Kan een kind bij zijn moeder blijven?

Net als bij een mensenmoeder zal een moederkoe er dus alles aan doen om voor haar jong te zorgen. Als dat niet mogelijk is zal het veel stress opleveren.

Vorige week vrijdag promoveerde dieronderzoeker Margret Wenker aan de Wageningen Universiteit op een onderzoek of langer contact tussen moederkoeien en hun kalfjes inderdaad beter is voor hun welzijn. Het antwoord is: ja het heeft voordelen, maar er zijn ook meer gezondheidsproblemen. Dat moet dus even toegelicht worden, want ik hoor nu al dat dit onderzoek uit zijn verband wordt getrokken.

In Nederland leven ongeveer 1,6 miljoen melkkoeien. In haar korte leven wordt de koe zodra ze 2 jaar is gedwongen elk jaar opnieuw een kalfje te krijgen. Een koe geeft alleen melk als zij een jong heeft en alleen zo kunnen de koeien de enorme hoeveelheden melk produceren voor menselijke consumptie. In de meeste gevallen worden daarvoor de kalfjes direct na de geboorte bij hun moeder weggehaald.

‘En dat kan niet anders’, zeggen de meeste boeren, omdat langer wachten met het scheiden van moeder en kalf nog veel meer stress oplevert. En ze kunnen de gezondheid van de dieren beter in de gaten houden. Maar het belangrijkste argument is natuurlijk dat kalfjes melk drinken die je vervolgens niet meer kan verkopen. Uit het nu gepubliceerde promotieonderzoek blijkt dat kalfjes die bij hun moeder zoogden, sneller groot werden, omdat ze meer melk konden drinken. Logisch lijkt mij.

De onderzoekers zagen dus ook meer gezondheidsproblemen en meer afwijkende bloedwaarden. En dat lijkt een stevige kanttekening, die natuurlijk meteen wordt aangegrepen door sommige mensen als bewijs dat het weghalen van het kalf bij de moeder binnen een dag juist ‘erg verstandig’ is. Maar dat argument gaat dus niet op. De stallen zijn namelijk niet uitgerust op koeien met kleine kalfjes. Denk aan de stalbodem, de temperatuur, tocht, enzovoort. En dus is het zo fijn dat alweer een tijdje terug een amendement van de Partij voor de Dieren is aangenomen, waardoor dieren niet meer aan de huisvesting worden aangepast, maar de huisvesting aan de dieren. Dilemma meteen opgelost. Er is namelijk helemaal geen dilemma. Een kalfje hoort bij haar moeder. Moeder en kind scheid je niet.

Voor zowel de koe als het kalfje is de scheiding namelijk ondragelijk. In natuurlijke omstandigheden blijven kalveren gedurende zes tot twaalf maanden bij hun moeder, om geleidelijk afscheid te nemen. Daar komt bij dat een koe, net als de mens, het zogenaamde ‘knuffelhormoon’ oxytocine heeft. Dit hormoon zorgt er onder andere voor dat moeder en kind naar elkaars nabijheid verlangen. De mensenmoeder heeft dit hormoon ook. Als een baby huilt gaan de borsten melk lekken.

Net als bij een mensenmoeder zal een moederkoe er dus alles aan doen om voor haar jong te zorgen. Als dat niet mogelijk is zal het veel stress opleveren. Er zijn dan ook verschillende aantoonbare gevolgen bij moeder en kind te ontdekken als deze direct na de geboorte van elkaar gescheiden worden. Zo wordt bij zowel de moeder als het jong een toename in de beweeglijkheid gezien. Dit wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt doordat de twee naar elkaar op zoek zijn, wat ook resulteert in ontsnappingspogingen. Daarnaast proberen de moederkoe en het kalfje elkaar te roepen.

Verder hebben de dieren een verhoogde hartslag en lichaamstemperatuur en er zijn verstoorde eet- en rustpatronen te herkennen. Daar komt nog bij dat de kalveren de eerste weken van hun leven vaak worden opgesloten in ‘eenlingboxen’. Door het ontbreken van een moeder en het ontbreken van contact met andere kalfjes, wordt hun sociale ontwikkeling op een negatieve manier beïnvloed. Deze gevolgen zijn ook nog op latere leeftijd terug te zien in hun gedrag.

Maar hoe lang moeten ze dan bij hun moeder blijven? Dat vind ik pas een dilemma. Wat mij betreft zo lang de dieren dat zelf prettig vinden. Ik sprak hier ook over met Eyes on Animals, die al heel wat jaren pleiten dat het kalf bij de koe moet blijven. Zij vertelden mij dat boeren die de kalfjes bij de koe houden zien dat de dieren gezond en sterk zijn. Belangrijk is in ieder geval te wachten tot de maag van de kalfjes voldoende ontwikkeld is, zodat ze gras kunnen gaan eten. Dus op z’n vroegst vanaf een maand of 3-4? Maar wie ben ik om dat te beslissen?

Ik zou tot slot nog willen zeggen: of het nu om koeien en kalveren gaat, over varkens en biggen of kippen en kuikens, gebruik je gezonde verstand. Als het om honden of katten gaat weet iedereen hoe belangrijk het is dat ze de eerste maanden van hun leven bij hun moeder blijven. Zo niet dan levert dat vaak lastige toekomstige huisgenoten op. En laat tegelijk je gevoel spreken. Als ik vraag ‘op welke leeftijd kunnen we het mensenkind van de moeder scheiden?’, dan denk, en hoop ik, dat ik heel Nederland op mijn dak krijg. Deze en andere dieren zijn niet zo verschillend als sommige mensen ons willen doen geloven.

Dit artikel verscheen eerder op Animals Today