Joop

Internet moet een schoolvak worden

  •    •  
01-11-2011
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
joopdebat_internetles.jpg
Geen ander medium heeft ooit zoveel invloed op ons leven gehad
Nederland is internationaal koploper op het gebied van internetgebruik en breedbandaansluitingen. Alle Nederlandse jongeren zijn volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek online en 91 procent van hen is actief op sociale netwerken. Minimaal 20 procent van de jongeren komt volgens onderzoek van de Universiteit Twente in aanraking met cyberpesten. Jonge sollicitanten worden steeds vaker afgewezen vanwege compromitterende foto’s die ergens op het net rondzwerven of vanwege andere online uitlatingen.
Kijk en luister live naar het Joop-Debat bij De Gids FM. Dinsdag om circa 11:45 uur op Radio 1. Reacties kunnen aan de orde komen in de discussie.
Volwassenen gaan er ten onrechte van uit dat alle jongeren digitaal vaardig en competent zijn. Ze zijn immers met internet opgegroeid. Uit verschillende onderzoeken blijkt echter dat jongeren heel weinig van internet weten. Ze doen weliswaar veel op internet, maar weten bijvoorbeeld niet of nauwelijks hoe zoekresultaten tot stand komen of wie er achter dagelijks geraadpleegde sites als Wikipedia en YouTube zitten.
Wie als docent, ouder of wetenschapper meekijkt met jongeren die iets opzoeken, lezen of publiceren op internet, ziet dat ze grote moeite hebben met zowel eenvoudige taken (een adres in een routeplanner invoeren of een woord op een pagina tekst vinden) als  complexere (vier waardevolle bronnen vinden voor een profielwerkstuk, een document een logische naam geven zodat je het ook over vier maanden nog kunt terugvinden). Het is niet vreemd dat ze moeite hebben met dergelijke zaken, want ze hebben ze nooit geleerd.
Het wordt dus hoog tijd dat ‘internet’ een vak wordt op de basisschool en in het voortgezet onderwijs. Als kinderen zouden leren hoe internet precies werkt, zouden ze zich beter kunnen weren tegen digitale pesters. Ze zouden ook leren hoe ze hun privacy kunnen beschermen, zodat ze later niet voor onplezierige verrassingen komen te staan omdat virtuele ‘jeugdzonden’ onuitwisbaar blijken te zijn.
Tijdens de internetles zou er ook veel aandacht moeten worden besteed aan slimmer zoeken. Scholieren krijgen nu soms wel te horen: ,,Je moet iets over slavernij opzoeken, maar je mag Wikipedia niet als bron gebruiken’’, maar hoe doe je zoiets eigenlijk? Nou, bijvoorbeeld met de simpele zoekopdracht [ slavernij -site:nl.wikipedia.org/wiki/ ]. Het pijnlijke is dat de meeste docenten dit zelf ook niet weten. Sterker nog: uit onderzoek van Google blijkt dat 90 procent van de internetgebruikers in de VS zelfs niet weet dat je met de toetscombinatie ctrl + f op een webpagina kunt zien waar een gezocht woord staat. Op de middelbare scholen geldt dit voor 75 procent van de leraren en op universiteiten toch nog altijd voor 50 procent van de docenten.
Er is geen reden om aan te nemen dat docenten in Nederland wat dit betreft veel beter scoren. ‘Internet’ zal dus niet alleen een verplicht vak moeten worden op basisscholen en in het middelbaar onderwijs, maar ook op lerarenopleidingen. Immers: docenten kunnen een en ander pas overtuigend overdragen als ze het eerst zelf goed in de vingers hebben.
Wordt er op dit terrein dan niet al van alles gedaan? Op sommige basisscholen wordt wel aandacht aan internet besteed, maar niet als apart vak. Wel komt het af en toe ter sprake tijdens bijvoorbeeld maatschappijles (,,niet zomaar gaan chatten met mensen die je niet kent’’). Op sommige middelbare scholen leren kinderen tijdens ‘informatiekunde’ onder meer presentaties met Powerpoint maken. Dit is echter zeker niet voldoende. Internet is een complexe bron, die bovendien doorlopend in ontwikkeling is. Het niveau van de internetlessen zou moeten meegroeien met het niveau van de leerlingen. Momenteel klagen veel docenten op universiteiten en hogescholen dat studenten nauwelijks in staat zijn om onbetrouwbare van betrouwbare bronnen te onderscheiden. Praktische lessen geavanceerd zoeken op internet in de hoogste klassen van het middelbaar onderwijs, waarbij leerlingen per opdracht moeten documenteren hoe ze tot bepaalde zoekresultaten zijn gekomen, hadden dit kunnen voorkomen.
‘Internet’ moet zo snel mogelijk een verplicht vak worden. Geen ander medium heeft ooit zoveel invloed op ons leven gehad. En geen ander medium is ooit in zo’n korte tijd tot zo’n belangrijke bron van informatie uitgegroeid. Daar zitten allerlei haken en ogen aan, die je van jongs af stapsgewijs zouden moeten worden bijgebracht.
Ewoud Sanders is zoekdeskundige en taalhistoricus. Marie-José Klaver is ict-journalist, en docent Duits in het voortgezet onderwijs.

