Joop

Kiest het CDA voor een echte omslag?

  •    •  
11-01-2012
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Levert het CDA straks een politieke bijdrage om de dominante economische machten bij te sturen? Durft de partij weer politiek met een hoofdletter te bedrijven? Of blijft het CDA kiezen voor ongebreidelde marktwerking door een verdere terugtreding van de overheid, maar dan in een wat vriendelijker vorm?
Het CDA overweegt volgens de media ‘een ruk naar links’. De mogelijke koerswijziging blijkt uit gelekte plannen afkomstig uit het zogeheten Strategisch Beraad onder leiding van oud-minister Aart Jan de Geus. Veel christen-democraten zullen de koerswijziging eerder bestempelen als een terugkeer naar het politieke midden. Vooral macht en invloed maken een centrumpositie immers interessant. Maar een strategisch beraad is nog geen principieel beraad. En dat laatste is nodig is om een nieuw fundament onder de partij te leggen.
Als je door de waan van de dag stevig naar rechts bent meegezogen, dan sta je na verloop van tijd beteuterd in de hoek. Dan blijft er één richting over en dat is terug bewegen naar links. Zo verrassend is de koerswijziging daarom niet. De vraag is vooral: hoe ver durft het CDA te gaan? En komt de partij ook aan de progressieve kant van het politieke spectrum uit? Komt de koersverandering voort uit lijfsbehoud of is deze geboren uit een diepgewortelde overtuiging? En als dat laatste het geval is, wanneer volgt dan de erkenning dat de partij door fixatie op macht de afgelopen jaren op een ideologisch dwaalspoor terecht is gekomen?
Nu is de vraag wat de begrippen ‘links’ en ‘rechts’ precies inhouden nogal verschillend te beantwoorden. Dat is – helemaal voor middenpartijen als CDA en D66 – altijd een wat lastige zaak. Voor mij telt het criterium of een politieke partij culturele verdraagzaamheid, duurzame ontwikkeling en een eerlijke verdeling van welvaart, macht en inkomen bevordert of juist eerder frustreert. Zo bezien is het CDA op dit moment een conservatieve en rechts georiënteerde partij.
Politiek filosoof en emeritus hoogleraar politieke filosofie Henk Woldring stelde eerder in tijdschrift De Linker Wang: “Het politieke midden kan nooit je doelstelling zijn, het gaat om een visie op de samenleving. De christen-democratie moet uiteindelijk een gematigd progressieve politieke beweging zijn.” Woldring schreef in 1996 een doorwrochte filosofische studie over de beginselen van de christen-democratie en zat namens het CDA in de Eerste Kamer. In 2010 zegde hij diep teleurgesteld zijn partijlidmaatschap op.
Levert het CDA straks echt een politieke bijdrage om de dominante economische machten bij te sturen? Durft de partij weer politiek met een hoofdletter te bedrijven? Of blijft het CDA kiezen voor ongebreidelde marktwerking door een verdere terugtreding van de overheid, maar dan in een wat vriendelijker vorm met wat meer culturele openheid? Rechts, maar zonder scherpe kantjes in een wat lichtere variant? Of kiest het CDA voor een echte omslag?
Voor de politiek in het algemeen is het interessant of de koerswijziging van het CDA zal leiden tot de val van het Kabinet Rutte. Wat mij vooral boeit is de vraag of trouwe CDA-kiezers zullen doorzien dat de eeuwige slingerbewegingen van het CDA – of die nu van links naar rechts gaan, of juist van rechts naar links – vooral zijn ingegeven door macht en politieke strategie. En dat visiestukken als het recent verschenen ‘Mens, waar ben je?’ uiteindelijk ondergeschikt zijn aan politiek lijfsbehoud. Of ben ik nu te cynisch? Ik vermoed oprecht van niet. Toch wil ik als religieus geïnspireerde GroenLinkser het CDA het voordeel van de twijfel geven, maar wel met een nadrukkelijke kanttekening.
Natuurlijk is elke politieke partij bezig met macht en strategie. Wat dat betreft neem ik het CDA niets kwalijk. Politiek bedrijven valt of staat met macht en invloed. Maar voor het CDA lijkt politieke macht gaandeweg een doel en een principe op zichzelf te zijn geworden. Dat het CDA nu weereens wat naar links beweegt is daarom alles behalve opzienbarend.
Relevant is vooral de vraag of het CDA  niet alleen om strategische redenen naar links buigt, maar in het voetspoor van de ideeën van onder anderen Henk Woldring, ook definitief durft te kiezen voor een gematigd progressief profiel omdat de christen-democratische wortels van solidariteit, emancipatie en rentmeesterschap dat simpelweg vereisen.
Als die trend zich definitief zou doorzetten, komt het CDA in beeld als interessante en stabiele coalitiepartner voor PvdA, SP, D66, ChristenUnie en ook mijn eigen partij GroenLinks. Afhankelijk uiteraard van de vraag hoeveel Tweede Kamerzetels de partij kan inbrengen bij het realiseren van een nieuwe centrumlinkse regeringscoalitie.
Dit artikel is eerder verschenen op het weblog van Theo Brand

