Joop

Inspectie, bescherm kinderen tegen de invloed van fossiele industrie

  •  
02-10-2018
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
natural-gas-863223_960_720

© cc-foto: Anita Starzycka / Pixabay

Dat Shell weinig moeite heeft met het overschrijden van ethische grenzen zien we onder andere in Nigeria, maar wat ze kinderen in het klaslokaal wijsmaken is ook een grens die ze overgaan. Een wanhoopspoging
Door: Femke Sleegers en Lammert van Raan
Shell loost gif in het onderwijs. De lobbyisten van de energiegigant proberen steeds vaker jonge leerlingen te beïnvloeden met de gedachte dat de wereld niet zonder olie en gas kan. Deze stuiptrekking van een stervende industrie is een nieuwe poging om de energietransitie in Nederland  te traineren. In het jaarplan van de Onderwijsinspectie, waar de Tweede Kamer zich vandaag over buigt, wordt met geen woord gerept over de schadelijke beïnvloeding door multinationals. De onderwijsinspectie zou het als haar kerntaak moeten zien om het onderwijs te beschermen tegen lobbyisten.
De belangen van de jeugd kunnen niet verder af staan van de belangen van de fossiele industrie. Waar voor jongeren een snelle aanpak van klimaatverandering letterlijk van levensbelang is, heeft Shell juist financieel belang bij vertraging van de energietransitie. En dus doet Shell er alles aan om kinderen op zo jong mogelijke leeftijd te voeden met een wereldbeeld dat al ruim over de datum is.
De incidenten stapelen zich op. In lesmateriaal, gastlessen en “techniekfestivals” verspreiden fossiele bedrijven op subtiele wijze een reeks misleidende en aantoonbaar onjuiste boodschappen. Een snelle energietransitie zou “onrealistisch” zijn en aardgas tot in de verre toekomst “onmisbaar” en zelfs een “oplossing” voor het klimaatprobleem. Aardbevingen in Groningen? Volgens het propagandistische lesmateriaal van de NAM gaat het slechts om “licht trillen”. Leerlingen krijgen promotiemateriaal voor ondergrondse CO 2 -opslag aan zich opgedrongen.
Dat Shell weinig moeite heeft met het overschrijden van ethische grenzen zien we onder andere in Nigeria, maar wat ze kinderen in het klaslokaal wijsmaken is ook een grens die ze overgaan. Een wanhoopspoging.
Shell leert kinderen dat in 2050 nog 70% van de energiemix fossiel is. Daarmee zaait Shell bewust twijfel over de noodzaak van de energietransitie en de haalbaarheid van het Klimaatakkoord van Parijs. In feite zegt Shell dan: kolen, olie en gas blijven nog heel lang de normaalste zaak van de wereld. Shell won met deze boodschap zelfs de European Excellence Award for Public Affairs voor “techniekfestival” Generation Discover, een lobbyprijs voor meest geslaagde vorm van beïnvloeding. Alsof het Parijsakkoord niet bestaat. Ondertussen rinkelt de kassa lekker door.
Inspectie moet ingrijpen Wordt er dan helemaal niet gehandhaafd op dubieuze beïnvloeding in het onderwijs? Ja en nee. Het convenant ‘Scholen voor primair en voortgezet onderwijs en sponsoring’ biedt bijvoorbeeld enige aanknopingspunten. Het convenant wordt echter slecht nageleefd, niet landelijk gemonitord en is sanctieloos en dus tandeloos. Over sponsoring van bedrijven beslist de medezeggenschapsraad van een school, maar die blijkt niet altijd op de hoogte van de sponsoring.
Ondertussen weigert de overheid in te grijpen. De aanwezigheid van het bedrijfsleven in het onderwijs wordt zelfs geïnstitutionaliseerd. Met het Techniekpact 2020 heeft de minister van onderwijs de ambitie uitgesproken dat zoveel mogelijk basisscholen gaan samenwerken met het bedrijfsleven. De minister zegt er niet bij hoe leerlingen beschermd moeten worden op het moment dat bedrijfsbelangen botsen met het belang van kinderen.
Onderwijs moet gevrijwaard zijn van bedrijfsbelangen die schadelijk zijn voor de gezondheid en veiligheid van kinderen en de maatschappij, nu en in de toekomst. Leerlingen en hun ouders moeten er blindelings op kunnen vertrouwen dat wat kinderen leren correct is en niet in het belang is van de aandeelhouders van Royal Dutch Shell.
Nu de met olie besmeurde loper is uitgerold voor het bedrijfsleven in het onderwijs, roepen wij de Onderwijsinspectie op om extra toe te zien op de kwaliteit van onderwijs dat in schoolverband wordt geleverd door bedrijven. We hebben reclames voor de tabaksindustrie ook een halt toe kunnen roepen. Voortschrijdend inzicht. Nu is het aan de overheid om kindermarketing van de fossiele industrie aan banden te leggen. De Onderwijsinspectie kan, nee moet hier al haar invloed voor aanwenden.
Femke Sleegers (Fossielvrij Onderwijs) en Lammert van Raan (Tweede Kamerlid Partij voor de Dieren)
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (21)

