Kerstgemis

Of Jezus nou wel of niet geboren is op 25 december. Of dit nu gewoon de plaats in heeft genomen van de winterse zonnewende of niet. Dat de Kerstboom werkelijk helemaal niets te maken heeft met de geboorte van kindje Jezus, maakt ook even helemaal niets uit.

Voor mij, als klein meisje, was Kerst een feest van warmte en samenzijn. Ik kom uit een protestants gezin en zelfs al deden we weinig aan het geloof, met Kerst gingen we gezellig samen naar de kerk en na afloop wachtte er een broodmaaltijd op ons. Om twaalf uur ’s nachts! Heerlijk om als kind zo lang op te mogen blijven. Een sobere maar gezellige maaltijd, want het kindje Jézus was immers geboren in een stal, in armoede… en dat vierden we uit respect op een simpele, warme manier.

De volgende dag was er een eveneens eenvoudige doch oergezellige maaltijd, samen met de familie, opa, oma en waar ook ander gezelschap op afkwam. De kinderen hadden alle aandacht, het was een feest van de familie.

Geen cadeautjes Het fenomeen van de Kerstman had Nederland toen nog niet veroverd. Misschien is het dat ik ouder werd maar later werd me duidelijk dat de de Kerstsfeer veranderde. Ik zag ome Piet die dronken tegen de kerstboom aan plaste, tante Bep die flink zat te roddelen en ma die niet wéér haar schoonmoeder uit wilde nodigen, tenminste als ze met die vent van haar kwam.

Ik werd me bewust van het familiegezeur dat onvermijdelijk met de Kerstsfeer gepaard gaat. Nog wat later maakte dus de Kerstman zijn entrée. Hij kwam helemaal uit Amerika overgevlogen met gouden beloftes van cadeautjes en was in een rood Coca-Cola kostuum gehuld. Hohoho! riep hij en ik fluisterde mijn moeder toe “hij lijkt wel een beetje op sinterklaas, mama…” 

Het familiefeest werd een nieuw verplicht cadeautjesfestijn. Ik had geen zin om ze te kopen maar moest meedoen want anders krijg je lange gezichten. En het moet wel gezellig blijven natuurlijk. Verplicht.

Waar heeft dat toe geleid? Nu worden de ongewenste verplichte cadeautjes de dag erna al op Ebay gezet, want we hebben al alles wat we nodig hebben. Wat moeten we met nog een trui of een derde Playstation?!

Ik werd er in de loop der jaren steeds triester van, had geen zin in een verplicht feest en wilde juist blij zijn op die dag, want dat hoorde zo! Nu zie ik het zo: we vieren de geboorte van een kind (weet nog steeds niet wat de Kerstman daar nou bij doet, maar goed) met het doden van het kind van een andere moeder, een dier. Haar kroost eten we op om de geboorte te vieren. Dat verband kan en wil ik nog steeds niet snappen.

Kooplust We kopen, kopen, uit niets anders dan kooplust, hebzucht, en verplichting. Maar… om wàt precies te vieren?  O ja, de geboorte van het kind van God in een armoedig stalletje. Dat is waar. Dus daartoe moeten we de winkels leeghalen en vergeten dat er nu buiten in de kou honderden mensen uit elkaar vallen van de gure Hollandse wind. En dat de mensen die al dit heerlijke speelgoed fabriceren, zelf geen geld hebben om het voor hun kinderen te kopen.

Om ons schuldgevoel een beetje minder krap in zijn velletje te laten knellen, willen we voor deze ene dag wel aan de armen denken en geven we ruimhartig een tientje aan de voedselbank. Maar al die andere dagen? 

Ik beken: vorig jaar moest ik zelf naar de voedselbank en ik ben dolblij dat ze er zijn. Maar wees eerlijk, eigenlijk zouden ze toch niet hoeven bestaan in onze rijke wereld?

Ik vier al een tijd geen Kerst meer. Niet omdat ik geen geld heb, maar uit respect voor diegenen die niets hebben. Omdat ik vind dat het gaat om het samenzijn, om tijd te schenken aan diegenen van wie je houdt, om binnenin mezelf te kijken, naar waar het licht in mij nog geboren kan worden. Want uiteindelijk draait Kerst om de wedergeboorte van het licht. Wintersolstice, de langste nacht, we gaan weer naar het licht toe. En Jezus was een lichtbrenger.

Voor mij is Kerst een dag zoals alle andere. Een kans om mezelf te verbeteren, een kans om goed te doen, om me heen, een kans om liefde te geven. Daar hangt geen kerstbal of prijskaartje aan. Het is de pure beleving van het licht, de bron van al het leven.

De Franstalige autobiografie van Zara is getiteld ‘Je Suis Zara Whites Mais Je Me Soigne’