Joop

Journalistiek? Of je worst lust

  •  
13-12-2018
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
4588270137_a8cfc6fc76_o

© cc-foto: Geert Schneider

Is het niet belangrijker dat journalisten ons de waarheid vertellen in plaats van dat wat we willen horen?
Afgelopen zaterdag verscheen in Trouw het artikel Hoe schadelijk voor het milieu is het eten van vlees nou écht? Voor wie het artikel niet gelezen heeft, het antwoord op de vraag over vleeseten stond er niet in. Maar wat er wel in stond was een uitstekend voorbeeld van journalistiek zonder ruggengraat en zonder respect voor de feiten. Een vorm van journalistiek die al jaren de norm is waar het gaat om de bio-industrie en rechtstreeks indruist tegen de belangen van de lezers.
De aanleiding voor het artikel was de inschatting van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) van de impact van vlees. Zij stellen dat hoe schadelijk een product of activiteit voor het milieu is afhangt van hoeveel broeikasgassen er vrijkomen tijdens het (productie)proces. Door de broeikasgassen met elkaar te vergelijken bepalen ze welke producten en activiteiten wel of niet milieuvriendelijk zijn en daar wordt het overheidsbeleid op aangepast. Het is dus zeer belangrijk dat zij geen fouten maken.
Grote fout Nu heeft Armanda Govers , oprichtster van de stichting Even Geen Vlees, de berekening nog eens onder de loep genomen en ontdekt dat het PBL wel degelijk een fout heeft gemaakt. Een grote fout zelfs. De uitstoot van broeikasgassen voor de productie van dierlijke producten ligt namelijk 75 procent hoger dan ingeschat. 75 procent!
Je vraagt je misschien af hoe het PBL er zo naast heeft kunnen zitten of hoe we zeker weten dat mevrouw Govers het juist heeft. Het antwoord is simpel: De berekening van het PBL was niet compleet. Kort door de bocht bestaat de uitstoot van dierlijke producten uit drie onderdelen: de uitstoot van de productie en import van veevoer, de uitstoot van het droogleggen/voorbereiden van land, en de uitstoot van de dieren zelf. Het PBL heeft alleen naar de dieren zelf gekeken en heeft zowel de enorme hoeveelheden veevoer als het droogleggen van land over het hoofd gezien en komt daardoor 75 procent te laag uit.
Gemiste kans Mevrouw Govers heeft deze informatie, helder uitgelegd met verwijzingen naar recent wetenschappelijk onderzoek, in een persbericht de wereld ingestuurd. Een kans voor journalisten, die als taak hebben de overheid te controleren, om met minimale inspanning een grote fout bloot te leggen. Al het werk was al voor ze gedaan!
Dat gebeurde echter niet. In plaats daarvan bleef het stil bij meerdere grote kranten en wijdde alleen Trouw er een artikel aan. In dat artikel werd niet alleen nul keer genoemd dat het verschil 75 procent is, er werd zelfs in twijfel getrokken of de berekening van het PBL wel te hoog uitkwam en niet juist te laag. De journalist zette namelijk tegenover mevrouw Govers en de stichting Even Geen Vlees een andere stichting, de pas opgerichte Agri Facts, die het tegenovergestelde claimde. Dat de voorzitter van deze stichting een melkveehouder is, die zeer toevallig claims maakt die het gunstigste zijn voor zijn eigen portemonnee, en dat de onderbouwing voor zijn claims kant noch wal raakte, diskwalificeerde hem gek genoeg niet voor een prominente plek in het artikel. Het artikel eindigde met de mededeling dat de woordvoerster van het PBL niet inhoudelijk op stichting Even Geen Vlees wilde reageren. “Maar het staat eenieder vrij ons te bekritiseren.”
Wat voor wereld willen we? Is het vreemd dat een melkveehouder bereid is om alles te zeggen om zijn eigen inkomsten te beschermen? Nee. Is het vreemd dat een overheidsinstantie niet wil erkennen dat ze een grote fout hebben gemaakt? Nee. Is het vreemd dat een journalist, die overtuigend bewijs heeft dat de overheid een grote fout heeft gemaakt, besluit om dat te presenteren als niets meer dan een meningsverschil en het er gewoon bij te laten wanneer de overheid niet wil reageren? Ja. Dat is vreemd. En het is compleet onacceptabel.
Ik snap dat we allemaal graag zoveel mogelijk vlees en andere dierlijke producten blijven eten. Ik snap dat ‘we weten niet hoe slecht het is’ een veel leukere boodschap is dan ‘het is veel slechter dan we dachten.’ Maar is het niet belangrijker dat journalisten ons de waarheid vertellen in plaats van dat wat we willen horen? Is het niet belangrijker dat de overheid verantwoordelijk wordt gehouden voor haar fouten en dat de bio-industrie niet gepresenteerd wordt als een betrouwbare bron, juist wanneer we het hebben over de schade die door hen wordt aangericht? Of willen we echt leven in een wereld waar journalistieke integriteit wordt opgeofferd voor een plakje worst?
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (21)

