Joop

Kansen(on)gelijkheid: niet het probleem van de leraar

Opinie

•

15-03-2021

•

leestijd 3 minuten

•

171 keer bekeken

•

Leerkrachten moeten zich het probleem van de kansenongelijkheid niet in de schoenen laten schuiven. Het is een politiek probleem waar ook een politiek antwoord op gevonden zal moeten worden.

Het zijn roerige tijden, niet in de laatste plaats voor het onderwijs. Na een tweede, maandenlange lockdown hebben de basis- en middelbare scholen op 1 maart hun deuren weer geheel of gedeeltelijk geopend. De kranten staan vol met verhalen over de vermeende leerachterstanden die leerlingen hebben opgelopen en in moeten halen. Het demissionaire kabinet trekt maar liefst 8,5 miljard euro uit voor een Nationaal Programma Onderwijs: een steunprogramma voor herstel en perspectief om de gevolgen van de coronacrisis te verzachten. In de recente Kamerbrief hierover stellen demissionair ministers Van Engelshoven en Slob dat “ de schoolsluitingen vanwege de coronacrisis negatieve effecten op onder meer de kansengelijkheid [hebben] ”.

Het is een trend die al langere tijd zichtbaar is: scholen die verantwoordelijk worden gemaakt voor het bestrijden van de kansenongelijkheid onder kinderen. De leraar als panacee voor het vergroten van kansengelijkheid. Vanuit het ministerie van OCW is er sinds 2016 met dit doel zelfs een ware Gelijke Kansen Alliantie (GKA) opgericht die sinds 2018 een gelijknamig programma uitvoert. Hoewel er mooie toolkits en interessante voorbeelden zijn ontstaan vanuit deze alliantie die zeker ook meerwaarde hebben, verhullen dergelijke initiatieven tegelijkertijd de werkelijke oorzaken van kansenongelijkheid onder kinderen. En schuiven daarmee onterecht het probleem van kansenongelijkheid op het bordje van de leraar.

De ongemakkelijke waarheid is namelijk dat de plek waar je wieg staat grote invloed heeft op de plek die je later in de maatschappij in zult nemen. Ook in Nederland anno 2021. Recent onderzoek van de Erasmus School of Economics en economisch onderzoeksbureau SEO toont aan dat het inkomen in het latere leven sterk samenhangt met de wijk waar je als kind opgroeit. Uit gegevens van de OESO blijkt dat steeds minder kinderen in het armste kwart van de bevolking weten op te klimmen naar het rijkste kwart. Het opleidingsniveau, inkomensniveau of land van herkomst van je ouders lijken een betere voorspeller voor maatschappelijk succes dan je IQ.

Zorgelijk is dat de ongelijkheid in ons land juist op tal van fronten toeneemt. Uit het vorig jaar gepubliceerde Nederlandse status rapport 2020 over de duurzame ontwikkelingsdoelen voor 2030 blijkt dat ons land zich zowel op het gebied van (kwaliteits)onderwijs als ongelijkheid juist de verkeerde kant op beweegt, dus van het behalen van de doelstellingen af. En uit het vorige maand gepubliceerde rapport over vijf jaar implementatie van de duurzame ontwikkelingsdoelen in Nederland (2016-2020) blijkt dat juist op het gebied van ongelijkheid de grootste afruil zichtbaar is. Anders gezegd, het lijkt erop dat de voortgang bij een aantal duurzame ontwikkelingsdoelen – zoals bijvoorbeeld groene energie – juist gepaard gaat met een verslechtering op het gebied van ongelijkheid. Denk aan de milieubelasting die vooral de lage inkomens treft. De auteurs geven aan dat het hierbij nadrukkelijk gaat om het blootleggen van statistische relaties en dat nader onderzoek moet uitwijzen of het ook gaat om causale relaties.

Dat is dan ook wat wij bepleiten en de oproep die wij willen doen aan alle kandidaat-Kamerleden die momenteel op de digitale barricade staan en het toekomstige kabinet. Laat het nader onderzoeken, ontwikkel een heldere visie en maak dan fundamentele keuzes. (Kansen)ongelijkheid is geen natuurverschijnsel maar het gevolg van politiek- economisch beleid. De te maken keuzes horen niet op het bordje van de leerkracht. Kansenongelijkheid is geen probleem van de leraar maar een politiek probleem. Op dat niveau moet het dus ook worden opgelost en iedere stem is daarbij van belang.

Meer over:

kansenongelijkheid, opinie, lockdown, leerachterstand, onderwijs

Praat mee

onze spelregels.

