Joop-café: Is het Rijksmuseum te wit?
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (46)
Gaat het nu om personen die bijvoorbeeld op of achter het doek stonden? Is diversiteit in de wereld ook diversiteit? Ik dacht het wel! Ik begin er zo langzamerhand een beetje genoeg van te krijgen. Het Rijksmuseum heeft onlangs nog een geheel nieuw en niet goedkoop kleurtje gekregen. Ik heb er een beetje genoeg van, hoop dat u mij dat niet kwalijk neemt. Alles schiet door tot in het absurde wat mij betreft. Niets mag meer alles moet! Hoeveel meer kan een mens nog verdragen?
@ Minoes - ik heb er al lang genoeg van. Institutioneel racisme en sexisme bestrijden is altijd gewenst, geen zinnig mens die daar anders over denkt. Maar we zijn terecht gekomen in een situatie waarin het verleden permanent gewijzigd wordt, en waarin men zelfs verzoekt om zekere herinneringen maar te wissen, of om de fantasieën van anderen, die wij zelf nooit beleefden, aan ons eigen geheugenpakket toe te voegen. Dat is in hoge mate schadelijk voor iemands identiteit en zelfvertrouwen. De ironie wil dat ons de bovenstaande acties opgedrongen worden door mensen die strijden om hun eigen heel authentieke identiteit - er zijn hele studies over te doen, op de universiteiten. Goede intenties kunnen heel slechte consequenties hebben.
Ik heb er een hard hoofd in - stel, twee kunsthistorici bereiden een half jaar lang een tentoonstelling voor over de Parijse schilderkunst van 1890 tot 1920 (hypothetisch, natuurlijk). Ze schrijven er een pracht van een catalogus voor, en de onderhandelingen met musea in binnen- en buitenland zijn in volle gang. Wij weten dat museale collecties vooral op grond van toeval, de bereidheid van particulieren tot het geven in bruikleen, het karakter van de directeuren en hun assistenten (aankoopbeleid), en eventuele schimmige transacties met derden in vage landen tot stand komen (heb ik wel eens ergens gehoord). Moet er dan een Rijkscommissie van het Ministerie Van Diversiteit, Intersectionaliteit, en LGBTQIA-Zaken op bezoek komen, die met proportionaliteitsalgoritmes en afvinklijsten gaat kijken of elke onderdrukte minderheid ook evenredig aan bod komt in de expositie? En is er een SPSS-ambtenaar bij, die eventuele afwijkingen op significantie kan toetsen, en te hier of te daar een dwangmaatregel kan opleggen? Dit zou natuurlijk wel een manier van werkverschaffing kunnen vormen, in tijden van crisis. (Of zie ik het te somber?)
U ziet het niet te somber. Een van de beste tentoonstellingen die ik ooit zag ging over louter eskimo kunstvoorwerpen vnl uit ivoor en been. Geen spoor van diversiteit.
Ik snap er niet veel van. De nieuwe directeur van het Rijksmuseum plant een grote slavernij-tentoonstelling in 2020. op de wenken bediend.
Pater 14 september 2017 at 05:22 dat zou kunnen, in Noorwegen is er geen belangstelling voor slavernij (weing koloniaal verleden) en ik ga er niet specifiek naar op zoek.
Noorwegen, nee, logisch. Vraag: anders dan NL hebben de Noren niks te maken met de massale slavenhandel. Er zijn heel serieuze mensen die zeggen dat die slavenhandel de / een oorzaak is van het racisme in NL. Ik werp dan tegen dat het racisme in Oostenrijk, zonder slavenhalersverleden, beslist niet minder is. Hoe staat Noorwegen er in dat verband voor ?
Zweden heeft een link met slavernij en transatlantische handel. De zweedse kroon bezat oa. een tijdlang een eilandje in het caraibisch gebied, Saint Barthélemy (van 1784 tot 1878). Deze en meer feiten zijn te vinden voor wie daar in is geinteresseerd (ook over Denemarken waar het weer anders ligt oa. vanwege Groenland). Maar er is behoudens onder een paar academici (oa. proefschrift van Fredrik Thomasson) geen belangstelling voor. Aangezien Noorwegen zich pas in 1905 van Zweden heeft weten af te scheiden (zonder bloedverlies overigens), kun je ook proberen de noren verantwoordelijk te houden voor de koloniale misstanden, maar een verband met hedendaags racisme lijkt me vergezocht. Ook in de scandinavische landen vind je racisme net als overal elders.