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (9)

Bakoe
Bakoe11 jan. 2012 - 15:46

Natuurlijk doen ze dit om strategische redenen, als ze nu in de peilingen op 30 zetels hadden gestaan dan was dit echt niet gebeurd. Het gaat er ook niet om welke richting ze opgaan maar in welke richting de meeste zeteltjes lonken. Nu nog een kekke snelle jongen of meid als lijsttrekker, en dan maar hopen dat de stemmen weer binnenstromen. Daarna kan het CDA als het landsbelang het eist altijd weer een rechtsere koers volgen, dat noemen ze dan niet voor de verantwoordelijkheid weglopen. Ongeloofwaardig? Ja, maar die partij is altijd al ongeloofwaardig geweest.

johwih
johwih11 jan. 2012 - 15:46

Je zegt: ' een gematigd progressief profiel omdat de christen-democratische wortels van solidariteit, emancipatie en rentmeesterschap dat simpelweg vereisen.' Nou, dat zijn niet de kernwaarden die ik steeds tegenkom in CDA-publicaties. .. Ik zie ook niet hoe je vanuit die veronderstelde wortels uit kan komen bij deze kernwaarden: Publieke gerechtigheid, respect, rentmeesterschap en verantwoordelijkheid. Ik vind het een ijzersterke basis voor deze partij in het midden. Midden tussen de idealen van sociaaldemocratie en liberalisme , met hun nadruk op resp. solidariteit(broederschap) en vrijheid.

ockham
ockham11 jan. 2012 - 15:46

Ik vrees dat het CDA weer voor baantjes kiest. Burgemeester zijn is zo gek nog niet.

EricWakker
EricWakker11 jan. 2012 - 15:46

De samenwerking met de VVD en PVV legt het CDA duidelijk WIND-eieren, dus tja, ja... Om een analyse van het midden te geven: de waarheid zal in het midden liggen: het gaat om macht en besef dat het op met Verhagen's gewelds-politiek niets is geworden. Van mij hoeven die CDA gasten echt niet straf links te worden, dat kunnen ze toch niet. Maar laten we beginnen met het opzeggen in het vertrouwen in dit foute Rutte/Wilders kabinet, een publiek excuus aan de bevolking voor de bizarre gevoerde koers, een duidelijk programma en dan kan er met het CDA over deelname van deze - onderhand een splinterpartij - gepraat worden over een normaal meerheidheidskabinet.

TioCoos
TioCoos11 jan. 2012 - 15:46

Stuiptrekkingen van een partij die al bijna verzopen is. Ze kunnen hun dramatische zetel aantallen uit de peilingen in één keer verdubbelen door luidruchtig afstand te nemen van hun Bruine gedoogpartner en openbare erkennig dat marktwerking niet echt goed uitgepakt heeft voor hun achterban. Mea culpa, mea maxima culpa, zolang niet uitgesproken door die gluup van Verhagen, is zomaar goed voor 10 verloren zetels.

