Is onze Eredivisie nog te redden?

Meer en meer vertonen uitzendingen van Studio Sport gelijkenissen met Comedy Capers. Het spelniveau is bedroevend, sponsoren haken af, en toeschouwers blijven in toenemende mate weg. Wat nu?

Het was hemeltergend. Ons vaderlandse voetbal, afgelopen weekeinde. Geen enkele club had trek in de koppositie; geen speler liet nog iets zien waarvoor mensen graag naar het stadion willen komen. Het was droefenis alom – eigenlijk al zoals het gehele jaar.

Mickey Mouse-competitie Natuurlijk hebben voetballiefhebbers zich er allang bij neergelegd dat Nederland slechts als nationaal elftal nog enige rol van betekenis kan spelen; immers, op clubniveau tellen we Europees gezien al sinds 2003 niet meer mee. De publieke belangstelling bleef in deze tien jaren niettemin onveranderd hoog, zo hoog zelfs dat onze vermeende Mickey Mouse-competitie tot op de dag van vandaag één van de hoogste toeschouwersgemiddelden ter wereld heeft. Best knap, zeker als je weet dat ook oudpapierclubs danwel fietsenstallingen als Excelsior en RKC Waalwijk geregeld hebben meegeteld in deze cijfers.

Echter, dit jaar lijkt het omslagpunt bereikt. De competitie is weliswaar nog steeds ‘leuk’ (lees: van enig niveau gespeend) en ‘spannend’ (lees: ook de topclubs ontstijgen nauwelijks nog het niveau van de middelmaat), maar de verschillen in tempo, techniek, kracht en snelheid worden nu gewoon te schrijnend als je ze vergelijkt met andere landen.

Schuldenlast Dat dit een oneerlijke vergelijking is, mag duidelijk zijn. Immers, topclubs als Barcelona, Real Madrid of Manchester United hebben ieder voor zich een schuldenlast die de totale begroting van de gehele eredivisie overstijgt – en niettemin voetballen ze vrolijk door. In Portugal wemelt het van de ondoorzichtelijke investeringsmaatschappijen. En in Frankrijk, Engeland en Rusland zijn het Russische olieboeren die eigenhandig clubs opkopen met geld dat niet te traceren is – maar dat met de beste wil van de wereld niet kan worden omschreven als ‘goed geld’.

Met andere woorden: waar wij in Nederland niet meer proberen uit te geven dan er binnenkomt, worden in het buitenland de witte, grijze en zwarte geldkranen ruimhartig opengezet. Nogal wiedes dus dat iedere Nederlander die fatsoenlijk tegen een bal kan trappen dit over de grenzen pleegt te doen.

Niettemin, nu het punt bereikt is dat ook de echte voetballiefhebber ‘leuk’ is gaan zien als ‘armoedig’, nu de publieke belangstelling in de stadions terugloopt, en nu ook de interesse van de tv-kijker minder wordt, moet er iets gebeuren. Ik denk hierbij aan:

Toch samengaan met België Een plan tot samenvoeging van onze beider competities werd een aantal jaren geleden nog hooghartig terzijde geschoven door Nederland. Immers, wat zou het nut zijn van spelen in die krakkemikkige stadions tegen die krakkemikkige Belgen – zo was ongeveer de strekking. Ook zouden onderzoeken aantonen dat noch publiek, noch sponsoren hierop zaten te wachten.

Enkele jaren later denk ik dat we het alsnog moeten doen. Veel sponsoren en ook toeschouwers hebben gemeenschappelijke belangen in beide landen. Het niveau in België ligt tegenwoordig een stukje hoger. En zelfs al wordt ook Anderlecht in de Champions League finaal weggespeeld door PSG (à la alle Ajax-Real confrontaties van de laatste jaren), het lijdt geen twijfel dat de weerstand voor onze spelers hoger wordt van spelen tegen Genk of Standard Luik dan tegen Heracles of RKC.

Eerste divisie regionaal i.p.v. landelijk Niet alleen onze Eredivisie heeft het zwaar, ook de Jupiler League heeft zijn beste tijd gehad. Tijd dus om een creatieve invulling hieraan te geven! Ik denk dat het verstandig zou zijn om, zeker als de Nederlandse Eredivisie & Belgische Eerste Klasse samengaan, om op het niveau eronder regionale i.p.v. (twee)landelijke wedstrijden te spelen. Zeg, een zone Brabant/Limburg, een zone Friesland/Groningen/Drenthe, een zone Noord-Holland/Utrecht/Flevoland, dat soort zaken. Voor Belgie zou een indeling in Vlaanderen & Wallonië logisch zijn.