HM van der Meulen
HM van der Meulen14 dec. 2018 - 17:11

Niets nieuws onder de zon, dus aan dat soort berichtgeving zijn we al lang gewend. En zo lang het geen "fake-news" is -tenslotte heeft er iemand iets ontkend- is er toch niets aan de hand? Liegen mag niet, liegen in commissie wel.

Superior Bastard aka DrumPiet
Superior Bastard aka DrumPiet14 dec. 2018 - 14:55

Ben al jaren veganist en dat bevalt me prima. Vlees eten is echt verschrikkelijk slecht voor onze planeet en als dit zo doorgaat met de bevolkingsgroei dan is het klimaat niet meer te redden.

Ch0k3r
Ch0k3r14 dec. 2018 - 12:54

En hoe ziet Stichting Even Geen Vlees de toekomst van de landbouw voor zich zonder bemesting? En waarom zou ik de producten van die bemesters laten staan? Kilocalorieën weggooien is ook slecht voor het milieu. Even wat vlees consuminderen is een prima idee. Maar de veganistische organisatie EGV heeft net zo'n agenda als de rest. Overigens had dezelfde krant 4 maanden geleden ook een ander artikel dat voor het gemak nu even vergeten wordt. Bij deze: https://www.trouw.nl/groen/veganisme-redt-de-wereld-of-toch-niet-~ac7e8511/ Hopelijk laten jullie de avocado's de komende maanden staan.

Jay K
Jay K14 dec. 2018 - 9:54

Manipuleren? Ach mijnheer dat doet iedereen. Ook de groenten eters. Vergelijken de markt van groente zoals het hoort met de markt van vlees zoals het gaat. Ipv vergelijken van de markt van groente zoals het gaat met de markt van vlees zoals het gaat. Zo oogsten we langszaam maar zeker onze grond arm zodat er steeds minder te oogsten valt. Gebruiken we zo veel gif dat er eigenlijk niets meer gezonds is aan groente en alle bijen e.d. gaan dood. We manipuleren gewassen dusdanig dat ze in een kortere tijd meer voeding kunnen ontrekken aan de grond, maar daar komt niets voor in de plaats. Vergeet niet, onze "bio"industrie heeft niets meer met biologie te maken maar is scheikunde geworden, alleen maar geent om zoveel als mogelijk mensen te voeden en daar zo veel als mogelijk geld aan te verdienen. Nog gevaarlijker dan het Trump effect zijn de mensen die ons wijs maken dat groente eten goed voor het milieu is. Er is maar 1 oplossing en als we daar niet aan gaan beginnen, komt die vanzelf wel. Als er van een soort teveel zijn, dan lost de natuur dat vanzelf wel op.

1 Reactie
stokkickhuysen
stokkickhuysen14 dec. 2018 - 19:22

Nog gevaarlijker dan het Trump effect zijn de mensen die ons wijs maken dat groente eten goed voor het milieu is Nee, want dit leidt tot een gesprek waar op zijn minst feiten de basis vormen voor het gesprek, niet de 'I am not a scientist but' kick off sentence

stokkickhuysen
stokkickhuysen13 dec. 2018 - 18:17

Nog zo'n gevaarlijk Trump effect: recht hebben op eigen feiten en geen gesprek daarover hoeven aan te gaan met partijen die er anders tegenaan kijken. Dit zijn onze belastingcenten die worden gespendeerd om een incomplete berekening in een rapport (dat neem ik aan, anders was PBL wel in gesprek gegaan) onder de pet te houden. Dat kan beter. Wat is dat toch met journalisten die zich lenen voor dit soort berichtgeving? Misschien is het goed om een kwaliteitsstempel geven aan journalisten? is er zoiets?