Minoes&tuin
Minoes&tuin3 okt. 2018 - 6:06

We roepen de onderwijsinspectie op? Dan zul je een roepende in de woestijn blijken te zijn. De inspecties in Nederland zijn niet meer dan papieren tijgers, ze bijten niet maar slikken alles gewoon door, zoals een tijger betaamd, allesverslindend en nietsontziend.

JeffreyKatoen
JeffreyKatoen2 okt. 2018 - 20:21

En rant tegen Shell is altijd succes. Je hoeft zelf geen oplossingen aan te dragen, zoals ook uit dit artikel blijkt. De vergelijking met de tabaksindustrie gaat in mijn ogen ook volledig mank. Een samenleving kan makkelijk (nou ja, voor sommigen zal het moeite kosten) zonder tabak en sigaretten. Olie en gas heeft iedereen dagelijks nodig. Althans, voor de komende 10 jaar sowieso.

omaoeverloos
omaoeverloos2 okt. 2018 - 10:45

Tja, op vele scholen wordt ook nog onderwezen dat er iemand water in wijn wist te veranderen. Helaas blijft het gemeengoed kinderen in de schoolbanken te indoctrineren.

Thijs Schokland
Thijs Schokland2 okt. 2018 - 10:28

Even voor het perspectief. In China, een land dat het economisch voor de wind gaat, wordt elk jaar een zodanig aantal kolencentrales bijgebouwd dat met alleen die extra capaciteit heel Groot Britannië van stroom kan worden voorzien. Jaar in jaar uit. Als de auteurs willen doen voorkomen alsof een energietransitie per 2050 haalbaar is en dat ook school-kinderen willen inprenten, denk ik dat die kinderen dan een droom wordt voorgeschoteld ipv een realistisch beeld. Niks mis mee om kinderen te laten dromen, maar breng het dan onder die noemer.

1 Reactie
HM van der Meulen
HM van der Meulen2 okt. 2018 - 18:29

Wat denkt de modale Chinees over het klimaat? - https://www.mo.be/analyse/wat-denkt-de-modale-chinees-over-het-klimaat?

Zakenpief
Zakenpief2 okt. 2018 - 10:05

"Shell leert kinderen dat in 2050 nog 70% van de energiemix fossiel is." Dat is een behoorlijk realistische schatting. De laatste 10 jaar is wereldwijd het percentage fossiele brandstof slechts van 81% naar 80% gezakt. Ondanks alle inspanningen richting duurzaam.

