Joop

Isoleren zonder imiteren

  •  
27-09-2017
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
9307203212_537b27cfca_z

© cc-foto: EPP

Kroniek van een aangekondigde zelfmoord
Ondanks alle waarschuwingen koos Duits bondskanselier Angela Merkel niet voor de strategie van isoleren en imiteren tegen Alternative für Deutschland (AfD), in tegenstelling tot al haar voorgangers en collega Mark Rutte. Terecht of niet, electoraal gezien een regelrechte zelfmoord.
“Als de Fransen terecht trots zijn op hun keizer, en de Britten op Nelson en Churchill, hebben wij het recht trots te zijn op de prestaties van Duitse soldaten in twee wereldoorlogen.” Begin deze maand werd die uitspraak gedaan door Alexander Gauland, leider van AfD. Die partij kreeg 13% van de stemmen bij Bondsdagverkiezingen afgelopen zondag. Dat was bijna driemaal zoveel als in 2013.
Hoe kan een zo controversiële partij zoveel kiezers trekken? Het begint een eentonig verhaal te worden: net als bij Brexit en Trump zijn er sterke aanwijzingen dat veel kiezers stemden met immigratie- en integratieproblemen in het achterhoofd. Een fors deel van het electoraat ziet problemen die politici laten liggen – en zou zelfs op de duivel stemmen om die problemen opgelost te krijgen.
Net als in het VK en in de VS vinden in Duitsland veel kiezers de integratie mislukt en meer immigratie een slecht idee. In 2014 meende 21% dat immigranten het culturele leven in het land ondermijnen, voelde 22% zich slechter behandeld dan immigranten en vond 29% dat immigranten het land eerder een slechtere plek maken dan een betere. Vervolgens ving het land 890.000 mensen op.
Die kiezersvoorkeuren zijn vrij intens en bestaan al lang. Maar rechts van de christendemocraten was er geen effectieve, legitieme partij die die voorkeuren een stem gaf. De christendemocraten bestreden rechtsere partijen, zoals de NPD, met een combinatie van isoleren en imiteren. Die combinatie kost een anti-immigratiepartij gemiddeld veel stemmen, zo suggereert wetenschappelijk onderzoek.
Het dreigde wel eens mis te gaan. In 1969 haalde de NPD bijna de kiesdrempel van 5%, namelijk 4,3% van de stemmen. Door Ausgrenzung van de NPD (isoleren) en het overnemen van haar thema’s (imiteren) wendden de christendemocraten het gevaar af. In 2013 diende zich nieuw gevaar aan, toen AfD een score van 4,7% behaalde. Merkel koos voor isolatie, maar niet voor imitatie – integendeel.
Waar haar collega in ons land, Rutte, de strategie van isoleren en imiteren toepaste tegen de PVV , daar deed Merkel dat niet tegen AfD. Net als Rutte sloot ze elke politieke samenwerking met de anti-immigratiepartij uit. Maar in tegenstelling tot Rutte nam ze niet de thema’s over van haar rivaal. Waar de PVV als gevolg van Ruttes strategie kiezers verloor, daar maakte Merkel AfD slapend rijk.
Wir haben so vieles geschafft, wir schaffen das. ” Onder dat motto besloot Merkel, tegen de wens van velen in, de toestroom naar haar land niet te beperken. Het zou wel lukken met de opvang. Wellicht had ze, net als Rutte, haar nederlaag nog kunnen beperken door in later stadium het geïsoleerde AfD alsnog te imiteren. In plaats daarvan herhaalde ze telkens de woorden van die dag, 31 augustus 2015.
Voor die datum scoorden Merkels christendemocraten (CDU en CSU samen) steevast boven de 40% in de peilingen, daarna altijd lager. AfD stond augustus 2015 onder de 5%, daarna altijd hoger. Afgelopen zondag verzilverde AfD die zetelwinst. De liberale FDP kreeg ook een fors aantal anti-immigratiestemmen. CDU en CSU vielen tientallen zetels terug en AfD kreeg er bijna honderd.
Dat veel AfD’ers een dubieus verleden hebben woog blijkbaar niet op tegen de zorgen. Zondag vond 44% van de kiezers integratie één van de twee belangrijkste thema’s. Die kiezers stellen gevestigde politici voor een keuze: ofwel slimme, nette oplossingen bedenken voor de immigratieproblemen die ze zien, ofwel verdwijnen – desnoods vervangen worden door brokkenmakers als Gauland of Trump.
Brokkenmakers die meer op het spel zetten dan ons lief is.
 