Frans_Cobben_Halsteren
Frans_Cobben_Halsteren13 dec. 2018 - 16:46

Kranten zijn afhankelijk van advertenties van supermarkten, die graag veel vlees verkopen. De meeste Nederlanders weten wel wat er gebeurt met volgespoten varkens en kippen in de intensieve veehouderij in Nederland(de Peel, Gelderland).

Bert Jansen2
Bert Jansen213 dec. 2018 - 15:34

Dit stuk is feitelijk juist, maar ook incompleet. Als we de millieubelasting van vlees helder willen krijgen dan moeten we ook objectief vaststellen dat er verschillen zijn tussen rassen dieren. Er bestaan snelgroeiende kipppenrassen (door WakkerDier volkomen contraproductief plofkippen genoemd) die zes keer zo snel slachtrijp zijn dan niet snelgroeiende rassen. Dat betekend 1/6 uitstoot door het kippenvoer per kilo, 1/6 uitstoot voor het drooghouden van het land of het wamrstoken van de stal, 1/6 uitstoot van kippenpoep. Laat iedereen de verminderde smaak voor lief nemen en plofkip eten in plaats van andere kip en daarmee drastisch voor minder kip-gerelateerde uitstoot zorgen Vegetarier worden is nog beter, maar dit helpt voor eenieder die daar geen zin in heeft heel veel.

1 Reactie
Piet de Geus
Piet de Geus13 dec. 2018 - 16:40

"Dat betekend 1/6 uitstoot door het kippenvoer per kilo, 1/6 uitstoot voor het drooghouden van het land of het wamrstoken van de stal, 1/6 uitstoot van kippenpoep." Je rekensom is al niet zo smakeloos als die plofkip. Dat kippen co2 uitstoten is het probleem helemaal niet. Het probleem is dat ze meer uitstoten dan het grondgebied waar ze op lopen aan kan. En wat dat betreft zijn die in hoge concentraties gefokte plofkippen juist het probleem. Kippen die zoals vroeger op het erf rondscharrelen en voedselresten eten zijn juist geen probleem en hun mest is zelfs meer dan welkom, net als die van de paar varkens die dezelfde rol speelden in de voedselketen.

Peter van Veen2
Peter van Veen213 dec. 2018 - 14:56

De uitstoot voor productie en import van veevoer is in dit geval niet heel relevant. Immers als we geen vlees meer zouden eten zullen we meer groente en fruit voor menselijke consumptie moeten produceren en importeren.

1 Reactie
Piet de Geus
Piet de Geus13 dec. 2018 - 16:41

"als we geen vlees meer zouden eten zullen we meer groente en fruit voor menselijke consumptie moeten produceren en importeren" Ook al liggen we de hele dag te herkauwen in de wei, dan nog kunnen we slechts een fractie daarvan opeten.

Meta Foor6
Meta Foor613 dec. 2018 - 14:42

- kenmerkend voor de hedendaagse journalistiek vind ik wle de tientallen (NL) microfoons die voor de neus van woordvoerders wordt gehangen zodat ze allemaal hetzelfde leugen verhaal kunnen doorgeven. Tekenend dat journalistiek rijmt op elastiek.

W-74
W-7413 dec. 2018 - 14:35

Alsof nepnieuws iets nieuws is. Vroeger was het niet anders en toen had je als 'nieuwsconsument' niet eens de mogelijkheid om nieuwsberichten te controleren op juistheid. Het is derhalve te danken aan internet dat we nu zelf iets kunnen controleren dat al sinds de uitvinding van het schrift schering en inslag is: het manipuleren van nieuws. Een journalist hoeft mij ook niet 'de waarheid' te vertellen. In de wereld der feitelijkheden is er geen 'waarheid'. Er zijn wel zaken die we aanduiden als feiten, maar zelfs die feiten zijn nauwelijks éénduidig, of het moet om wiskundige, natuurkundige of anderszins abstracte feiten gaan en daar gaat het maar zeer zelden om, maar zelfs in de kwantumnatuurkunde en ook in de relativiteitstheorie komen we 'feiten' tegen die niet altijd dezelfde waarde of betekenis hebben. 'De Waarheid' is dus een puur geconstrueerde realiteit, vaak onder invloed van een ideologie of op zijn minst een levensvisie/wereldbeeld. Het liefst word ik dan ook bediend met feiten, waarnemingen of citaten waarbij mij ook duidelijk wordt gemaakt waar het precies om gaat: een feit (wetenschappelijk zo vastgesteld), een persoonlijke waarneming van de journalist of een citaat (anekdote, hearsay, roddel etc) Waar het wel de laatste tijd aan schort in de journalistiek is: 1) hoor en wederhoor (dat laatste gebeurt steeds minder) en/of 2) de drie bronnen regel. Ik durf te stellen dat heel veel nepnieuws noemen hierdoor groot kan worden en door iedereen wordt opgepikt. Omdat de journalist geen wederhoor doet of omdat hij geen andere onafhankelijke bronnen zoekt. Want: druk, druk, druk en het nieuws van vandaag is morgen enkel nog goed voor de kattenbak.

