Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Kiezen mensen voor zichzelf of voor eerlijkheid?

  •  
10-09-2012
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Iedere dag een gezond weetje. Vandaag: moeten mensen concurreren of samenwerken?

Waardoor overleven we? Omdat we uitgerust zijn met een gezonde neiging voor eigenbelang te kiezen? Dat is in ieder geval de overtuiging van de mensen die in de wildwest economie geloven: bemoei je zo weinig mogelijk met de samenleving, want dan zal de natuurlijke prikkel ervoor zorgen dat mensen met elkaar concurreren en verstandig kiezen. Dat is voor zichzelf en dat is goed voor iedereen. Echt waar?
De bekende bioloog Frans de Waal heeft overtuigend laten zien dat het in de dierenwereld niet zo is. Chimpansees hebben elkaar nodig en kiezen niet uitsluitend voor zichzelf. Er is steeds meer onderzoek dat laat zien dat het zelfde voor mensen geldt. Nu is er weer een onderzoek dat laat zien dat mensen kiezen op basis van wat ze eerlijk vinden.
In onderzoek was al aangetoond via spelletjes waarin geld verdeeld moest worden dat mensen oneerlijke voorstellen weigeren. Maar wat als het er echt op aankomt en het om primaire behoeften gaat. In dit nieuwe onderzoek zorgden de onderzoekers voor matige en stevige dorst bij menselijke proefpersonen door ze via een infuus wat meer zout te geven (de prikkel die je aanzet tot drinken). Vervolgens gaven ze de proefpersonen allemaal precies het zelfde te drinken, maar gaven hen het idee dat de een meer kreeg dan de ander. Wat bleek? Ze weigerden het aanbod om te drinken, wilden eerst dat iedereen even veel kreeg.
Mensen kunnen net als apen blijkbaar niet tegen oneerlijkheid, zelfs als het om zulke primaire behoeften gaat als drinken. Er zat overigens wel een grens aan. Bij heel erge dorst dronken ze uiteindelijk wel. Mensen leven in groepen – netwerken zeggen we tegenwoordig – en die functioneren op basis van samenwerking. Dat is op zijn beurt weer sterk verbonden met het gevoel voor eerlijkheid. Als je nog niet weet wat je woensdag gaat stemmen, denk dan nog maar een keertje aan de uitkomsten van dit onderzoek. Het weetje van zondag nalezen: Voel je je ellendig? Kijk Friends

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (14)

Michiel Online
Michiel Online10 sep. 2012 - 8:04

toch denk ik dat het nu te ver van ons af ligt om te vergelijken met de dierenwereld.

Jiskefet47
Jiskefet4710 sep. 2012 - 8:04

Ooit kocht ik eens een boekje, omdat de titel me erg aansprak. "Dieren zijn wat mensen hebben" Wat Frans de Waal aantoont is dat dieren compassie en inlevingsvermogen hebben. Maar mensen hebben iets wat dieren niet hebben. De wereld van de woorden en hersencellen waarmee ze gedachten(woordbeelden) kunnen waarnemen en hun gedachten in taal(woorden) kunnen uitdrukken. Alleen kunnen mensen met dat wat ze wel hebben en dieren niet, dat wat ze als dierzijn in zich hebben, nog niet zo goed in denk/woordbeelden begrijpen. Ook hier de aanhouder wint!

wvdstraat
wvdstraat10 sep. 2012 - 8:04

Het is (helaas) zo, hetgeen Wolffers als arts beslist weet, dat die keuze / voorkeur grotendeels genetisch bepaald is. Er zijn "samenwerkers" en er zijn "competitieven". Omdat een samenleving nu eenmaal uit "allen" bestaat, is de eerste aanleg (maatschappelijk) te prefereren.

Woeki Hypo
Woeki Hypo10 sep. 2012 - 8:04

Concurrentie of samenwerking. Het is vreemd dat mensen die zeggen voor vrijheid te zijn, anderen dwingen en willen dwingen tot concurrentie. Die vrije concurrentie is gedwongen concurrentie. Echte vrijheid betekent, dat mensen zelf en samen beslissen, binnen het kader van een democratie, of ze willen samenwerken of concurreren. Zonder lastig gevallen te worden door dominante belangengroepen of een arrogante ideologie of een alleswetende wetenschap. Samenwerking of concurrentie is dus een vraagstuk voor een pluriforme democratie. Een neoliberale staat is echter geen pluriforme democratie. Zoals Europa duidelijk laat zien. Concurrentie behoort als verschijnsel tot de categorie “verdeel en heers”. In de micro economie is maximale concurrentie de voorwaarde waaronder de vrager de aanbieder maximaal kan onderdrukken en maximaal kan uitbuiten (maximale opbrengst / winst). De vrager als klant, koning en heerser dus. Vandaar die versoepeling van het ontslagrecht. Maximale uitbuiting van de werknemer. Marginalisatie van de onderklasse van lageropgeleiden en gewone burgers via uitbesteding en aanbesteding. Met concurrentie als marginaliserende kracht. De wiskunde ondersteunt deze uitbuiting. Zie de toepassing van de methode van de multiplicator van Langrange in de micro economie. Door de neoliberale economie is topwetenschap geworden: het manipuleren van mensen. Kennis als basis van fascisme. Te weinig hogeropgeleiden nemen afstand van deze negatieve kant van de wetenschap. Zoals de huidige politieke keuzes in Nederland en Europa laten zien. Topwetenschap is de splijtzwam van de samenleving geworden, de Grote Polarisator, als vervanger van het Grote Verhaal. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