Genoemde data zijn afkomstig uit de European Social Survey ronde 7, waarvoor ruim 3.000 Duitsers in 2014 zijn ondervraagd, en van https://interaktiv.morgenpost.de/analyse-bundestagswahl-2017/.

Meer over:

opinie, duitsland
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (20)

Twistappel
Twistappel27 sep. 2017 - 17:56

Zelfmoord? Niet overdrijven. Men heeft Die Linke met een grote aanhang van verheerlijkers en goedpraters van het DDR-regime, inclusief een door een parlementariër geuite oproep tot een heroprichting van de Stasi toch ook overleeft?

Grietje Genot
Grietje Genot27 sep. 2017 - 15:30

Leuk, hoor, dit soort machiavellistische bespiegelingen. Arme politici, altijd dat dilemma. Moet je, zoals Pinocchio Rutte, je kiezers - maar niet alleen je kiezers, juist ook degenen die niet op je stemmen - zonder de minste scrupules, dat wil zeggen geweten- en genadeloos, en zonder mededogen of blikken of blozen, keihard in de bips naaien en hen belazeren en bedonderen waar ze bij staan, of moet je , zoals Angela, hen toch een beetje - al is het maar een ietsiepietsie, een flintertje ervan - het eerlijke verhaal vertellen? Mark is het al een paar keer gelukt: met keihard in de ruimte lullen angst te zaaien. En met een klein beetje geluk, waait 't over, die apocalyptische aanvechten van een deel van het schorriemorrie. Maar zo'n Trump-achtige, dat kan ook hier...

3 Reacties
Grietje Genot
Grietje Genot27 sep. 2017 - 15:33

..aanvechtingen.... (excuses, Klaas)

Klaas Vaak2
Klaas Vaak227 sep. 2017 - 22:44

Helemaal niet Grietje daar leer ik van: een hele interessante strategie. Zo dwing je de lezer tenminste om het nog eens goed door te lezen, om te kijken waar dat woord in past. Cliff kan dat ook zo goed, dat geeft zijn verontwaardiging net dat béétje extra. Als het helemaal niet anders kan dan doe ik het met "herstel", zodat iedereen die van wanten gelijk weet: hé, die heeft in het leger gezeten. Dat verwachten ze vast niet van een communist lijkt me, dus dat heeft een soort alibi-functie bij de beeldvorming: zo lijkt het net of ik toch niet staatsgevaarlijk ben.

Grietje Genot
Grietje Genot28 sep. 2017 - 7:20

Ja, het is óók een soort marketingstrucje. En ik wist natuurlijk wel dat d'r ook steengoeie communisten bestaan. Een mens is een dier dat op anderen wil neerkijken. Hij/zij moet zich beter wanen dan anderen; - bewondering daar teert-ie op, haat is zijn voedingsbron. Anders komt-ie zijn bed niet uit en wordt-ie depressief. Nooit begrepen hoe je dat in een communistische samenleving nu een beetje handig vorm zou kunnen geven. Enfin, het zal duidelijk worden.

