Als het om geld verdienen gaat zijn wij de eerste om "met de tijd mee te gaan", maar als er ethische bezwaren rijzen houden wij onze poot stijf
De Never Ending Story van het Zwarte Pietendebat begint met het jaar tenenkrommender te worden. Jaar in jaar uit slaagt ons land erin hypocrieter en hypocrieter te worden door het argument ‘Sinterklaas is een traditie die we koesteren’ te blijven voeren tegen het afschaffen of aanpassen van Zwarte Piet, terwijl die ‘traditie’ elk jaar verder uitgehold wordt door commercie, marketing en de transformatie van het Sinterklaasfeest tot een schaamteloos vreetfestijn.
Ja, Sinterklaas is iets dat we van oudsher vieren in ons land, iets dat hoort bij onze identiteit. Een leuk en gezellig feest voor jong en stiekem ook oud. Een goede gelegenheid om een kind eens te belonen voor zijn of haar lieve gedrag van het afgelopen jaar. Maar hoe veel van die traditie is er nu nog over?
Vlak na de Tweede Wereldoorlog zette je op 5 december je schoen en dat was het dan weer voor een jaar. Ouders gaven hun kinderen zelfgemaakte cadeautjes. Tegenwoordig zijn dat ‘surprises’ waar we allang niet meer tevreden mee zijn, er moet minstens één cadeau in verstopt zitten. Vroeger waren dat drie kaatsenballen in een net en een letter van banket. Klaar. Tegenwoordig is van deze hele traditie weinig meer over.
Feest van de commercie In juli liggen de Sinterklaaslekkernijen al bij Albert Heijn en twee maanden later ploft het Bart Smit-boekwerk, nog dikker dan het Boek van Sinterklaas, op de Hollandse deurmatten. Dan worden de kindertjes overspoeld met Sinterklaasjournaals en de Club van Sinterklaas tot het op Pakjesavond dan eindelijk zo ver is: voor honderden euro’s hebben papa en mama cadeautjes gekocht. Het Sinterklaasfeest gaat om geven, maar voor Neerlands winkels, bedrijven en televisiezenders gaat het vooral om kneiter veel geld verdienen.
Net als kerst en Oud&Nieuw is Sinterklaas getransformeerd in een geldverslindend, vetpercentage-opdrijvend feest. Het is inmiddels cliché om, nadat de laatste rook van het vuurwerk op 1 januari is opgetrokken, te zeggen: “Nu ga ik een maand diëten en weinig geld uitgeven.” Geld uitgeven en eten, dat is waar de decembermaand tot gedegradeerd is. En begrijp me niet verkeerd, ook ik schrijf een kutgedicht en stop me vol met chocoladekruidnoten, en ik geniet ervan. Maar zeggen dat Sinterklaas zo’n mooie traditie is? Hou op hoor.
Feest van de hypocrisie Een traditie in ere houden is een nobel streven, maar als je een traditie op zo’n beetje alle vlakken verkwanselt aan commercie, dan verandert dat streven in hypocrisie. Vooral wanneer je wel uit alle macht aan één bepaald aspect probeert te vast te houden. Zwarte Piet, het meest gedateerde, omstreden en buiten onze tijdsgeest vallend aspect van het hele Sinterklaasfeest, moet volgens velen blijven bestaan, want het is traditie. Het bescheiden vieren van een leuk feestje met zelfgemaakte cadeautjes mag volgens die velen best verdwijnen, maar een verkapte negerslaaf met een laag IQ die om de haverklap een grote domheid etaleert “want zo zijn Zwarte Pieten nou eenmaal”, die moet blijven. Kom op zeg, als er één onderdeel van onze mooie traditie tegenwoordig totaal de plank mis slaat, dan is het de aanwezigheid van Zwarte Piet wel.
Het “Sinterklaas is traditie”-argument is op zich begrijpelijk en zo gek nog niet. Ieder volk heeft wel een gestoord feest dat voor niet-ingewijden of andere culturen debiel overkomt. Maar wees dan op zijn minst consequent en hou je dan ook echt aan die traditie.
Het is tragisch dat we in een land leven dat een traditie wel laat veranderen voor gewiekste marketingjongens die er zo veel mogelijk geld aan willen verdienen, maar niet voor een hele bevolkingsgroep die zich beledigd voelt en terugdenkt aan honderden jaren van slavernij. Als het om geld verdienen gaat zijn wij de eerste om “met de tijd mee te gaan”, maar als er ethische bezwaren rijzen houden wij onze poot stijf.