Dit zou zorgen voor meer derby’s, minder reistijd, en dientengevolge ook meer lokale interesse in beide landen. Immers, MVV zal een stuk meer publiek trekken tegen Fortuna Sittard dan tegen Emmen, en ook sponsoren zullen hierop aanslaan. Deze indeling zal ook zorgen voor een betere doorstroming, omdat het zo ook voor amateurclubs interessanter wordt in te stromen naar de Eerste Divisie. En vanzelfsprekend zouden de nummers 1 en 2 uit iedere regio dan in een afsluitende Nederlands/Belgische nacompetitie strijden om één of twee plekjes in de hoogste klasse, voor een mooi & spannend toetje op niveau.

Betaaltelevisie optimaliseren Nederlanders zijn van oudsher geen fan van betaaltelevisie. Niettemin, voor Eredivisie Live was men nog wel bereid te betalen, niet in de laatste plaats omdat het iets ‘sympathieks’ had.

Bij FOX ligt dit heel anders. FOX wordt door Nederlanders gewantrouwd en – zeker nu het spelniveau ook dalend blijft – hebben veel mensen aan het begin van dit seizoen opgezegd. (Ik heb dat in ieder geval gedaan, net als veel mensen in mijn omgeving.) Er zijn maar twee manieren om de voetballiefhebber ook via Pay TV betrokken te houden, en dat is ofwel Sport 1 & FOX samenvoegen (zodat de liefhebber niet twee abonnementen hoeft af te sluiten), danwel via de nieuwe Nederlands/Belgische competitie. De eerste optie heeft hierbij overigens mijn nadrukkelijke voorkeur – ook in geval van samenvoeging. Waarbij het van belang is dat dit voor de kijker zal voelen als iets fijns, en als een ‘must have’ – niet als iets dat om commerciële redenen door de strot wordt geduwd.

Nieuwe geldstromen vinden De laatste jaren heeft Nederland een verstandig beleid gevoerd van schuldsaneringen en begrotingen op orde. Gevolg is wel dat de kloof met het buitenland groter is geworden.

Veel Nederlandse clubs geven liever niet het beheer van de club in handen van schimmige oliesjeiks, en zijn ook huiverig voor het doen van zaken met investeringsmaatschappijen. Op zich allemaal heel nobel en verstandig. Echter, om toch enige vorm van aansluiting te vinden zal men in aanvulling op het verstandige beleid van weinig willen uitgeven, ook moeten kijken naar manieren om de inkomsten significant te vergroten. Want wat betreft recettes, televisiegelden en sponsorinkomsten is zo langzamerhand wel het plafond bereikt.

Jeugd langer behouden Waar vroeger topspelers pas op hun 23e of 24e voor een buitenlands avontuur kozen, en vervolgens ook de B-categorie op die leeftijd hun heil elders zocht, tegenwoordig gaan alle enigszins getalenteerde spelers al weg op hun 21e, 20e – of zelfs nog jonger. Nog voordat ze ook maar enigszins de grenzen van hun capaciteiten hebben bereikt, zijn ze al weg.

Mede gedwongen door financiële beperkingen, zien Nederlandse clubs tegenwoordig af van dure buitenlanders, en richten ze zich op de eigen jeugd. Gevolg is dat iedere club tegenwoordig bulkt van de 17- en 18-jarigen, waarbij overigens iedere jongere die een paar ballen goed heeft getrapt ook alweer op de nominatie staat te vertrekken. Om het niveau toch nog enigszins op te krikken is het van belang dat deze jongeren gemiddeld net één of twee jaartjes langer blijven dan nu – en dat zou kunnen door het afsluiten van slimme contracten, of het zorgen van iets hogere salarissen voor 20- of 21-jarigen. De echte toppers zullen dan alsnog vertrekken, maar op de groep net iets eronder zal dan minder roofbouw worden gepleegd – met een net ietsjes hoger niveau als gevolg.

Nog verder wegzakken Een aantal constructieve voorstellen, dus. Let wel: geen van al deze voorstellen zal op zichzelf genoeg zijn om ons ineens wél de halve finale Champions League te laten halen. Waar het om gaat is te zorgen dat we niet nóg verder wegzakken dan we al hebben gedaan, en dat Europese drama’s van dit jaar tegen modale clubjes uit pakweg Luxemburg, Schotland of Georgië incidenten zullen blijken te zijn.

Laten we vooral ook niet te lang wachten met het doen van aanpassingen als deze. Immers, op dit moment lééft het voetbal nog. Op dit moment zítten we nog graag met dat bord op schoot. Op dit moment wíl de gemiddelde kijker nog steeds eerst de Nederlandse uitslagen weten, en pas dan die uit het buitenland. Laten we zorgen dat we dit behouden – voordat het te laat is.

Volg Rolf ook op Twitter

cc-foto’s: nikontino