Thomas de ongelovige
Thomas de ongelovige13 dec. 2018 - 13:58

Ik begrijp het argument betreffende droogleggen van het land niet helemaal, het is toch niet zo dat er voor ieder dier dat geslacht word opnieuw land word gewonnen door middel van drooglegging? Word het grasland waar bijvoorbeeld koeien op lopen "voorbereid"? Word het gras dat koeien eten geimporteerd? En de veehouder verwijten dat hij vooral zijn eigen hachje wil redden gaat even goed op voor u en Mevrouw Govers. U verdient (hopelijk) ook gewoon geld met uw boek Vlees is dood, lang leve groente of zie ik dat verkeerd? U verwijst naar een berekening van Mevrouw Govers en een wetenschappelijk onderzoek waar ze naar verwijst maar ik heb moeite hier ook maar iets van terug te vinden. Verwijzen naar een verwijzing en een berekening die verder niet word getoond is wel een heel makkelijke manier van je gelijk halen. De bio industrie is geen betrouwbare bron, daar ben ik het mee eens. maar activisten zijn meestal ook niet heel betrouwbare wetenschappers. Als u vind dat de journalistiek meer feiten moet tonen, doe dat dan ook.

2 Reacties
Tom Meijer
Tom Meijer13 dec. 2018 - 14:19

Grasland voor vee wordt, zeker in West en Noord Nederland (en mogelijk ook in andere delen van het land) bemalen om de grondwaterspiegel laag te houden. Veel van dat land ligt onder zeeniveau en zonder bemaling loopt het land snel onder water. Het lijkt mij volkomen juist de kosten daarvan mee te nemen in de uiteindelijke berekening.

W-74
W-7413 dec. 2018 - 16:48

Tom Als we geen dierlijke producten meer zouden consumeren, zouden we dan nog steeds die landerijen bemalen of zouden we ze onder laten lopen? Het antwoord op die vraag bepaalt of we die kosten wel of niet moeten doorberekenen.

Stuurman aan wal
Stuurman aan wal13 dec. 2018 - 13:55

Vlees eten is niet het probleem, leeuwen doen niet anders. Probeer ze er maar eens van te overtuigen dat ze die smakelijke zebrabout moeten laten liggen! We zijn simpelweg met teveel mensen en da's funest voor het milieu. Uiteindelijk zijn er zóveel mensen, dat moeder natuur ons vanzelf uitdunt d.m.v. oorlogen, epidemieën e.d.

4 Reacties
Tom Meijer
Tom Meijer13 dec. 2018 - 14:22

Los van het feit dat we inderdaad met veel te veel zijn is het natuurlijk wel degelijk zo dat we ook teveel vlees eten. Vlees is door de hele geschiedenis heen voor de meeste mensen een klein onderdeel van het menu geweest, als het er al op stond. Ook toen we nog jagers/verzamelaars waren was de overvloed aan vlees gewoon afwezig.

Piet de Geus
Piet de Geus13 dec. 2018 - 16:43

"Ook toen we nog jagers/verzamelaars waren was de overvloed aan vlees gewoon afwezig." Behalve als we een mammoet hadden gevangen, dan konden we wel even vooruit.

Nick the Stripper
Nick the Stripper13 dec. 2018 - 23:13

Piet de Geus 13 december 2018 at 17:43 Die mammoet ging in de diepvries.

W-74
W-7414 dec. 2018 - 6:56

"Ook toen we nog jagers/verzamelaars waren was de overvloed aan vlees gewoon afwezig. " Lariekoek. Opgravingen van jachtkampjes laten keer op keer een ander beeld zien.