3 Reacties
Zakenpief
Zakenpief2 okt. 2018 - 10:30

Ik heb nog even het genoemde techniekfestival Generation discover gegoogled. https://www.generationdiscover.nl/primair-onderwijs/generation-discover-festival.html#iframe=L3BhZ2VzL2luZm8= "Tijdens dit vijfdaagse festival leer je alles over wetenschap en technologie en hoe zij kunnen bijdragen aan het behalen van de 17 Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties." Ik zie dingen als electrisch rijden, windmolens bouwen, zonne-energie en duurzame doelen op de agenda staan. Misschien dat de auteur een beetje doorschiet in zijn anti-Shell mentaliteit? Ik ben cynisch genoeg om in te zien dat dit onderdeel is van de PR-campagne van Shell om een duurzamer imago te creeren. Maar om nu te spreken van vergiftiging van het onderwijs door Shell is echt waanzin.

HM van der Meulen
HM van der Meulen2 okt. 2018 - 18:30

"Maar om nu te spreken van vergiftiging van het onderwijs door Shell is echt waanzin." Nee hoor, dat is zeer terecht.

Zakenpief
Zakenpief3 okt. 2018 - 13:29

@HM, Ik mis uw argumentatie.

Sanaya Khan
Sanaya Khan2 okt. 2018 - 9:13

Matteüs had het over je linkerhand niet laten weten wat je rechterhand doet bij het geven van aalmoezen. Het lijkt alsof onze overheid het letterlijk neemt; verblindt door de gift van het onderwijs beseffen ze niet wat ze daarnaast hebben afgesproken. Dat fossiele brandstoffen tot in de toekomst onmisbaar zijn is feitelijk niet onjuist, alleen de vroeg hoe lang is lang is betwistbaar. Dat is direct ook het sluwe van de propaganda, maar haakt tegelijkertijd goed in op de gaten in de propaganda van de oppositie. Immers de toepasbaarheid van fossiele brandstoffen is immens, en heeft een veel grotere impact op de maatschappij dan alleen energie. Om maar aan te geven dat wat "correct" is niet is ingegeven door feitelijkheid, maar door agenda. Het neemt niet weg dat de overheid inderdaad tegenstrijdig werkt, ik hoop dat in het klaslokaal de leerlingen wordt onderwezen kritisch te zijn en boven het lesmateriaal van alle belanghebbenden uit kunnen stijgen. Als die algemene doelstelling van onderwijs wordt gehaald dan lijkt me er weinig aan de hand, anders zijn er grotere problemen dan bedrijfspropaganda.

1 Reactie
Cliff Clavin
Cliff Clavin2 okt. 2018 - 10:54

@ Sanaya Khan - ik begrijp de strekking van Uw inzending niet zo goed. Wilt U beweren dat, als we de kinderen maar kritisch leren te zijn, dat ze dan uit een palet van verschillende meningen (gekleurde informatie is een mening), de 'meest juiste' zullen kunnen kiezen? Het is mogelijk dat U een postmodern denker bent, die niet gelooft in het bestaan van objectieve (zo onafhankelijk mogelijke) leeropdrachten. Ik verzet me tegen het presenteren van lesmateriaal dat tegelijk ook commerciële belangen dient. Dat druist in tegen de opdracht die het publieke onderwijs heeft. Femke Sleegers en Lammert van Raan hebben het grootste gelijk van de wereld. Wanneer je bij deze vitale onderwerpen gaat schuiven, de marges opzoeken, en daar overheen gaat, dan pleeg je sociale misdrijven tegen onze eigen kinderen. De frase: 'boven het lesmateriaal van alle belanghebbenden uit kunnen stijgen', daar krijg ik een heel sinister voorgevoel bij - want altijd zal de meest kapitaalkrachtige belanghebbende de beste kaarten in de hand hebben.

