'IS zet moderne media machine in als wapen'

Veel mensen hebben de onthoofdingsfilmpjes van IS expres niet bekeken, maar wie ze wel gezien heeft, valt iets opmerkelijks op. De video’s zijn namelijk zo geregisseerd en gemonteerd dat ze door IS al wapens worden ingezet om angst en terreur te zaaien.

David Carr, blogger bij de New York Times had in eerste instantie ook besloten de video’s niet te bekijken. “De onthoofding van Daniel Pearl (journalist bij de Wall Street Journal die in 2002 werd onthoofd in Pakistan red) stond nog vers in mijn geheugen”.

Toch besloot hij te kijken na een gesprek met zijn collega en vriend Tim Arango, chef van de NY-Times in Bagdad. Hij vertelde Carr de video’s te hebben bekeken om twee redenen: “1: ik schrijf over deze mensen, dus ik moet weten wat ze zeggen. En 2: Als ze het hebben gemunt op Amerikaanse journalisten vanwege propaganda motieven, moet je weten wat er precies is gebeurd. Want je wil niet de volgende zijn die moet neerknielen in een jumpsuit.”

En nu blijkt dat het juist die laatste reden is, die vragen opwerpt. Zo kwam Carr er achter dat zowel James Foley en Steven Sotloff door hun afslachter werd toegesproken met een Engels accent. Daarmee zou IS willen suggereren dat de brutaliteit van hun organisatie het slechtste van de moderne jeugdcultuur uit het westen reflecteert.

Over de registratie en montage van de video’s doet Carr ook een aantal interessante observaties. Zo monteert IS ook een foto van Obama in de executie video om hun ‘vijand’ in beeld te brengen en daarmee expliciet te benadrukken voor wie de boodschap bedoeld is. Ook krijgen de slachtoffers een microfoontje opgespeld zodat ze goed hoorbaar zijn in het winderige landschap. Opmerkelijk is ook dat de daadwerkelijke onthoofding niet te zien is op het filmpje. Het begint wanneer de jihadist het slachtoffer aanvalt. Daarna verschijnt een zwart beeld, gevolgd met een foto waarop het levenloze lichaam is te zien met daar bovenop het afgesneden hoofd.

Het is een interessante esthetische keuze om de daadwerkelijk onthoofding niet te laten zien”, vertelt documentairemaker Alex Gibney in de New York Times. “Ik kan er natuurlijk niet helemaal zeker van zijn, maar het lijkt er op dat ze de video net genoeg kracht willen geven, zodat het veel wordt gedeeld. De video is zo gemonteerd dat het de grootste impact heeft.”

Volgens Carr wil IS met de filmpjes een soort exclusiviteitsgevoel delen met zijn kijkers. Carr: “We willen niet lijken, maar toch doen sommigen van ons dat en de rest van ons praat erover. IS lijkt dezelfde mediakracht te begrijpen die voortkomt uit de Ice Bucket Challenge. Daarin schuilt het verlangen om ergens bij te horen en daar alles van af te weten, maar IS gebruikt het om angst en terreur te zaaien.”