Kabinet vindt migratiebeperking belangrijker dan bescherming van mensenrechten

Het kan verkeren. In 1975 stelde de rechtsgeleerde J.C. Leyten dat ons land tot volslagen barbarij zou vervallen als Nederland door het Europese Hof voor de Rechten Mens veroordeeld zou worden. Inmiddels heeft het Hof Nederland diverse malen op de vingers getikt, met name in asielzaken. Deze veroordelingen riepen destijds weinig gepaste gêne op bij de Nederlands regering, maar vooral wrevel.

Die wrevel is ook bij het huidige kabinet groot. Immers, uitspraken van het Hof weerhouden Nederland en andere Europese landen ervan om asielzoekers naar Griekenland  te sturen waar de asielprocedure niet deugt of naar Centraal-Somalië waar een oorlog woedt. Dit is buitengewoon vervelend voor het kabinet, dat het beperken van asiel en migratie tot hogere doelstelling heeft verheven, boven het beschermen van mensenrechten.

De frontale aanval op het  Hof is dan ook geopend. Het Hof is volgens minister Rosenthal vooral bedoeld voor mensen uit Oost-Europa waar echte mensenrechten schendingen plaatsvinden. Nu houdt het Hof zich ook bezig met zaken die volgens hem slechts op perifere wijze verband houden met mensenrechten, asielzaken bijvoorbeeld. Dat moet maar eens ophouden. Het kabinet wil onder meer een wijdere ‘margin of appreciation’ en wil ook dat er voortaan griffiekosten betaald worden voor zaken bij het Hof. Dat deze maatregelen hoogstwaarschijnlijk vooral de meest kwetsbaren treffen, lijkt niet te deren.

Niet alleen van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens ondervindt dit kabinet last bij het realiseren van haar voornemens. Ook de EU-richtlijnen vormen een obstakel voor aanscherping van regels voor asiel en migratie. Het Europese Hof van Justitie heeft recent de strafbaarstelling van illegaal verblijf in Italië van tafel geveegd en minister Leers krabbelt noodgedwongen terug  wat betreft het instellen van een gevangenisstraf voor illegaal verblijf. Hij toert nog wel door Europa om bijval te zoeken voor wijzigingen die het mogelijk maken om gezinshereniging en -vorming verregaand te beperken. Maar als ik Eurocommissaris Malmström, die vorige week in Den Haag was, goed begrijp, is er weinig enthousiasme bij de andere lidstaten.

Ik ben blij dat de kabinetsplannen juridisch en politiek weerwoord krijgen. Tegelijk zou ik het goed vinden als het publieke en het politieke debat hierover op inhoudelijke gronden wordt gevoerd. Want de profeten van een veel strenger immigratiebeleid zullen door de Europese tegenstand alleen maar meer volharden in hun streven. En dan is meer publieke actie noodzakelijk.  Eenvoudige oplossingen zijn er niet. Wie de bevolking of een deel ervan belooft dat de migratie zal stoppen, miskent de geschiedenis. Zolang wij erin berusten dat er geen oplossing komt voor de hopeloze en onveilige situatie van miljoenen mensen, zolang er niet échte resultaten geboekt worden om economische welvaart en politieke vrijheden op een hoger plan te brengen, zullen mensen hun leven blijven wagen in de hoop het elders beter te krijgen. Want dat er elders meer economische mogelijkheden en politieke vrijheden zijn, weet men maar al te goed. Natuurlijk, internationale verdragen en Europese wetten zijn niet heilig. Maar als wij onze eigen rechtstaat en mensenrechten gaan aantasten om anderen buiten de deur te houden dan begeven wij ons op een gevaarlijke weg.