Gaitj
Gaitj2 okt. 2018 - 9:12

een snelle energietransitie is inderdaad onrealistisch en aardgas is een schoon gas dat we nog decennia nodig zullen hebben. Niets aan gelogen lijkt me. Femke en Lammert zouden zich beter druk kunnen maken om de nu al stijgende toeslag op het aardgas terwijl alternatieven simpelweg nog lang niet voorhanden zijn.

korheiden2
korheiden22 okt. 2018 - 8:41

'Deze stuiptrekking van een stervende industrie' lijkt me onwaar. De olieprijzen gaan skyhigh, de verkoop van auto's en vliegtuigen zit in de lift. We lezen voortdurend over problemen bij Tesla. Het onderwijsmateriaal - in spreek uit ervaring - is al behoorlijk doordrenkt van schuldgevoelens m.b.t. het klimaat. Bij vakken als wereldoriëntatie en biologie komt de opwarming regelmatig langs. IJsberen zijn zielig, de Kilimanjaro verliest zijn sneeuw door de mens en ga zo maar door. Omdat het onderwijs altijd in geldnood zit is sponsoring de laatste jaren geen vies woord meer. Ik zou zeggen : geef kinderen goede informatie en laat ook andere meningen horen.

6 Reacties
HM van der Meulen
HM van der Meulen2 okt. 2018 - 10:15

"Het onderwijsmateriaal – in spreek uit ervaring – is al behoorlijk doordrenkt van schuldgevoelens m.b.t. het klimaat." korheiden bedoelt dat daar het verband gelegd wordt tussen de verandering van het klimaat en het menselijk -en dus zijn- gedrag. Daardoor heeft hij last van ondraaglijke schuldgevoelens. Maar in plaats dat hij een psycholoog opzoekt wil hij nu Shell de kans geven om aan onze kinderen uit te leggen dat het allemaal wel meevalt, ook al weet hij dat het Shell alleen om het eigenbelang -de winst- gaat en er dus alle reden bestaat om die mening met meer dan een korreltje zout te nemen. Het wordt toch tijd dat korheiden een andere verlosser voor de verlichting van zijn schuldgevoelens zoekt. Eentje die daarvoor niet onze kinderen misbruikt.

korheiden2
korheiden22 okt. 2018 - 11:33

@HM van der Meulen : Ik kan u mededelen dat ik niet gebukt ga onder ondraaglijke schuldgevoelens. Maar als ik - om bij de door mij genoemde voorbeelden te blijven - in de aardrijkskundemethode lees dat het slecht gaat met de ijsberen (terwijl er nu veel meer zijn dan vroeger t.g.v. beperking van de jacht) en de Kilimanjaro zijn sneeuw verliest (er ligt nog steeds wat en de terugtrekking van de gletsjer is ook veroorzaakt door ontbossing), vind ik een beetje tegengas niet verkeerd. De schatting van 70% fossiel in 2050 lijkt mij reëel. Als wereldwijd het gebruik van fossiel nog toeneemt, nieuwe en kostbare gasleidingen worden aangelegd dan is er voorlopig geen sprake van een stervende industrie. En ja, Shell heeft eigenbelangen. Logisch, het is een groot bedrijf dat winst wil maken. Men gaat in Nederland onderzoek doen naar geothermie. Hadden we dat ook gedacht van de grote boze Shell?

Ozon
Ozon2 okt. 2018 - 16:01

Los daarvan, niet alleen shell heeft belangen, ook wij als individuen of bedrijven hebben “eigen belangen”. Dan zie je bv dat zelfs de marketing directeur Green Peace, totaal overbodig, in absoluut eigen belang er voor kiest elke 2 weken ff naar huis te vliegen. De man had betreffende baan kunnen weigeren of zijn familie kunnen verhuizen.... We moeten allemaal minder en beter doen, maar of dat vooral bij een ander kan liggen. Laten we ook vooral de ander voor de kosten opdraaien, dan zijn we natuurlijk wel voor maatregelen... zodra ons eigenbelang klem komt, is het allemaal zo erg niet met die olie, met het gas... En “de jeugd van tegenwoordig” vinden van alles, maar zijn natuurlijk ook zo energieafhankelijk als de pest.