Verander de collectie, verander de vaste werken, verander de thematiek en het museum is binnen vijf jaar uit de top tien internationale musea geflikkerd en na tien/vijftien jaar is het failliet omdat de toeristen enmasse wegblijven. Maar het is wel lekker divers, dat dan weer wel.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_musea_in_Nederland https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_musea_in_Amsterdam Er is geen enkele verplichting om een museum te bezoeken, ook niet het Rijks, maar voor hen die wel musea-minded zijn is er diversiteit zat, en anders is er een gat in de markt voor het nog op- en in te richten "Cultureel Diverse Museum". Pffffffffffffffffffff
Voor iedereen die de laatste dertig jaren niet met de rug naar de toekomst stond en niet met een witte, eurocentrische blik naar het verleden keek zal het verbazing wekken dat dit nu pas ter sprake wordt gebracht. De bevolkingssamenstelling van de stad, Nederland, is onderhevig aan continue verandering. Het aandeel dat zich herkent in de collectie en het tentoonstellingsbeleid van het Rijksmuseum kalft af en is in de hoofdstad al in de minderheid en over niet al te lange tijd in het hele land. De meerderheid wordt zijn identiteit onthouden en dit zal vervreemding en tegenstellingen nog meer in de hand werken. Iedereen zou zich moeten kunnen herkennen in het Rijksmuseum. Het aankoop- en tentoonstellingsbeleid moet op de schop. Geld hoeft daarvoor geen probleem te zijn. Een aantal werken uit de vaste collectie, oude Middeleeuwse religieuze werken waar niemand iets meer mee heeft, een aantal werken van Rembrandt en/of Vermeer waar de meerderheid van de bevolking zich toch niet mee kan identificeren en de ontstaansperiode voor een aanzienlijk deel van de bevolking in de hoofdstad een pijnlijk herinnering is wat hun voorouders is aangedaan dat tot op heden doorwerkt in het opeisen van hun plaats in de samenleving, leveren genoeg geld op om aankopen te doen die recht doen aan alle Amsterdammers en alle Nederlanders. Er kunnen tentoonstelingen georganiseerd worden waarbij uitingen en ontwikkelingen uit alle culturen die nu Nederland kenmerken aan bod komen. Het Rijksmuseum niet alleen voor toeristen maar ook en vooral voor alle inwoners van Amsterdam en Nederland.
Wat heeft de collectie van het Rijks -een van de top tien internationale musea- te maken met de bevolkingssamenstelling van Nederland? Terwijl 90% van de bezoekers buitenlandse toeristen zijn. Beetje provinciaalse insteek om aan de hand van de samenstelling van bv een Haagse Schilderswijk een museum van deze klasse te beoordelen, vind je ook niet? Het Rijks is groter dan jouw of mijn belevingswereldje, trek het dan ook niet omlaag de modder in.
@A3 Dit is nu juist een van de fundamentele problemen. Wat is kunst en wat is onze kunstbelevenis? Wat kunst is en hoe kunst te beleven in Nederland is voor het grootste deel gebaseerd op ideeen uit de negentiende eeuw. En gekenmerkt wordt door een wit, patrichaal, koloniaal en nationalistich denken waarin de eigen cultuur enig en zaligmakend is. Dat andere culturen zich van andere vormtalen en inhouden bedienen is op zijn minst onderbelicht in Nederland en in het Rijksmuseum totaal afwezig. Hoe naar kunst te kijken en van kunst te genieten is wel degelijk gebonden aan de eigen cultuur. Door uitingen van andere culturen stelselmatig te negeren en zelfs te ontkennen is het ontkennen van de meerderheid van de stad en zometeen het hele land. Cultuur in Nederland blijft op die manier een witte patrichiale, koloniale zaak die tot doel lijkt te hebben uit te sluiten.
