'Kabinet kan honderden miljoenen bezuinigen op zorgkosten'

Zo’n tien procent van de huidige zorgkosten van 61 miljard wordt veroorzaakt door een ongezonde manier van leven. Investeringen in een gezondere leefstijl kunnen een flink deel van die kosten terugdringen.

Dat is de conclusie van het rapport ‘ Prevention pays for everyone ‘ dat accountants- en adviesorganisatie PricewaterhouseCoopers later vandaag presenteert. Dankzij dit onderzoek wordt voor het eerst in getallen uitgedrukt wat de impact van preventie is.

PwC becijfert dat preventie gericht op jonge mensen het grootste maatschappelijke rendement oplevert. Individuele interventies zoals bijvoorbeeld coaching en begeleiding zijn volgens PwC het meest kostenefficiënt. Hoewel investeren in preventie gericht op jonge mensen het meest ‘rendabel’ is, is PwC van mening dat ook preventie en interventies gericht op ouderen van wezenlijk belang is. Deze investering zorgt namelijk voor een betere kwaliteit van leven en de maatschappij heeft langer profijt van de inzet van ouderen. Bijvoorbeeld in de vorm – van moeilijk te becijferen – toegevoegde waarde als vrijwilligerswerk. Hoofdonderzoeker Jan Willem Velthuijsen:

Preventie is één van de belangrijkste peilers voor een gezonde toekomstige maatschappij. Nu de impact van preventie voor het eerst op deze manier in getallen is uitgedrukt, kan de discussie pas écht gevoerd worden. In veel scenario’s is het rendement van preventie dermate interessant dat voldoende financiering ter beschikking zou moeten worden gesteld om barrières – zoals de discussie rondom waar de baten vallen en wie de initiële rekening betaalt – te overbruggen. Preventie creëert baten voor werkgevers, verzekeraars, zorginstellingen, de overheid en het individu, en dat biedt in beginsel de ruimte om een systeem te bedenken dat iedere betrokkenen prikkelt om in preventie te investeren.

Preventie van overmatig alcoholgebruik kan veel opleveren, aldus PwC. Zo wordt alleen al 144 miljoen euro per jaar uitgegeven aan het aanpakken van alcoholgerelateerde misdaad en ongelukken. Daarnaast zijn de ziektekosten voor een alcoholist op jaarbasis gemiddeld 10 procent hoger dan voor een niet-alcoholist.

Voor het tegengaan van overmatig alcoholgebruik heeft PwC een interventiepakket gekozen bestaande uit een verbod op adverteren, het beperken van de toegang tot alcohol voor jongeren, het voeren van een actief beleid in de zorg richting alcoholisten en het verhogen van de accijnzen met 25 procent. Dit pakket aan interventies wordt in verschillende scenario’s toegepast. Daarbij levert een beperkte inzet van deze interventies een rendement van 60 procent, terwijl het meest optimistische scenario leidt tot een rendement van eveneens 280 procent.

Ook op het gebied van roken valt volgens PwC veel te winnen:

In welvarende landen is rond 20 procent van de sterfgevallen te wijten aan de gevolgen van roken. Hoewel het aantal rokers in Nederland langzaam afneemt, heeft ons land nog steeds één van de hoogste rokerspercentages van Europa (27,1%). In haar onderzoek kiest PwC voor een combinatie van interventies om mensen aan te sporen te stoppen met roken: een massamediale campagne, begeleiding bij het stoppen bijv. vanuit de huisarts, therapie met nicotinevervangers en een prijsverhoging van tabak met tussen de 0,25 en 0,50 euro2, ofwel een scenario dat overeenkomt met voorstellen van de WHO. Wanneer deze combinatie van interventies gedurende vier jaar beperkt wordt ingezet (dwz een kleine mediacampagne en een beperkte inzet van de overige middelen waarbij een beperkt deel van de doelgroepen wordt bereikt) dan staat hier een rendement  van ca. 70 procent tegenover. Deze komt uit baten als een hogere gemiddelde arbeidsproductiviteit, een lager gemiddeld ziekteverzuim en gemiddelde toename in gezonde levensjaren, ook wel Qaly’s (Quality Adjusted Life Years) genoemd. In geval van een intensieve campagne en een intensieve inzet van de overige interventies (medium scenario), loopt het rendement al snel op naar 220 procent. Bij een investering van ca. 435 miljoen euro – daalt het percentage rokers in ons land naar 25 procent waarmee een rendement gemoeid is van ca. 960 miljoen euro.

Velthuijsen:

Roken leidt tot een hoger ziekteverzuim en een lagere arbeidsproductiviteit. Dat maakt de gunstige effecten van stoppen zo groot. Het hoogste gemiddelde rendement voor de maatschappij wordt behaald wanneer mensen tussen hun 20e en hun 44e stoppen met roken. Namelijk ca. 12.000 euro per gestopte roker. Kiezen rokers er overigens voor te stoppen na hun 45e dan is het gemiddelde maatschappelijke rendement negatief. Dat komt doordat de lange termijn gezondheidskosten voor rokers in de laatste levensjaren relatief gering zijn, en de winst aan productiviteit en arbeidsverzuim daar niet meer tegenop wegen. Voor Nederland als geheel is het effect wel positief, want de winst bij de jongere stoppers door de interventies is veel groter dan het negatieve saldo van de oudere stoppers.

Ook preventie op het gebied van obesitas kan veel geld opleveren. Lees meer op de site van PricewaterhouseCoopers.

CC Foto: Colodio