Jetten en Bontenbal presenteren een Haags verhaal voor Haagse mensen

Netjes en vertrouwenwekkend. Die indruk maakt het werkstuk dat Henri Bontenbal en Rob Jetten samen hebben gemaakt. Maar het is ook ontzettend Haags. Dat blijkt uit de titel: 'Samen aan de slag voor een sterker Nederland'. Twee clichés bij elkaar. Het had net zo goed het motto kunnen zijn van het gemiddelde kabinet Rutte of Balkenende. Na de aberratie van Schoof met zijn charlatans keert de politiek weer terug in het vertrouwde spoor. 

Bijna tegelijk met de persconferentie waarin Sybrand van Haersma Buma het stuk presenteerde, deed ook Vladimir Poetin een uitspraak. Als Europa oorlog wil, kan Europa het krijgen. Het aangepaste vredesplan van Trump wijst hij af.

Maar in Den Haag doet men rustig aan, dan breekt het lijntje niet. Kalmte kan je redden. De zeventien pagina's van Jetten en Bontenbal bevatten vooral geruststellende taal. Alles is oplosbaar. We plaatsen kerncentrales naast onze windmolens. We gaan voor meer Europese samenwerking. We zullen - eeuwige belofte - regels schrappen zodat ondernemers weer kunnen ondernemen. De boeren mogen zoveel mogelijk zelf bepalen op welke manier ze aan de stikstofeisen zullen voordoen. We stellen ze in staat te doen waar ze goed in zijn: ondernemen. Asielzoekers mogen zich niet rijk rekenen. Ze mogen blij zijn als ze om te beginnen een verblijfsvergunning krijgen voor drie jaar. Toch moeten ze van het begin af aan meedoen, investeren in hun worteling hier in de polder. De belastingen gaan we vereenvoudigen net als het toeslagenstelsel. Mensen in de WIA  worden meer geactiveerd. Dat geldt trouwens voor iedereen die een uitkering geniet. Op de zorg wordt bezuinigd onder meer door alleen bewijsbaar werkzame medicamenten en therapieën te bekostigen. We gaan voor de uitbouw van een geavanceerde Europese oorlogsindustrie. We hopen het leger met vrijwilligers aan te kunnen vullen. Anders komt er selectieve dienstplicht. Het MKB is heel belangrijk. Voor innovatie wordt opnieuw een Nationale Investeringsbank in het leven geroepen op het fundament van bestaande instanties met een beperkt taakveld. Wij zullen wel 100.000 woningen per jaar bouwen. Dat doen we voornamelijk door deregulering aan de ene kant en meer regie door de Nederlandse overheid aan de andere . Ongezonder voedingsmiddelen moeten we eigenlijk duurder maken. Niet het bezit van een auto moeten wij belasten maar het rijden met zo'n ruimtevreter. Uitgangspunt: slecht gedrag moet je beprijzen, dan bedenken mensen zich wel. Enzovoorts en zo verder. Met bestaande stukjes is een puzzel gelegd waarvan de randen niet zijn ingevuld.

Je kunt dit allemaal uitwerken in beleidsnota's. Daar is de tekst ook voor geschreven. Het opstellen van beleidsnota´s is wat ze in Den Haag verstaan onder 'samen de schouders eronder zetten' of - in dit geval- 'samen aan de slag'.

Het resultaat had ook niet anders kunnen zijn, gezien het uitnodigingsbeleid van de beide heren. Zij ontvingen vrijwel uiitsluitend belangenbehartigers. Ze lieten zich voorlichten door lobbyisten. Ook kwamen er geleerden die op bepaalde terreinen als expert worden beschouwd en - voor zover we het kunnen/ bekjken - niet al te controversieel waren. Sommige onderwerpen schitterden door afwezigheid: de omvang van de drugshandel bijvoorbeeld en de zwarte economie.

De heren ontvingen geen ervaringsdeskundigen. Ze inviteerden geen daklozen, laat staan dat ze enige dagen onderdoken in hun milieu. Of hun intrek namen in een AZC. Of op bezoek gingen bij hoogbejaarden in hun veel te grote woning, kort nadat het sociaal wijkteam ze weer eens zelfredzaam genoeg had verklaard. Slachtoffers van het toeslagenschandaal kwamen niet langs en evenmin die van de schuldenindustrie.

Dwarsdenken of de invloed van dwarsdenkers ontbreken volledig. Kennelijk heeft niemand gevraagd: is het een goed idee om ongezond of het milieu vervuilend gedrag een privilege te maken voor de rijken? Wie is dan de lul bij die selectieve dienstplicht en wie ontspringt de dans? Komen er behalve huizen ook schuilkelders? Wie zal ze bouwen? Waar halen we voldoende electriciens vandaan voor de uitbreiding van het stroomnet? Moeten die kerncentrales per se, zoals er staat, allebei in Zeeland komen? Is dat niet handig voor een vijand die ze plat wil gooien? Als je boeren aan het stuur wil zetten maar wel hun eindbestemming vaststelt, is dat niet hetzelfde als ze vertellen dat zelf het soort knoop voor hun strop mogen uitzoeken? Denk je dat asielzoekers erg gemotiveerd zijn om te integreren als hun verblijfsvergunning maar drie jaar duurt? En wat houdt dat eigenlijk in, regie door de overheid. Wie zijn de acteurs dan? En wat krijgen zij voor aanwijzingen?

De heren bekeken niet de echte werkelijkheid maar de neerslag van de werkelijkheid in de Haagse bubbel. Ze wogen alles af. Ze kwamen met een evenwichtig werkstuk maar het heeft ook kenmerken van een rituele tekst. Die is nuttig zo lang geen buitenstaander het ritueel verstoort.

Het is de vraag of het lang rustig blijft rond de priesters en de priesteressen van de Haagse politiek.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatste putten open blijven.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: Trump, Venezuela, de grote stok en ons Nederlands bevende zellefie.