Klaas Vaak2
Klaas Vaak227 sep. 2017 - 14:55

Kunnen de onze Engelse, Amerikaanse en Saoedische bondgenoten de druk op die moslims daar in Jemen niet een beetje verhogen, want die vluchtelingenstroom wil nog niet echt goed op gang komen. De "war on drugs" was weliswaar een goed middel om het machtsapparaat van de staat te legitimeren, maar door het grote aantal gevangenen liepen de kosten van het onderhouden van de slachtoffers te ver op en de maatschappelijke weerstand bleef maar groeien. De "war on terror" heeft een hoger rendement en de kosten/baten verhouding is een stuk gunstiger, terwijl onze vaders, moeders, kinderen en familie grotendeels buiten schot blijven, tenzij -en uitsluitend- in de rol van slachtoffer, zolang we er in slagen de etnische en religieuze definities in stand te houden, in de vorm van "zij tegen ons". Dit geeft een stevige machtsbasis voor rechtse politiek, zelfs zonder het schrikbeeld van een communistische dictatuur. De politiek van Merkel was dan ook zeker niet contra-productief, aangezien die de basis vormt voor een discussie over rechts en extreem-rechts, die de aandacht afleidt van het werkelijke economische probleem, namelijk hoe je een piramidespel aan de gang kunt houden zonder dat er steeds nieuwe deelnemers kunnen worden aangetrokken en elke discussie daarover links de wind in de zeilen zou geven.

1 Reactie
arjenZH
arjenZH27 sep. 2017 - 21:26

Dus het "Wir schaffen das" was een complot om extreem rechts expres de wind in de zeilen te geven, om zo de aandacht af te leiden van de economische problemen? Is dat wat je zegt of bedoelt?

geyanggsr.
geyanggsr.27 sep. 2017 - 13:22

"Waar de PVV als gevolg van Ruttes strategie kiezers verloor (...)". Ik neem aan dat de auteur bedoelt: "Waar de PVV als gevolg van Ruttes strategie potentiele kiezers verloor (...)". De feiten: 15 maart 2017: VVD -8 (tot mijn genoegen), PVV +5 (tot mijn teleurstelling).

Bickle
Bickle27 sep. 2017 - 13:11

Juist ja, dus we moeten onze oren maar laten hangen naar dat wie die bepaalde kiezer wil. Dat lees ik uit dit stukje, en ik neem aan dat de schrijver deze boodschap wil overbrengen. Gelukkig zijn er ook nog mensen die trouw blijven aan hun standpunten en idealen. Anders worden we dus echt een ochlocratie in plaats van een democratie.

ratio2
ratio227 sep. 2017 - 12:41

Nog aanvullend. De keuze die Merkel nu maakt is er ook eentje die haar politiek nog niet zoveel kost. Er zit nu een partij aan haar rechterflank, maar die belet haar nog niet om een coalitie te vormen waar ze goed mee kan werken. En de AfD bedreigt ook nog niet de positie van de CDU als grootste partij. Wat gebeurt er als zowel de CDU en de SPD op 35% van de stemmen staat, en Merkel de inschatting krijgt van haar partijstrategen dat een kleine schuif naar rechts een paar procent van de AfD afsnoept, zodat ze toch de grootste partij blijft? Blijft Merkel dan nog steeds zo principieel? Ik weet het niet. Niet dat ik per se denk dat Merkel dan wel buigt, ik weet het niet. Ik denk wel dat het te vroeg is om een conclusie te trekken.

ratio2
ratio227 sep. 2017 - 12:31

Het is veel te vroeg om te concluderen of Merkel/de CDU niet uiteindelijk toch gaat voor isoleren en imiteren. Vergeet niet, ze liggen 15 jaar achter op Nederland. Wij kregen in 2002 de LPF, en het duurde toen nog wel even voor het beleid 'naar rechts' ging. Als je deze conclusie over 15 jaar nog steeds kan trekken, dan pas is het waar.

Uilenspiegel
Uilenspiegel27 sep. 2017 - 11:57

Door te imiteren beperk je wellicht het verlies, maar verleen je nazi's legitimiteit. Dan maar minder zetels en een cordon sanitair. Bovendien zijn er betere maatregelen te bedenken dan een hek om je land te plaatsen.

marcelhermus
marcelhermus27 sep. 2017 - 11:51

Aha dus de oplossing is niet om beleid te voeren wat aansluit bij de wensen van veel kiezers. Nee we hoeven er alleen maar voor te zorgen dat die onruststokers niet in de regering komen. Laten we wel wezen. Als dat het enige doel is van de politieke partijen en er niet op een of andere manier in ieder geval geluisterd word naar de kiezer dan worden die clusters van ontevreden burgers alleen maar groter. Ik vraag me trouwens af of Merkel met het kopiëren beter was weggekomen als nu. Merkel had dan een best grote ommezwaai moeten maken en of ze dan nog geloofwaardig was geweest dat weet ik zo net nog niet.

