Kamerleden, laat je niet inpalmen door Shell

Een delegatie van Tweede Kamerleden bracht begin deze week een bezoek aan schaliegasboorlocaties van Shell in de Verenigde Staten, om meer te weten te komen over de impact van schaliegasboringen op het milieu, gezondheid en landschap en te kijken wat schaliegas Nederland kan opleveren. Shell heeft natuurlijk haar uiterste best gedaan om Kamerleden te overtuigen dat er niets mis is met schaliegas en dat boren schoon en veilig kan. Milieudefensie roept de Kamerleden op die mooie praatjes niet klakkeloos te geloven. De positieve effecten van schaliegas (voor klimaat, energievoorziening of economie) zijn op z’n minst twijfelachtig, terwijl de negatieve effecten overduidelijk zijn, zoals ondermeer blijkt uit misstanden bij Shell-boringen wereldwijd. De Kamerleden moeten de zorgen daarover van wetenschappers, waterbedrijven en de meer dan tweehonderd schaliegasvrije Nederlandse gemeenten en provincies serieuzer nemen dan de lobby van een bedrijf dat alleen haar eigen financiële belangen behartigt.

Schaliegas is in Nederland omstreden. Begin deze maand verlengde energieminister Kamp het verbod op boringen tot 2016, na fel protest van onder andere de 221 ‘schaliegasvrije’ gemeenten en 9 ‘schaliegasvrije’ provincies die terecht vrezen dat boringen leiden tot vervuiling van grondwater, aardbevingen en industrialisering van hun buitengebied. Het lijkt of Shell zich niet mengt in het Nederlandse debat over schaliegas, maar achter de schermen zet het vol in op lobby vóór schaliegas; met bijeenkomsten voor energiewoordvoerders in de Kamer, door nauwe contacten te onderhouden met het ministerie, en nu dus door Kamerleden mee te nemen naar boorlocaties in de VS.

Geloofwaardigheid Waarom doet Shell zoveel moeite om de Nederlandse politiek te overtuigen dat schaliegas schoon en veilig is, als het geen interesse heeft in boren in Nederland? Omdat Shell er alle belang bij heeft dat hier geen verbod komt. Dan verliest het bedrijf haar geloofwaardigheid als wereldspeler op het gebied van schaliegas. Shell’s investeringen in schaliegas lopen wereldwijd in de tientallen miljarden euro’s en het oppervlak van de concessies in handen van Shell is bijna vier keer zo groot als Nederland. Maar hoe kan Shell nog aan arme Zuid-Afrikanen, Argentijnse politici, Tunesische boeren of de nieuwe Oekraïense regering verkopen dat fracken schoon en veilig is, als deze techniek in eigen land verboden is?

Dat óók Shell niet ‘schoon en veilig’ kan fracken – een voorwaarde van de PvdA voor boringen hier – blijkt uit onderzoek van Milieudefensie in Oekraïne en Argentinië, dat daar stuitte op een flink aantal dubieuze praktijken. Shell past technieken toe die in Nederland verboden zijn en schendt op meerdere vlakken zelfs haar eigen ‘Operation Principles’: in Oekraïne slaat het giftig afvalwater op in open bassins, in Argentinië boort Shell in een beschermd natuurgebied en zuivert afval een fabriek die er zeker geen Europese standaarden op na houdt. Omwonenden worden bovendien niet goed geïnformeerd of gecompenseerd bij schade. Ook in bij boorputten van Shell in de VS zijn al honderden schendingen van veiligheids- en milieuvoorschriften geregistreerd.

Methaanlekkages De zichtbare schade die Shell nu veroorzaakt bij schaliegasboringen is nog maar het topje van de ijsberg. Niet zichtbaar is dat door het fracken de bodem een gatenkaas vol chemicaliën wordt en dat schaliegas een grote bijdrage levert aan het klimaatprobleem. Wanneer afvalwater in open bassins wordt opgeslagen, zoals Shell doet in de VS en Oekraïne, kan schaliegas door methaanlekkages zelfs schadelijker zijn voor het klimaat dan steenkool.

Shell zal er alles aan doen om voor de Kamerleden te verbergen wat de werkelijke schade is bij haar boorlocaties, net als bij schandalen in andere landen. Zoals in Nigeria waar Shell weigert verantwoordelijkheid te nemen voor olielekkages. Milieudefensie waarschuwt de Kamerleden om niet in die val van Shell te trappen en zich goed te realiseren dat de belangen van Shell in het Nederlandse schaliegasdebat gigantisch zijn. Naast de verkooppraatjes van Shell moeten zij ook goed luisteren naar de echte verhalen van omwonenden en lokale politici, en van wetenschappers en economen. Die zullen vertellen dat schaliegasboringen helemaal niet zo schoon en veilig zijn als Shell beweert. En dat schaliegas vanwege de grote onzekerheden over voorraden en winningskosten een groot financieel risico is. Shell heeft niet voor niets concessies in de VS met verlies moeten verkopen.

Ook in Nederland mogen deze geluiden niet genegeerd worden. Want Kamerleden zijn er om de belangen van burgers te behartigen, en niet die van grote bedrijven.