Joost Zwagerman: 'De kleine man staat alleen'

Schrijver Joost Zwagerman heeft zware kritiek op over hoe er volgens hem onder links kader wordt gedacht over kiezers die op de PVV stemmen. Hij noemt de intellectueel Anil Ramdas die de PVV-kiezer in een column honend ‘white trash’ noemde exemplarisch voor het linkse denken in Nederland en dan met name de PvdA. Ramdas was wel uitgenodigd door P&W, maar Zwagerman wilde niet met hem aan tafel.

Gevraagd naar concrete voorbeelden van dergelijk denken noemde Zwagerman de verzuchting van medestander Ahmed Marcouch dat deze zich te weinig gesteund vindt binnen de partij.

Volgens Zwagerman hebben PVV-stemmers helemaal geen hekel aan moslims of aan Nederlanders met een niet-Westerse achtergrond maar zijn ze slechts gefrustreerd omdat ze zich in de steek gelaten voelen. De islam is volgens Zwagerman niet eens ‘een issue’ voor de PVV-kiezer. Die PVV-kiezer wordt, zegt Zwagerman, geheel onterecht vaak uitgemaakt voor ‘half-racistisch’ of ‘tokkies’, terwijl ze altijd keurig CDA hebben gestemd. Zwagerman baseert zich daarbij onder meer op een reportage in NRC Handelsblad over de van oudsher zeer gelovige kiezers aldaar die van CDA zijn overgestapt naar PVV.

Directe aanleiding voor zijn stellingname is een citaat over white trash uit een column van Anil Ramdas dat op Joop eerder tot hevige discussie leidde.

Kijk nu eens naar het Nederland van vandaag. Lees de reacties van lezers bij artikelen in De Telegraaf. Zie de uitzendingen van twee nieuwe omroepen in Nederland, WNL en Powned, beide eigendom van De Telegraaf. Zie het aanbod op de Nederlandse televisie, die wordt gedomineerd door de commerciëlen. En zie de aanhang van de PVV, die almaar groeit, en nu al staat op meer dan twee miljoen. Die Hollanders die in die eigen huizen wonen en een eigen auto hebben en met vakantie kunnen, zijn voor een groot deel white trash. Het zijn tokkies, het zijn families Flodder, met achterlijke ideeën en onbeschofte omgangsvormen. Wat kun je anders zeggen van de meeste Telegraaflezers, SBS-6- en RTL-kijkers en PVV-stemmers, dan dat ze boers, onbehouwen, ruw, plat, vulgair, ordinair en ongemanierd zijn? Primitieve, rancuneuze, rechtse en extreemrechtse types zonder moraal, zonder principes, zonder idealen; kan het anders worden geformuleerd? De culturele beschaving van een groot deel van de Hollanders is net zo mislukt als die van een groot deel van de allochtonen. En dat komt omdat we cultuur minder belangrijk vonden, en omdat we onder de sociale kwestie alleen de materiële kanten verstonden. Fatsoen is niet materieel, niet te meten, en dus onzichtbaar.

Overigens nuanceerde Ramdas dat citaat later.

Volgens Zwagerman is het citaat spreekwoordelijk voor de houding in de politiek. Hij meent dat de linkse elite de kiezer ‘dicteert hoe ze moeten denken en leven’. Gevraagd naar concrete voorbeelden van linkse politici die zo denken noemt hij Maarten van Rossem en Rene Danen.

Rob Oudkerk, PvdA-politicus, valt Zwagerman bij. Pauw & Witteman halen een archief-fragment tevoorschijn om aan te tonen dat ook Oudkerk ‘fout’ was door kritiek te leveren op Fortuyn. Hij moest daar in de uitzending ter plekke verantwoording over af leggen en verexcuseerde zich met de mededeling dat zijn kritische houding tegenover de populist was verordonneerd door de partij.  

Volgens Zwagerman worden de problemen in de samenleving opgelost als links duidelijk stelling neemt tegen religie, zoals dat in het verleden volgens de romanschrijver ‘altijd’ is gedaan. Het is onduidelijk of hij daarbij doelt op de legendarische linkse voorman  dominee Domela Nieuwenhuis , het christensocialisme  of op Popi Jopi. Overigens was er aan tafel niemand aanwezig die de beweringen van Zwagerman bestreed.

Update dinsdag 28 september Zwagerman wilde niet met Ramdas aan tafel Op Facebook beticht Anil Ramdas Pauw & Witteman van ‘laffe’ journalistiek. “Tien dagen geleden schreef ik mijn column over White Trash op de Vlaamse website deburen.eu, waarop Joost Zwagerman onmiddellijk reageerde. Jullie wilden een tafelgesprek, ik zei ja. Zwagerman zei nee, omdat hij hij nog over zijn stellingname moest nadenken – wat een gotspe, hij had al gereageerd.”

Ramdas vraagt P&W om opheldering waarom ze alleen met Zwagerman aan tafel zijn gaan zitten. “Jullie wilden mij niet alleen aan tafel. Vervolgens willen jullie Zwagerman wel alleen aan tafel. En hangt mijn foto als die van een vrome heilige, of een gezochte misdadiger aan de muur. Dat moeten jullie eens uitleggen.”

Op radio 1 Lunch zegt Ramdas dinsdagmiddag net zoals Zwagerman zich waarschijnlijk voelde ook ‘niet uit te kijken’ naar een debat aan tafel, maar dat ‘als je een discussie begint, je die ook moet afmaken’. Zwagerman hield zijn deelname aan P&W lange tijd af omdat hij zich volgens Ramdas nog moest bezinnen op een stellingname, terwijl hij al gereageerd had. De redactie van Pauw & Witteman heeft inmiddels laten weten Ramdas niet te hebben uitgenodigd omdat zij een inhoudelijke discussie wilde een geen persoonlijke.

Ramdas schrijft dinsdag in de Volkskrant zijn persoonlijke reactie op het geheel.