Reacties (7)

Sorteren op:

komputerhulp15 mrt. 2021 - 23:40

Het is het idiote MBO stelsel dat onze kinderen gijzelt voor het budget en de opleiding te lang laat duren. Ouders die te laag worden ingeschat, en dus ook hun kinderen, voor MBO-b, zijn 25.000 meer kwijt dan die naar MBO-t mogen. https://www.komp-u-ter-hulp.nl/VMBO-b-kl-gl-tl/Te_lange_leerweg.html

Bouwman215 mrt. 2021 - 19:00

In de fiscale sfeer is er aan inkomensongelijkheid wel veel gedaan. Vijf miljoen gezinnen ontvangen een of meerder toeslagen. Dat is meer dan de helft van de bevolking. Aan kansenverschil is zelf iets te doen. Bijvoorbeeld door onderwijs te volgen. Dat is in de leerplichtige leeftijd vrijwel gratis. Er bestond ook 2e kans onderwijs waarvoor hetzelfde gold. . Maar aan verschil in intelligentie valt niet echt veel te doen. Net als verschil in fysiek of in seksuele preferentie, kleur van vel en kroes in haar. .Dat moet je maar accepteren..... . Dan nog iets over leraren. Inmiddels is het verschil tussen leraren onderling keurig weggewerkt qua beloning. En verschil in opleiding gaat daar achter aan. De competentie voor kleuters moet gelijk aan degene die met groepen zestienjarigen werkt in het beroepsonderwijs. Want dat is even zwaar klikt het. Nou als je een zestienjarige op schoot neemt merk je echt wel verschil met een kleutertje. Maar qua opleiding is er verschil tussen een juf met blonde paardenstraat uit de basisschool of een juf met een bril en een knot uit klassieke talen. De laatste kan het werk van de eerste overnemen, maar omgekeerd niet. Het gevolg van die nivellering in het onderwijs zal zijn dat de instroom op de PABO toeneemt ten detrimente van de opleiding van universitair geschoolden. Wie de honorering gelijk schakelt haalt de prikkel er uit. Dat was in voorheen Joegoslavië ook zo, daar bleven de werkers liever bij Jovanka op de bank zitten, desnoods in een lekkend huis. Want dat immers iedereen. Over leer achterstanden, hoe kunnen die ontstaan als ieder kind onderwijs krijgt op individuele maat? Dat is dat toch mislukt? Want de vergelijking met anderen mocht toch niet? Dat was toch concurrentei en in strijd met de gelijkheid? Kortom, over gelijkheid is gemakkelijk te spreken, maar hoe werkt dat is de praktijk uit???.

1 Reactie

Splinter216 mrt. 2021 - 13:56

Uw stelling "De laatste kan het werk van de eerste overnemen, maar omgekeerd niet" getuigt van een dusdanige stupiditeit dat de mevrouw met het knotje aan u duidelijk niet besteed is geweest. De mevrouw met de paardenstaart daarentegen heeft ongelooflijk veel geduld met u gehad zodat u nu op z'n minst het schrijven meester bent geworden, ondanks uw, overduidelijk, zeer beperkte geest. Iets meer respect voor haar zou u sieren.

0 Rapporteren

Deugkeizer15 mrt. 2021 - 18:51

Docenten die kunnen levelen met kinderen zijn onmisbaar voor de samenleving, maar steeds zeldzamer. Veel docenten moeten perse volgroeide volwassen personen zijn die zichzelf uitermate serieus nemen in hun kennis.

1 Reactie

Bouwman216 mrt. 2021 - 9:49

Wat is levelen met kinderen? Ik heb een kleutermevrouw gekend die zo begaan werd met de kleuter dat ze zelf ook meest in Jip-en-Janneke taal zich uitdrukte. En toen ze met pensioen ging is ze daar mee doorgegaan. Ze is daar vervolgens heel beroemd mee geworden. Ze heeft nu een rollator, wegens versleten knieën van het hurken. .

0 Rapporteren

Markzelluf15 mrt. 2021 - 15:59

Grotendeels eens. De leraar moet er alles aan doen om zoveel mogelijk uit kinderen te halen op cognitief en vaardigheidsniveau. Hoe vervelend voor sommigen ook, een docent is geen sociaal werker, maar een léérkracht. Als we willen dat scholen ook aan sociale hulpverdeling moeten doen, dan zal dat via andere budgetten en ook beter via andere functionarissen opgelost kunnen worden. Maar laat leraren doen waar ze voor opgeleid zijn: lesgeven.

johannn215 mrt. 2021 - 15:38

Politiek, los je eigen problemen op. Stop met het afschuiven van maatschappelijke problemen op het onderwijs Het onderwijs mag niet langer het afvoerputje van de maatschappelijke problemen zijn. .