1 Reactie
Bart N.
Bart N.27 sep. 2017 - 19:08

Dat is nu juist de oplossing. En het merendeel van de kiezers heeft niet op het AfD gestemd.

korheiden2
korheiden227 sep. 2017 - 11:03

'Waar de PVV als gevolg van Ruttes strategie kiezers verloor', volgens mij heeft de PVV bij de laatste verkiezingen 5 zetels gewonnen, terwijl de VVD er 8 verloor. De realiteit is inderdaad, dat vele kiezers bezorgd zijn over de immigratie, en daarom PVV of - in toenemende mate - FVD stemmen. Trump is inderdaad een brokkenmaker, Gauland wellicht ook. Thierry Baudet lijkt me toch behoorlijk intelligent. Die gaat nog veel meer stemmen krijgen.

TwoTone
TwoTone27 sep. 2017 - 11:02

Conclusie: Merkel is eerlijker tegen de kiezer dan Rutte. En als 1/4 kiezers zich slechter behandeld voelt dan immigranten ben je gewoon niet erg geloofwaardig als politicus die een taak heeft als volksvertegenwoordiger.

Snoekie2
Snoekie227 sep. 2017 - 11:01

Dus de opkomst van de AFD is onder andere de schuld van Merkel, zo blijkt uit dit stuk. Dat word nogal eens ontkend hier.

Absconditus
Absconditus27 sep. 2017 - 10:48

Ze willen geen EUSSR en ze willen niet nog meer Islam. Vrijwel niemand is tegen economische samenwerking en maar zeer weinigen zijn echte racisten. Men verwerpt slechts het utopische en idealistische gezwatel, dat op geen enkele manier aansluit bij de maatschappelijke realiteit en bovendien slechts een dekmantel is voor onbeschaamde zelfverrijking van de grote bedrijven en hun marionetten in de politiek. Wanneer daar dan ook nog een nieuwe koude oorlog tegen Rusland bijkomt verbaast het mij nog dat de AfD niet op 25% is uitgekomen. Maar wanneer Merkel c.s. voortgaan op de oude koers is dit nog slechts een kwestie van tijd.

Machiels**1993
Machiels**199327 sep. 2017 - 10:31

Goede analyse. Kan daar weinig over zeggen. VVD heeft inderdaad actief thema's overgenomen van de PVV en dat heeft gewerkt. Merkel heeft met haar constante wir schaffen das grote groepen witheet gemaakt. Daarnaast wat ik mis in deze analyse is dat Merkel zelfs een stap verder ging door over te gaan op intimidatie en demonisering. Het anti-merkel sentiment zou bestaan uit nazis, racisten, islamofoben en algehele 'deplorables'. Kortom ze deed een Hillary door het electoraat te beschimpen en weg te zetten. Ze werd daarin gesteund door de meeste grote mediakanalen. Ze weigerde te erkennen dat ze misschien fout zat. Ze weigerde überhaupt om een fatsoenlijke discussie aan te gaan over het kritiek van dit deel van het electoraat. Het is dat de AfD zelf ook slecht heeft gepresteerd door de 2e ruk naar rechts en interne problemen en onenigheid. AfD had anders wel eens tussen de 15-20% kunnen eindigen. Een iets gematigdere houding onder leiding van Petry zonder al die gekke uitspraken had een aanzienlijk verschil kunnen maken.

ton14024
ton1402427 sep. 2017 - 10:29

Dat mensen liever door brokkenmakers worden bestuurt, dan er mee samen te moeten leven, is hun democratisch recht. Het is onze plicht hen op de dwaling te wijzen.