raad,” zegt lijsttrekker El Ouali. “Echte kracht is bundeling van kracht.” Hij schudt dergelijke wijsheden gemakkelijk uit zijn mouw. Het leidde er onder andere toe dat het AD hem uitriep tot op een na beste debater van de verkiezingsstrijd. Als Nida een zetel haalt is dat een novum. De partij die zich presenteert als religieus maar modern voerde een no budget campagne die niettemin spraakmakend was.
De SP viert in Rotterdam de verkiezingsavond in avantgarde club Worm. De stemming zit er goed in en als Roemer via de NOS de zaal ingebeamd wordt zijn alle oren gespitst. Roemer vertelt van de uitstekende prognose, een verdubbeling van het aantal raadszetels in het land. In de zaal zegt de Rotterdamse lijsttrekker Leo de Kleijn dat hij een uitslag verwacht van 4 à 5 zetels. De partij heeft er nu 2. Hij bekijkt de zaak nuchter. Leefbaar gaat volgens hem minder winnen dan verwacht:
Dan zullen ze veel moeite hebben een coalitie te vormen want hun winst halen ze bij de VVD vandaan.
Update 21.10 uur:
De eerste exitpoll is binnen en uit deze voorlopige prognose zou blijken dat D66 de landelijke winnaar wordt. Ook de lokale partijen doen het gezamenlijk goed met bijna eenderde van de stemmen. De coalitiepartijen VVD en PvdA leveren flink in, net als het CDA.
Het resultaat van 2010 en de exitpoll van nu:
VVD: van 15,6 naar 12,2 procent PvdA: van 15,1 naar 10,2 procent SP: van 3,8 naar 7,9 procent CDA: van 15,3 naar 10,9 procent D66: van 8,1 naar 12,8 procent GL: van 6,4 naar 4,9 procent CU/SGP: van 5,1 naar 8,1 Lokaal: van 24,4 naar 29,4 Overig: van 6,2 naar 3,6
De exitpoll is slechts een voorlopige prognose op basis van een enquête bij de uitgang van verschillende stemlokalen. Het tellen van de stemmen begint nu pas, de stemlokalen zijn zojuist gesloten. Naar verwachting zijn pas diep in de nacht de definitieve uitslagen bekend.
Eerder: De stembureaus zijn open. Tussen 07.30 en 21.00 uur worden door heel het land heen nieuwe gemeenteraden gekozen. Veel gemeenten hebben zich in allerlei bochten gewrongen om de kiezer naar de stembus te lokken. Zo konden de nachtbrakers in Tilburg al sinds middernacht hun stem uitbrengen. In het centrum van de stad kon het uitgaanspubliek zo van het café naar het stemlokaal rollen. Toch zal het naar alle waarschijnlijkheid weinig uithalen. Er is weinig zeker deze verkiezingen, er zijn veel zwevende kiezers. Maar een ding is wel al duidelijk, de opkomst zal historisch laag zijn.
Woensdag zullen er minder mensen dan ooit hun stem uitbrengen bij de gemeenteraadsverkiezingen. De NOS heeft een onderzoek laten doen waaruit blijkt dat de opkomst niet hoger zal zijn dan 43 procent. In 2010 was de opkomst al historisch laag met 54 procent.
Desinteresse is de belangrijkste reden niet te gaan stemmen, stelt Ipsos die namens de NOS kiezers heeft ondervraagd. Dat is goed terug te zien in het onderzoek. Bijna de helft van de Nederlandse stemmers weet namelijk niet wie de raadsleden zijn in zijn of haar gemeente. Nog geen kwart van de kiezers kent de naam van zijn of haar wethouder.
Politici zijn het minst bekend in grote steden. Meer dan de helft van de inwoners, 55 procent, kan in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag geen enkel raadslid opnoemen. Bij jongeren is dat zelfs 60 procent. Op het platteland en in kleinere dorpen gaat dat al iets beter. Niet alleen kent tweederde van de inwoners daar hun raadsleden, maar gaat ook eenderde van de kiezers stemmen op iemand die hij of zij persoonlijk kent.
Dinsdagavond deed de minister van Binnenlandse Zaken, Ronald Plasterk, in Pauw & Witteman een oproep mensen naar de stembus te krijgen:
Vergeet niet, er zijn plekken in de wereld waar mensen in bloedige oorlogen vechten om het recht te hebben om uiteindelijk via verkiezingen te bepalen hoe hun omgeving eruit ziet. Gebruik dat recht!
Premier Rutte, premier van alle Nederlanders, geeft RTL Boulevard een verkapt stemadvies om VVD te stemmen. Hij adviseert om bij de gemeenteraadsverkiezingen te stemmen op een lokale partij die ook bestuurders heeft in de provincie en in Den Haag. Om lokaal dingen geregeld te krijgen, moet je die contacten hebben, zei hij. De VVD, en meer landelijke partijen, zijn volgens Rutte geworteld in de lokale gemeenschap