[verwijderd]
[verwijderd]10 sep. 2012 - 8:04

In de economie gaat het toch iets anders. In China hebben ze 40 jaar lang geëxperimenteerd met een economie gebaseerd op samenwerking, met als gevolg geen vooruitgang, armoede, bureaucratie, etc. De laatste 20 jaar experimenteren ze met een ieder-voor-zich economie, met als resultaat dat 300 miljoen mensen uit de armoede zijn getrokken. Maar partijen zoals de SP zullen het vooral schandalig vinden dat er nu zoveel miljonairs in China zijn.

1 Reactie
arieroos
arieroos10 sep. 2012 - 8:04

[In de economie gaat het toch iets anders. In China hebben ze 40 jaar lang geëxperimenteerd met een economie gebaseerd op samenwerking, met als gevolg geen vooruitgang, armoede, bureaucratie, etc.] Dat zie je toch echt volkomen verkeerd. De Chinese economie in de tijd waar jij het over hebt, had helemaal niets met samenwerking te maken. Het was een totalitaire planeconomie, waarbij bureaucraten bepaalden wat door wie geproduceerd moest worden.

[verwijderd]
[verwijderd]10 sep. 2012 - 8:04

Mensen die voor zichzelf c.q. eigen landsbelang kiezen zijn ook eerlijk.. en verstandig.

1 Reactie
jonh16144
jonh1614410 sep. 2012 - 8:04

"eerlijk.. en verstandig. " Ook uitbuitbaar. Kijk maar naar hoe het domme stemvee weer trapt in de leugens van de graaiersbende.

[verwijderd]
[verwijderd]10 sep. 2012 - 8:04

Ik snap nooit zo waarom ik als hardwerkende VVD stemmer die 50 % van de tijd voor de staat werkt een graaier is, en een SP stemmer die 100% van de tijd niets doet, zich solidair noemt. Ik zie het eerder andersom.

3 Reacties
arieroos
arieroos10 sep. 2012 - 8:04

Tsja, er zijn een heleboel dingen die VVD stemmers niet snappen, dus je verwarring is niet zo vreemd ...

JoopSchouten
JoopSchouten10 sep. 2012 - 8:04

Dit geeft aan dat je het netto verdiende bedrag ontoereikend vindt en je maatschappijvisie uitermate beperkt is. Een paar vragen. Heb je personeel? Moet de staat haar handen van je aftrekken zodat je letterlijk alles zelf kunt regelen zoals financieren, onderwijs, zorg en nutsvoorzieningen? Heb je vrienden die anders denken dan jij?

wvdstraat
wvdstraat10 sep. 2012 - 8:04

weet u waarom niet? omdat u netto niets meer zou verdienen, alleen bruto !

FritsGuevara
FritsGuevara10 sep. 2012 - 8:04

Zolang dat "moeten" concurreren of samenwerken niet door een linkse overheid wordt bepaald en geregeld, zit je beter dan onder het socialisme. In een linkse situatie ontstaat vanzelf wel door economisch wanbeheer (mislukkende plan-economieën en te zware regeldruk) een keer die nijpende dorst zoals die mensen die aan het infuus liggen, terwijl de leiders zich in westerse weelde baden. Het experiment gaat er al vanuit dat mensen door iemand bedeeld worden, en schetst dus juist een links type samenleving. Daarin willen ze dat iedereen gelijk is. Omdat de verantwoordelijkheid voor de eerlijkheid gelegd wordt bij een ander, zijn ze heel goed in klagen over een ander. Als de vergelijking met het wilde westen bedoeld zou zijn als rotopmerking naar de vrijheid, dan wil ik er graag op wijzen dat de grootste wanorde op de grootste schaal, waar iedereen door benadeeld wordt, met kop en schouders door overheden komt. Gaat het niet om oorlogen, dan wel om bedrog en het recht van de sterkste. In een maatschappij als deze is het recht namelijk van de sterkste, namelijk de overheid. De mensen die zich graag daaraan schurken zijn geen haar beter dan wat ze een ander aan wilde westen neigingen verwijten.

1 Reactie
arieroos
arieroos10 sep. 2012 - 8:04

[In een linkse situatie ontstaat vanzelf wel door economisch wanbeheer (mislukkende plan-economieën en te zware regeldruk) een keer die nijpende dorst zoals die mensen die aan het infuus liggen, terwijl de leiders zich in westerse weelde baden. Het experiment gaat er al vanuit dat mensen door iemand bedeeld worden, en schetst dus juist een links type samenleving] Tsjonge, wat een rare gedachtenkronkels moet je wel niet verzinnen om onder de uitkomsten van dit onderzoek uit te komen. Links staat voor een plan-economie ? Sinds wanneer ? Enkele van de meest succesvolle economien in Europa zijn het resultaat van links beleid, en zijn zeker geen planeconomien. Heb je nu zelf niet door dat je een beetje voor gek staat met zo'n uitspraak ?