@Ousaider "Dat andere culturen zich van andere vormtalen en inhouden bedienen is op zijn minst onderbelicht in Nederland en in het Rijksmuseum totaal afwezig." Helemaal top. Daarom ook het Rijksmuseum en niet het all inclusive-rekening houdend met alle rassen/kleuren/sexuele voorkeuren museum. Kan je wel weer gelijk beginnen over witte patrichiale, koloniale zaak en wit, patrichaal, koloniaal en nationalistich denken maar, en ga er maar even voor zitten want dit zal je echt verbazen, misschien hadden zwarte of gekleurde mensen (of uberhaupt andere culturen) gewoon nul inbreng in kunst tijdens de 15de en 16de eeuw binnen Nederland. Kan je wel weer de bekende witte dit, witte dat uit de kast trekken maar dat is gewoon feitelijk hoe het is. En tuurlijk is een rijksmuseum nationalistisch. Verassing, het is het museum van het rijk Nederland. Hier linkje naar Tropenmuseum in Amsterdam: https://tropenmuseum.nl/. Op de website staat: "De objecten vertellen stuk voor stuk een menselijk verhaal en maken nieuwsgierig naar de enorme culturele diversiteit die de wereld rijk is." Top toch? Ga je daar toch heen als je even moet ontsnappen van de witte, patrichaal, koloniaal en nationalistiche manier van denken.
@A3 U weet dat een man hangend aan een houten kruis Christus is? Twee maanden geleden was ik spreker op een symposium niet ver van Hanoi, Vietnam. Ter afsluiting kregen de sprekers en de medewerkers van de organiserende faculteit een vaartocht aangeboden in de Halong baai. Onderdeel was een bezoek aan een druipsteen grot. Bij een van de rotsformaties vroeg de gids het gezelschap welke gedachten naar boven kwamen. Mijn Vietnamese collega's riepen bijna in koor Quan Am. Een Spaanse vrouw in het gezelschap opperde een Madonna. U herkent Maria. Hoe en waar en waarom kunt u dat?Bijvoorbeeld bij een kruisafneming? Op een gravure van Lucas van Leyden in het RM? De bewening van Christus? Misschien niet de zoon van god. Maar wel een moeder wier kind door een bezettingsmacht is terechtgesteld. U kunt zich niet identificeren met de vrouw, maar misschien kunt u zich wel verplaatsen in een moeder die haar zoon heeft zien sterven aan een houten kruis, handen en voeten doorboord met spijkers? Zou iemand die niet met deze verhalen bekend het uitgebeelde herkennen, de uitgebeelde dramatiek? Als gelovige zelfs de goddelijke boodschap?
"Een aantal werken van Rembrandt en of Vermeer..." Sorry, maar wat een onzin. Er komen hordes mensen van over de gehele aardbol om het Rijksmuseum te bezoeken. Juist voor de schilderen van Rembrandt en Vermeer.
@Paddy Een soortgelijk argument gebruikte mijnheer of mevrouw Django ook. Dat is natuurlijk een andere discussie. Wil je een wereldinstituut zijn en daardoor de wereld binnen halen? En de wereld zijn dan mensen die geinteresseerd zijn in de door mij hierboven geschetste cultuur. Of wil je primair een museum voor alle inwoners van Nederland zijn? Een museum dat recht doet aan de inderdaad alle inwoners? Overigens hoeft dat niet uit te sluiten -zeer tot het verdriet van de bewoners van de Amsterdamse binnenstad- dat zo'n miseum ook niet kan uitgroeien tot de wereldtop; alleen anders. En omdat geldgebrek altijd een argument is om ambities niet waar te maken zou je dat kunnen opvangen door een paar werken aan te bieden bij veilinghuizen. Ben je voor de komende twintig jaar van die last bevrijd.
@A3 Elke cultuur kent zijn eigen verhalen, eigen beelden. De een ziet een godin, de ander een madonna, waarom? Omdat je met die verhalen en die beelden bent opgevoed. Het gaat er niet om of iets plezant is of niet maar als je niet met het verhaal van de gekruisigde Christus bent opgevoed dan heb je geen enkele notie van wat een man aan een kruis moet voorstellen. En nee je hoeft niet blank te zijn om het verdriet te voelen van een moeder wier kind is vermoord door een bezttingsmacht. Maar als je niet weet wie Maria is dan ontgaat je de dramatiek van het uitgebeelde verhaal. Dan is het, niet minder erg maar een dimensie minder, gewoon een vrouw die een dode in de armen heeft. Zelfs onze manier van kijken is cultuur bepaald. Tijdens ons verblijf in Vietnam hebben we ook een Vietnamese tempel bezocht. Op het hoofaltaar in het midden een beeld en links en rechts daarvan een vaas met bloemen. In de linkse vaas waren de bloemen uitgebloeid, in de rechter vaas stonden de bloemen in de knop. Ik verbaasde me over het laten staan van uitgebloeide bloemen en vroeg onze gids of dat een bepaalde betekenis had. Hij vertelde ons dat ons leven verbeeld was, van jong tot oud, van bloemen in de knop tot uitgebloeid. Het oorspronkelijke schrift in Vietnam leest van links naar rechts.
