Kat-en-muisspel door marktmechanismen in zorgsector

Recent heeft de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) aangekondigd onderzoek te gaan doen naar ongewenste praktijken van zorgverzekeraars. De NZa is bezorgd over de vraag of de publieke belangen en de solidariteit van ons zorgstelsel in het gedrang komt door het gesignaleerde gedrag van zorgverzekeraars. Concurrentie tussen verzekeraars zou volgens de overheid immers moeten leiden tot een voor ieder toegankelijke en betaalbare zorg die van goede kwaliteit moet zijn.

Overheid gaat door op ingeslagen weg Binnenkort beslist de Eerste Kamer of ziekenhuizen ook winst mogen uitkeren als tegenprestatie voor investeerders. Dan gaan ook bij ziekenhuizen bepaalde economische wetmatigheden een rol spelen die zich slecht verhouden met het publieke belang van toegankelijkheid en goede kwaliteit. De juridische discussie over het zogenaamde “beklemde vermogen” toont dat nu al aan. Reguleren is niets anders dan een juridische werkelijkheid scheppen die nadelen van een economische werkelijkheid moet tegengaan of verbieden. Hoe realistisch en zinvol is dat op termijn? Dat vraagt immers veel capaciteit van handhavers en toezichthouders die de juridische werkelijkheid, die haaks kan staan op een economische werkelijkheid in stand moeten houden. Een waar kat-en-muisspel tussen twee werkelijkheden. Een economische werkelijkheid die altijd een stap voor is tegen een juridische werkelijkheid van achteraf iets vaststellen en voortdurend moeten bijstellen door wet en regelgeving. Zolang totdat niemand meer door de bomen het bos nog ziet. Dat kan toch geen efficiënt stelsel zijn dat publieke belangen dient?

Toegankelijkheid en kwaliteit vragen om aanpassing stelsel Handhaving van het huidige stelsel zal het realiseren van de doelstelling van de overheid om een voor iedereen toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige en betaalbare zorg te kunnen borgen, uiterst moeilijk maken. Marktmechanismen die primair gestoeld zijn op winst en rendementsdoelstellingen verhouden zich vaak erg slecht met publieke belangen. Economen weten als geen ander dat ook wet- en regelgeving daar relatief weinig tegen kunnen doen. De NZa heeft dan ook niet voor niets als reden van haar aangekondigde onderzoeken in een brief aan de minister aangegeven  dat de legitimiteit van ons zorgstelsel in het geding is. Tijd derhalve voor een zorgvuldige heroriëntatie over de grondslagen van ons huidig zorgstelsel met een realistische kijk op de (on)mogelijkheden van een efficiënte regulering.