Is het echt nieuws of psychologische oorlogsvoering?

Het Russische TV-kanaal en mediaplatform RT was woensdag nog gewoon te benaderen in de EU. Sinds donderdag is het afgesloten. Dat geldt ook voor de feature site Sputnik. Dit is een scherpe aanval op de persvrijheid. Hieraan ontlenen ambtenaren en politici aan onze kant van het conflict het recht te bepalen door wie we ons willen laten informeren en door wie niet. Wij worden afgeschermd van vertogen die in hun ogen slecht voor ons zijn. De censors in Brussel hebben tot nog toe de Engelstalige homepage van het persbureau Tass over het hoofd gezien evenals die van het communistische partijblad Pravda en Pravda Report. Ook English Russia wordt met rust gelaten. De Russischtalige nieuwssites en kranten zijn ook nog gewoon te benaderen. Dan moet je natuurlijk wel het Russisch beheersen.

The Moscow Times , het onafhankelijke nieuwsplatform van Derk Sauer, is nog steeds niet door de autoriteiten in Rusland aangepakt. Datzelfde geldt voor de Moskauer Deutsche Zeitung. Er is vast wel meer te vinden van dit soort sites op het internet. Voor het moment laat ik het hierbij.

Wie de sites uit Rusland raadpleegt, ontdekt dat er sprake is van een koekoek éénzang, waarbij de maat wordt geslagen door het Kremlin en onaangename berichten worden weggelaten. De Moscow Times probeert binnen de door de overheid opgelegde regels en taboes zo vrij mogelijk te opereren. Wij zullen zien hoe lang dat lukt. Tussen twee haakjes: een interessante site is Meduza Meduza , ondertitel The real Russia today. De redactie is gevestigd in Letland.

De NRC bevat een interessant artikel over het succes van de Oekraïense oorlogspropaganda die door de meeste media vrij klakkeloos wordt geaccepteerd. Auteur Steven Derix stelt dat de Oekraïense strijdkrachten na 2014 van Britse en Amerikaanse instructeurs veel geleerd hebben over psychologische oorlogsvoering. Zulke deskundigen, met name uit het Verenigd Koninkrijk, zouden de laatste dagen achter de schermen zeer actief zijn. Dat klinkt geloofwaardig want de aanpak van Oekraïne draagt het stempel van Sefton Delmer, de belangrijkste spywarrior uit de Tweede Wereldoorlog. Delmer had zijn jeugd in Berlijn doorgebracht waar hij vloeiend Hoogduits en plat Berlijns had geleerd. Die kennis bracht hij in bij de zwarte radiopropaganda die hij via het daarvoor speciaal opgerichte zenderpark Aspidistra maakte. Doel was het verzet in de bezette gebieden te stijven en de Duitsers te demoraliseren.

Oekraïne heeft een website 200rf.com geopend waarop Russische moeders kunnen nagaan of hun zonen al gesneuveld zijn. Dat lijkt sterk op Radio Calais, een Duitstalige zender voor Wehrmachtsoldaten, die daarop konden horen of hun straat thuis al gebombardeerd was. Dan hadden zij namelijk recht op vijf dagen verlof. Niet uit Delmers koker maar van iemand anders komt het beroemde dansje van Hitler als hij op weg is om de Franse capitulatie in ontvangst te nemen. Dat dansje heeft hij nooit gemaakt. Het is manipulatie van de film.

Als luchtvloten bommenwerpers naderden, gingen de Duitse radiozenders na een laatste waarschuwing uit de lucht omdat ze bruikbaar waren als radiobaken voor vijandelijke piloten. De Britten beschikten over medewerkers die de stem van de vertrouwde omroepers perfect konden imiteren. Zij stelden hun eigen zenders dan in op de Duitse golflengte. Daarna werden er valse oproepen aan de burgerbevolking uitgezonden om specifieke richtingen op te vluchten. Zij liepen dan Duitse militaire kolonnes in de weg. Overigens heeft de Wehrmacht eind 1944 de hele bevolking van de zuid-Limburgse grensstad Kerkrade naar het westen gejaagd in de hoop dat Amerikaanse troepen op weg om Aken in te nemen daarop zouden vastlopen. Die toeleg is overigens mislukt. Wel vielen er onder de vluchtelingen uit Kerkrade enkele tientallen slachtoffers.

Zo gaat het met oorlog en zo tracht men de vijand te misleiden. Radio Christus Koning, die voorgaf vanuit Duitsland in de lucht te zijn gebracht door christelijke tegenstanders van het nationaal socialisme, was net zo goed een product van Sefton Delmer als Gustav Friedrich Eins, waarop Der Chef onder meer zeer pornografische verhalen vertelde over de vrijetijdsbesteding van de nazi-leiders. Voor de geloofwaardigheid schold hij net zo hard op Churchill.

Wij krijgen nu constant berichten over grote aantallen Russische gesneuvelden. Op donderdag waren het er al zesduizend. Wie weet is het waar. Voor hetzelfde geld is het creativiteit á la Sefton Delmer. De NRC wijst er terecht op dat de dappere soldaten die op de eerste dag van de oorlog het Russische oorlogsschip weg probeerden te vloeken, niet zijn gesneuveld maar hebben gecapituleerd.

De huidige berichtgeving over de oorlog wordt aan de ene kant gekarakteriseerd door uiterste precisie en aan de andere kant door grote vaagheid. Een deel van de informatie is zeker bestemd voor Russische consumptie: pas op, je trekt de hel binnen. Je zult dit niet overleven. Trek je terug voor het te laat is. Denk aan je moeder en je meisje.

Ja, de aanpak van Oekraïne is duidelijk de school van Sefton Delmer te herkennen. Men moet wel hulp krijgen van zijn Britse en Amerikaanse tovenaarsleerlingen. De oude baas zal vanuit de hemel ongetwijfeld met trots op hun prestaties neerkijken.

Nu het Westen is begonnen om in navolging van Rusland de toegang tot ongewenste bronnen van informatie af te sluiten, is een uiterst kritische houding ten opzichte van elke berichtgeving helemaal geboden. Besef: informatievoorziening is een onderdeel van de psychologische oorlogsvoering. Voor de goede orde: vanuit het oogpunt van Oekraïne is dat allemaal heel legitiem. Als Nederland in een oorlog verzeild raakt, strijdt het hopelijk exact zo op het psychologische front maar je moet als burger wel beseffen hoe je wordt gemanipuleerd.

Naschrift: Sefton Delmer werd in de oorlog een boezemvriend van Prins Bernhard. Hij heeft later een biografie over hem geschreven.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.