We schieten door. Aan alle kanten.
Bickle, Ik en mijn familie/vrienden schieten echt niet door. We leven ons leven, en we hebben het niet over wit (zoals deze opinie) en zwart. Want witte/zwarte mensen bestaan niet. Mijn familie is 100 procent blank, mijn vrouw is dat niet. Ik heb nog nooit iemand horen vragen waarom ze niet blank is/waar ze vandaan komt. Detail, mijn vrouw is atheist, en ik hervormd.
En wat hebben jij en je vrouw precies te maken met het Rijks? Omdat jullie een gemengd huwelijk hebben moet dit internationale museum, waar jullie waarschijnlijk nog nooit geweest zijn, zich aanpassen? Naar mensen die niet geinteresseerd zijn? Dit museum krijgt bezoekers uit de gehele wereld, 90% van die bezoekers komen dus niet uit Nederland. Dus nogmaals, wat hebben die en het Rijks waar ze graag naartoe gaan te maken met jouw huwelijk of met jouw overwegingen? Het enige 'Nederlandse' aan het Rijks is de stad waar het staat en een deel van de collectie. Meer niet.
Django, Je hebt helemaal gelijk, het rijksmuseum moet zich niet aanpassen, het is wat het is. Nogmaals heb je gelijk, we zijn er (nog) niet geweest. Onze interesse gaat meer uit naar musea als deze. Soesterberg. https://www.nmm.nl/ Overloon. https://www.oorlogsmuseum.nl/nl/home/ Brussel. https://www.brusselsmuseums.be/nl/musea/koninklijk-museum-leger-krijgsgeschiedenis Bovington http://www.tankmuseum.org/home Het gaat ons erom dat een museum of mens nooit kleur gebonden is. Ik wilde een punt maken dat de titel van deze opinie voor ons onzin is. Mijn post had duidelijker moeten zijn, je hebt (nogmaals) gelijk.
De moeite genomen om het stuk af te luisteren. Zij zijn er 30 jaar mee bezig om meer diversiteit in de musea te krijgen. Volgens de vrouw bezoekt een ieder het museum om zijn eigen identiteit te vinden . Diversen keren stelt zij dit vast . Hier ben ik het niet mee eens, ik ga naar het museum om mooie schilderijen te bekijken , hoe de kunstenaar deze heeft vervaardigd , met welke technieken ect. Zo zeggen mij de bijbelse voorstellingen van Rembrandt op zich niet zoveel echter hoe de man dit op het doek heeft gebracht is de reden dat ik het wil bekijken. Volgens de man bestaat Amsterdam voor 50% uit geen witte Nederlanders en daar vind je niks van terug in het Rijksmuseum . Het museum is het echter verder niet verplicht om het te doen . Dan hoop ik van harte dat het Rijksmuseum blijft zoals het is. Zo ook het Tropenmuseum want ook die werd bestempeld als puur wit museum.
Persoonlijk vind ik het vervelend dat de diversiteit alleen op één manier aangesproken wordt. Het Rijksmuseum staat in zijn geheel vol met een vooral Hollandse narratief. In principe wordt er geen aandacht besteed aan wat dan ook voor de 'Gouden Eeuw', terwijl voor grote delen van Nederland de eigen identiteit en taal uit de periode daarvoor komt. Gelderse Generaal Maarten van Rossum ben ik er bijvoorbeeld nog nooit tegengekomen, of iets over het belang van de Hanze voor Oost-Nederland.
@Ferdy 12 september 2017 at 16:45 Het is dan ook een rijksmuseum, en niet het nationale museum of landelijk museum. Een beetje saai voor Nederlanders die niet zoveel interesse hebben in de glorietijd van Holland. Maar de schilderijen van Vermeer zijn dan weer prachtig, en maken het museum toch weer de moeite waard.
