Jullie zijn zelf narcistisch

In een van de vele vakantiekranten die ik na terugkomst doorspitte, trof ik een mooi interview met psychologe Corine de Ruiter. Deze hoogleraar forensische psychologie lag de afgelopen tijd veelvuldig onder vuur, onder meer omdat ze een berisping opliep van het medisch tuchtcollege na een klacht over een rapportage die ze had gemaakt ten behoeve van een rechtszaak tussen gescheiden ouders over de voogdij van hun zoon. Een ander punt van kritiek aan haar adres was het ‘publiekelijk diagnosticeren’ in geruchtmakende rechtszaken zoals die van Joran van der Sloot.

In het interview gaf De Ruiter haar visie op deze aantijgingen, en dat deed ze op overtuigende wijze. Zo wees ze terecht op het typisch Nederlandse van de kritiek: bij ons in de polder wordt teveel profiel niet gewaardeerd. En als psycholoog of psychiater mag je al helemaal niet opvallen, althans: dat is de ongeschreven regel. Goede redenen waarom je geen publieke opinie mag geven zijn er niet, sterker nog: dat het in vrijwel alle andere Westerse landen helemaal niet wordt beschouwd als iets eigenaardigs, zou te denken moeten geven over de Nederlandse mores.

De Ruiter heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het verbeteren van de forensische rapporten in ons land. En uit eigen ervaring weet ik dat die soms bedroevend slecht zijn. Door daar openlijk kritiek op te leveren heeft ze veel vijanden gemaakt. Ook jeugdzorg heeft er van haar af en toe flink van langs gehad, en opnieuw: terecht. En wat doet de gevestigde orde in dit land dan? Haar complimenteren vanwege haar werk? Welnee, deze boodschapper van slecht nieuws wordt afgeserveerd. Dat gebeurt niet met open vizier, maar met fluistercampagnes over haar persoon.

Zo was in het stuk over De Ruiter te lezen dat collega’s die anoniem willen blijven vinden dat ze narcistisch is, of een andere psychische stoornis heeft. Dat is natuurlijk heel eigenaardig: dat vakbroeders die vinden dat je in het publieke domein geen uitlatingen mag doen over de mogelijke stoornissen van mensen in het nieuws, zichzelf wel toestaan om diagnostische stickers op iemand uit het eigen werkveld te plakken.

Dit staat niet op zichzelf, het is vele andere psychiaters en psychologen die zich roerden in het publieke domein ook al eens overkomen. En vrijwel altijd luidt het vonnis: narcistisch. Goede argumenten daarvoor worden nooit gegeven, en het gebeurt zoals gezegd ook nog anoniem.

Als een echte Freudiaan zal ik me aan een duiding wagen: het is allemaal jaloezie. De aandacht die naar een ander gaat, terwijl het in de eigen beleving veel beter zou zijn als jij die had gekregen. Boos, omdat je jezelf genegeerd of onvoldoende serieus genomen voelt. Best zielig eigenlijk, omdat dit duidt op een gebrekkig ego. En dat tref je vaak bij mensen met een narcistische presentatie.

Corine de Ruiter is eerst en vooral inhoudelijk gemotiveerd, en soms vliegt ze daarbij een beetje uit de bocht. Kan iedereen overkomen, en ze bestrijdt het ook niet. De mensen die over haar oordelen alsof het om pathologie zou gaan zouden eens naar zichzelf moeten kijken: gekrenkte narcisten, dat zijn de ergste.

 

Bram Bakker schreef onder meer Gekkenwerk. Volg Bram ook op Twitter