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (15)

evaaah
evaaah1 nov. 2011 - 9:16

Je moet jongeren niet onderschatten! Ze weten tegenwoordig hartstikke veel van internet.

lustigson
lustigson1 nov. 2011 - 9:16

Als internet ons leven op álle vlakken beïnvloedt, dan moet het júist geen apart vak worden, maar geïntegreerd zijn in (alle) andere vakken.

hphilippens
hphilippens1 nov. 2011 - 9:16

Een slordig stuk. Dat blijkt al uit het woord 'maatschappijles" in plaats van "maatschappijleerles". Ze weten niet waar ze het precies over hebben. Inderdaad kunnen veel leerlingen niet professioneel met internet omgaan. De opdrachten op scholen waar ze vooral zelfstandig aan het werk moeten, werken dat ook in de hand. Als leerlingen zonder meer gezegd wordt dat ze iets moeten maken, grijpen ze naar internet. Wat eerst moet gebeuren is dat ze door een vakbekwame leraar basiskennis moeten opdoen zodat ze weten waar ze het over hebben. Daarnaast moeten ze weten dat uit de losse pols - en dat gebeurt vaak, leerlingen willen vlugvlug klaar zijn met hun opdrachten - niet kunnen goochelen ("goochelen" noem ik dat). Dan nemen ze het eerst het beste wat bovenaan staat, letterlijk voer, veranderen wat woordjes en plakken het aan het volgende stukje informatie. Internet is geen samenhangend geheel, zoals een boek. Terughoudendheid zullen leerlingen moeten leren. Zoeken naar degelijke coherente bronnen. Daar is geen les internet voor nodig, maar - nogmaals- vakbekwame leraren die hen zorgvuldigheid en gedegenheid leren.

wvdstraat
wvdstraat1 nov. 2011 - 9:16

Vreemde suggestie ! Er zullen maar weinig volwassen docenten zijn, die jongeren iets over Internet kunnen leren, het vak "Internet" is een verkeerde suggestie. Wel zouden ICT en bron-onderscheiding iets kunnen toevoegen maar die horen eerder thuis bij natuurkunde, techniek, geschiedenis en Nederlands.

JanB2
JanB21 nov. 2011 - 9:16

Gewoon een paar korte cursussen. Meer niet. Leer kinderen zelfstandig nadenken en maak kennisoverdracht ipv zelfstandige kennisvergaring weer tot een kerndoel van het onderwijs. Dan worden ze in meerdere zaken wat handiger, ook in het gebruik van internet. Het probleem met het internetgebruik door kinderen en jongeren zit hem niet zozeer in de onbekendheid met de mogelijkheden van het medium maar in tekortkomingen in hun algemene ontwikkeling. Zoekmachines zijn alleen zinvol voor iemand die de juiste trefwoorden weet te formuleren. Dat gegeven, afgezet tegen het gegeven dat ook de taalvaardigheid van de Nederlander zich in het algemeen op een hellend vlak bevindt, is een duidelijke illustratie van het feitelijke probleem.

Hjalmar Hoort
Hjalmar Hoort1 nov. 2011 - 9:16

"Ewoud Sanders is zoekdeskundige en taalhistoricus. Marie-José Klaver is ict-journalist, en docent Duits in het voortgezet onderwijs." Zijn er twee mensen op zoek naar een mooie consultancy job? Veel beleidsmakers hier natuurlijk ;-) Wel helemaal 3.0 om zo middels blog je eigen job opp te sourcen!

Sylvia Stuurman
Sylvia Stuurman1 nov. 2011 - 9:16

http://www.vtstutorials.ac.uk/detective/ http://zoek.kb.nl/nl/out/external?http://www.kb.nl/hpd/diensten/sanders-eerste-hulp-bji-e-onderzoek.pdf

FrankTalk
FrankTalk1 nov. 2011 - 9:16

Misschien is het handig om niet alleen internet als vak te nemen, maar het gehele computer/tabblet/smartphone gebruik. Wikipedia is alleen handig wanneer je het op de juiste manier gebruikt. Het is in die zin onbetrouwbaar, maar het kan je wel aanknopingspunten geven om verder in andere literatuur en internetbronnen verder te zoeken.

