Jihadstrijders: Sympathieke en complexe Hollanders

Oorspronkelijk was het idee van de 25-jarige Floor van der Meulen om iets rondom het festival Lowlands te gaan doen maar er kwam als documentairemaakster iets uitdagender op haar pad: Jihadstrijders in Syrië. De stap van Lowlands naar Syrië is een opmerkelijke – en een grote – maar ze waagde de sprong toch. Donderdag was haar documentaire Paradijsbestormers te zien bij de NPO. Woensdagavond gaf ze, aan tafel bij het programma Pauw, alvast een voorproefje van wat je kunt verwachten. Het beeld dat zij schetst is van sympathieke maar maatschappelijk teleurgestelde jongeren uit de Polder.

Het belangrijkste punt dat Van der Meulen lijkt te willen maken met haar documentaire is dat de jongens die naar Syrië trekken hele verschillende jongens zijn, met ieder een eigen verhaal. Zo geeft ze het voorbeeld van een jihadstrijder (die ook in haar documentaire naar voren komt) die een hbo-diploma op zak heeft en werkte als taxichauffeur, maar toch besloot om alle schepen achter zich te verbranden en naar het door een burgeroorlog verscheurde Syrië te gaan om zijn ‘moslimbroeders’ te helpen.

Wat hij aangeeft aan mij is dat hij ging omdat hij zich in Nederland tweederangsburger voelde en dat vrouwen in niqaab uitgescholden werden op straat. Het leed van andere moslimbroeders greep hem aan en hij wilde er iets aan doen.

Jullie regering wil mij dood hebben. Anders zouden ze niet naar Afghanistan, Irak en Mali gaan.  Als burger denk je er misschien anders over maar je regering denkt en handelt anders.

Terrorisme-expert Beatrice de Graaf geeft de jongen gelijk maar wel vanuit de stand van vandaag.  Hiermee verwijst zij naar het motief van het Westen om de jihadstrijders aan te vallen; de grove schending van mensenrechten. Er is volgens haar geen duidelijk profiel van de Syriëgangers te schetsen, maar er is wel een collectief iets dat die jongeren samenbindt: het gevoel van onrecht. De gedachte: Wij moeten de ongelovigen uitschakelen anders doen ze het bij ons. De laatste weken gebeurt het dat er hele gezinnen verdwijnen. Zij willen deze heldendood sterven.

De documentairemaakster is zelf niet in Syrië geweest maar vertoefde in een stuk niemandsland tussen Turkije en Syrië.  En ze schrok van wat ze zag.

Ik schrok soms van het beeld dat ik had geschoten. Onwerkelijk voor iemand uit Nederland. De hoofdpersoon schrok denk ik ook vooraf in Nederland van filmpjes die hij zag, maar anders dan ik had hij het idee van ik moet helpen. Maar nu is het normaal geworden voor hem.

Anders dan het beeld van doorgedraaide éénmansfracties, blijkt de organisatie op locatie professioneel in elkaar te steken. Er wordt eerst naar Nederland gebeld, paspoorten worden ingenomen en gegevens worden gecontroleerd, zo vertelt een strijder voor de camera. “Wat doet hij in Nederland? We houden hem soms een maand of korter in de gaten. Hij mag nog niet meevechten. Hij krijgt eerst een proeftijd. Als hij een slecht mens is, sturen we hem terug naar waar hij vandaan komt.”

Arie Slob, fractievoorzitter van de ChristenUnie, ook aan tafel bij Pauw: “Ik vind het heel ernstig dat iemand die hoger opgeleid is en zijn contacten heeft in Delft en meedoet in de samenleving, tot deze daden in staat is. Hartverscheurend.”

Van der Meulen benadrukt dat je de groep jihadstrijders niet als een homogene groep weg kunt zetten. Op de website van Vice benadrukt ze dat nogmaals: 

Ze zijn niet allemaal vrienden van elkaar en ze strijden voor verschillende groeperingen. Je kan ze niet over één kam scheren.

Zelf de uitzending bekijken kan via BNN.