Michiel Online
Michiel Online11 jan. 2012 - 15:46

- partij van de religie waarbij religie al lang achterhaald is - partij voor de vrijheid die samenwerkt met een christelijke partij - vereniging voor volksvrijheid en democratie die armeren verder de armoe indrukt en zichzelf rijk rekent we zijn een fascistisch land

vanessa2
vanessa211 jan. 2012 - 15:46

Heb het al heel lang geleden een keer opgemerkt: de PvdA is gesplitst in SP en PvdA, de VVD in PVV en VVD, en wel op dezelfde dimensie: Verlicht vs Reactionair. Aangezien de maatschappij zich daarin splitst is het logisch dat het CDA ook op die dimensie scheurt. Of het tot een splitsing komt binnen het CDA of er een puist erbuiten ontstaat maakt niet uit: het conflict is identiek aan dat in de PvdA en VVD.

wajvr
wajvr11 jan. 2012 - 15:46

Tja, dat arme CDA - compleet van het padje af .. van gedegen middenpartij onder Ruud Lubbers (waar zelfs een links stemmer als ik respect voor had) - uiteindelijk onder die glibberige-gluiperd van een machtsgeile Verhagen afgezakt tot een partij dat zich laat chanteren-om-maar-te-regeren door religieus-extremisme van de SGP, liberaal-fascisme van de PVV en neo-liberalistische uitbuiting van de VVD. Ik denk ... (en tot wat het CDA verworden is hoop ik) dat het te laat is voor het CDA - dat deze partij verdwijnt van het politieke cabaret - en dat uit de door Maxime persoonlijk weggeveegde CDAsresten een robuuste middenpartij komt die zich niet laat ringeloren door ethousiaste ongebreidelde marktwerking verhalen van rechts - maar die dit op z n merites beoordeeld. Een partij die beseft dat sociale ontmanteling van dit land leidt tot sociale onrust en een geweldsspiraal op de straat. Een partij die beseft dat ongebreideld kapitalisme altijd zal leiden tot uitbuiting van mensen en uitputting van de aarde - alleen maar uit pure hebzucht naar meer-meer-meer.. Een partij die gewoon weer een menselijk gezicht toont al was het alleen maar op basis van de leidraad in hun bestaan - het christelijk geloof Het CDA in zn huidige vorm heeft haar trouwe aanhang in Brabant en Limburg dusdanig van zich vervreemd dat het einde eerder dan de redding nabij lijkt.

Patrick Faas
Patrick Faas11 jan. 2012 - 15:46

"Afhankelijk uiteraard van de vraag hoeveel Tweede Kamerzetels de partij kan inbrengen..." Is die laatste zin bedoeld als relativerend grapje? Met zo'n opmerking stimuleer je het CDA toch juist weer strategisch te denken i.p.v. principieel? Het komt de politieke profilering, en dus de democratie, niet ten goede als politieke partijen teveel met de wind meewaaien. Je kunt het CDA beschuldigen van onchristelijke verrechtsing, maar hoe principieel is GroenLinks nog? Hoe kon de hele Tweede Kamerfractie stemmen voor een verbod op kosjer vlees en op het Offerfeest, dwz het islamistisch Paasfeest? Het leek een poging minderheden het land uit te werken, maar werd soms verdedigd als een stap naar een landelijk veganisme, wat ook niet erg multicultureel is. GroenLinks telt de CPN en de PSP in zijn samenstelling. Van een CPN kan men zich nog voorstellen dat zij de strijd van de Sovjets in Afghanistan zouden willen voortzetten om het land communistisch te krijgen, maar onder Amerikaanse vlag krijg je landen niet communistisch, dus dan zijn we met de verkeerde bondgenoten in zee gegaan. Hoe oud-PSP'ers kunnen leven met onze medewerking aan de imperialistische en wraakzuchtige terreur van de Amerikanen in Afghanistan is niet te snappen. Alle principes overboord en waarvoor? Meer olie voor Shell? Meer macht voor GroenLinks? Tijd voor een ethisch reveil, ook bij GroenLinks.