[verwijderd]
[verwijderd]1 nov. 2011 - 9:16

"Momenteel klagen veel docenten op universiteiten en hogescholen dat studenten nauwelijks in staat zijn om onbetrouwbare van betrouwbare bronnen te onderscheiden........." Alsof dat ook maar iets uitmaakt, zaken worden ten alle tijden selectief aangehaald om het bestaansrecht mee van invulling te voorzien. Anders waren er nooit zoveel ergerlijk hoog aangeleerde stoelen en zetels geweest. De bully uithangen wordt ontmoedigd terwijl daartoe wordt 'opgeleid'. Zo'n 50% van het VERPLICHT gestelde nonderwijs kan zo de kliko in....

1 Reactie
Waterbeer
Waterbeer1 nov. 2011 - 9:16

ja lulkoek herkennen zou een schoolvak moeten zijn .

martijn4
martijn41 nov. 2011 - 9:16

Het probleem is dat als je Wikipedia uitsluit van zoekresultaten je alsnog een hoop brol van die rabiaat onbetrouwbare site meeneemt omdat veel van de traditionele media citeren van die site (laatst gebeurde dat ook door een Joop columniste die het woord mecenas daar opzocht) en er ook sites zijn die hele pagina's ervan kopieren om reclame inkomsten te genereren. Eigenlijk zou er door een algemeen vertrouwde instantie keurmerk moeten worden ingesteld zodat mensen weten welke informatie op internet ze kunnen vertrouwen en welke niet.

2 Reacties
hphilippens
hphilippens1 nov. 2011 - 9:16

Hoe bedoel je? Wikipedia bevat zeker ook informatie die de moeite waard is. Maar daarnaast staat er ook apert onzinnige informatie in die mensen op het verkeerde been zet. Ik heb dat gezien op mijn vakgebied. Ik zou niemand Wikipedia willen aanraden. Juist die site wordt door veel leerlingen op scholen gebruikt, en zij hebben te weinig inzicht om de bruikbare van de misleidende informatie te scheiden.

Hermanbakker
Hermanbakker1 nov. 2011 - 9:16

En wie gaat dan die instantie controleren ? Ik noem maar één controversieel onderwerp, stuurde Roosevelt bewust aan op Pearl Harbour of niet ? Nog controversiëler, werd Wilhelmina tegen haar zin naar Londen gebracht om Pearl Harbour voor elkaar te krijgen ? Over beide genoemde zaken berichten VS auteurs van aanzien heel anders dan je het op wikipedia zult vinden.

Hermanbakker
Hermanbakker1 nov. 2011 - 9:16

" Wie als docent, ouder of wetenschapper meekijkt met jongeren die iets opzoeken, lezen of publiceren op internet, ziet dat ze grote moeite hebben met zowel eenvoudige taken (een adres in een routeplanner invoeren of een woord op een pagina tekst vinden) als complexere (vier waardevolle bronnen vinden voor een profielwerkstuk, een document een logische naam geven zodat je het ook over vier maanden nog kunt terugvinden). Het is niet vreemd dat ze moeite hebben met dergelijke zaken, want ze hebben ze nooit geleerd. " Hoe kun je weten dat wat er op internet staat waardevol is ? Het mooie van internet is is dat elke idioot er alles kan neerzetten, dat is helaas ook het nadeel. Wikipedia is voor mij de lamme die de blinde helpt. Wikipedia, juist vanwege de gemakkelijke toegankelijkheid, is in hoge mate eenzijdig. Belangengroeperingen beginnen meteen op het toetsenbord te slaan zodra er iets staat wat niet in hun kraam te pas komt. Er gaat niets boven een gedrukt boek, eenmaal gedrukt kan het niet meer worden veranderd. Internet versies van boeken, zo heeft de ervaring mij geleerd, kunnen niet worden vertrouwd, wijken doodgewoon af van het gedrukte origineel. Het is enigszins bizar dat internet hier kan dienen om internet te ontmaskeren, nooit was het zo simpel vrijwel elk oud boek over de hele wereld te bestellen. Zoekmachines vertrouw ik ook al niet, ik denk dat adverteerders daar het beleid bepalen.

1 Reactie
Joeri2
Joeri21 nov. 2011 - 9:16

" Er gaat niets boven een gedrukt boek, eenmaal gedrukt kan het niet meer worden veranderd. " En dat maakt het meer waar? Wat een onzin. Je toont wel aan dat het belangrijk is er les in te krijgen hoe dingen op het internet te interpreteren.