Ik vindt dit te ver gezocht..... Er zijn nu eenmaal niet zo veel beroemde schilders en kunstenaars die het idealisme van de diversiteits lobby kunnen vervullen. Daar moet je je gewoon bij neerleggen. Wat wel belangrijk is, dat is dat er een eerlijk verhaal moet worden verteld over de verschrikkingen van de VOC, de slavenhandel en welk onrecht inheemse volkeren werd aangedaan door hebzucht.
In het automobielmuseum in Raamsdonksveer zie je ook maar verdomd weinig autoos van afrikaanse makelij.
Omdat die in Nederland niet aanwezig waren in welke tijd dan ook. Als we het over de Afrikaanse bevolking hebben, dan gaat die regel niet op. Snapt u het nu wél een beetje?
"Omdat die in Nederland niet aanwezig waren in welke tijd dan ook. Als we het over de Afrikaanse bevolking hebben, dan gaat die regel niet op." Het Rijks is geen museum voor Afrikaanse of moderne kunst, en Afikaanse meesters waren in de 17 eeuw helaas nog niet aanwezig in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. "Snapt u het nu wél een beetje? " Nee, ik snap er geen reet van. Als je hollandse meesters wilt zien kan ik het Nationaal museum in Nairobi afraden, als U afrikaanse kunst wilt zien is het niet handig naar het Rijksmuseum te gaan, net zoals het van Gogh museum geen Chinees porcelein in de collective heeft en het speelgoedmuseum geen erotische prenten. Er zijn in Nederland zo'n 680 officieele en nog honderen particuliere musea. Voor elk wat wils, dus.
oma "Mensen die uit Afrika komen maken Afrikaanse kunst, waar ze ook wonen. Mensen die uit "het westen" komen, maken westerse kunst, waar ze ook wonen." Dat is in het kort uw beleving van de manier waarop we kunst indelen. Een verder waanzinnige implicatie van uw denken: "Er worden geen auto's in Afrika gemaakt. Er wordt daar blijkbaar ook geen kunst gemaakt."
In het automobielmuseum zal ik nooit een voet zetten, gewoon omdat auto's mij niet interesseren, maar ik ondersteun uw punt Oma. Het openbaar vervoer museum in Stockholm vind ik wel een aanrader. Niet speciaal op gelet, maar ik dacht dat het publiek wel divers was. Meer kinderen dan ik prettig vind maar dat is een ander punt.
"Een verder waanzinnige implicatie van uw denken: “Er worden geen auto’s in Afrika gemaakt. Er wordt daar blijkbaar ook geen kunst gemaakt.” " Van mijn denken? Hoe kunt U dat nu weten. Wat ik stel is dat in de gouden eeuw in Nederland! geen afrikaanse kunst is gemaakt. In Nairobi zijn diverse musea waar je deze kunst wel kunt bewonderen, maar daar hangen dan weer geen hollandse meesters. Als er behoefte aan zou zijn, zouden de musea natuurlijk een uitwisseling kunnen doen, maar dan moet er in de wederzijdse landen wel belangstelling voor elkaars kunt zijn. Overigens is het in Kenia, net als in vele andere landen, strict verboden deze kunstvoorwerpen zonder toestemming van de regering te verhandelen of te expoteren, het is dus nog een hele toer om in het bezit van deze kunst te komen.
Wie diversiteit wil moet niet de termen wit en zwart gebruiken, want dat is een primitieve indeling die de verscheidenheid aan echt bestaande huidskleuren (waar wit en zwart niet eens bij horen) miskent en het denken in bipolaire schema's versterkt. Voorts moet duidelijk zijn dat er allerlei musea bestaan, die verschillende aandachtsvelden kunnen hebben.
Laten we Beige, donkerbruik en geel gebruiken dan, want dat klinkt veel beter
Inspector Niet alleen klinkt dat inderdaad beter, het benadert de genuanceerde werkelijkheid ook beter. Het laat nl niet alleen zien dat onze huidskleur niet meer dan een licht/donker spectrum van dezelfde kleur is, maar het plaatst ook zwart en wit niet op een valse manier tegenover elkaar alsof zij natuurlijke tegengestelden zijn. Dat is namelijk niet meer dan een giftige demagogische truuk om donkere en lichtere mensen tegen elkaar uit te spelen en te doen alsof zij elkaar vijanden zijn.