HM van der Meulen
HM van der Meulen2 okt. 2018 - 18:27

korheiden - Jij gebruikt de woorden "doordrenkt van schuldgevoelens" -niet ik-, dus nu moet je niet opeens doen alsof je een toonbeeld van objectiviteit bent. "En ja, Shell heeft eigenbelangen. Logisch, het is een groot bedrijf dat winst wil maken." Yep, logisch, maar dat wordt dan ook niet in twijfel getrokken. De vraag is of je zo'n bedrijf wel invloed moet geven op het onderwijs/lespakket en je geeft hiermee alleen maar het antwoord waarom je dat niet zou moeten doen. "Hadden we dat ook gedacht van de grote boze Shell?" Probeer je ons nu het sprookje van de goede zachtaardige reus te verkopen?

korheiden2
korheiden23 okt. 2018 - 7:46

@HM van der Meulen : Ik zie Shell absoluut niet als de Grote Vriendelijke Reus. Het is een bedrijf dat winst wil maken en daardoor vele mensen werk verschaft. Ik ben van mening dat er hier in ons land bijna geen dag voorbij gaat zonder indoctrinatie m.b.t. het klimaat. Dat gebeurt door de items op het journaal, de media in het algemeen. Ook in vele leermiddelen is de politieke correctheid tot in de haarvaten doorgedrongen. We worden compleet gehersenspoeld. Voor de goede orde : ik bestrijd niet dat het klimaat - mede door de invloed van de mens - opwarmt, maar vind de te nemen maatregelen eenzijdig. Zo blijft kernenergie nadrukkelijk taboe en wordt er niets gedaan aan de ontwikkeling van thorium. Scholen willen graag dat leerlingen belangstelling krijgen voor techniek, omdat hier veel banen in zijn. Techniek is op de meeste scholen een ondergeschoven kindje en het is daarom toe te juichen dat men hierbij de hulp van grote bedrijven gebruikt. Dat de kinderen dan ook wat informatie krijgen uit de echte wereld lijkt me gewoon meegenomen. Verder wel eens met de reactie van @Ozon, die terecht stelt dat vele Groene Leiders constant over de wereld vliegen en zelf in kapitale villa's met dito auto's verblijven.

HM van der Meulen
HM van der Meulen3 okt. 2018 - 12:50

korheiden is dus van mening dat we compleet worden gehersenspoeld met onderwijsmateriaal doordrenkt van schuldgevoelens, omdat kernenergie nadrukkelijk taboe blijft. Nu kan ik meerdere redenen opnoemen waarom dat maar goed is ook, maar de meeste daarvan kent korheiden natuurlijk al. "De echte wereld" kan relatief simpel zijn korheiden: een paar zonnepanelen op mijn dak en ik ben nagenoeg zelfvoorzienend. Nu kun je natuurlijk aanvoeren dat ik dan geen internet meer zou hebben. Aan de ene kant zou ik dat heel erg jammer vinden, maar aan de andere kant herinner ik me van vroeger, dat het ook zonder kan. Anders geformuleerd: het zou niet mijn voorkeur zijn, maar als de consequentie is dat ik zou moeten leven in een wereld waarin Google en Shell de dienst uitmaken, dan kies ik daar desondanks voor. De werkelijke reden van onze meningsverschillen is, dat al lang afstand heb gedaan van al die prullaria waar jij verslaafd aan bent. Kernenergie? Nee, bedankt...

Cliff Clavin
Cliff Clavin2 okt. 2018 - 8:40

Ongelooflijk - ik weet al langer dat deze wanpraktijken genormaliseerd zijn in de Verenigde Staten. Het is daar zo erg dat scholieren een jaar of vijftien geleden bij enquêtes antwoordden dat de daders van 9/11 uit Irak afkomstig waren; en enkele jaren geleden luidde het antwoord op dezelfde vraag: Iran. Niet allemaal, natuurlijk, maar dit fenomeen moet op zichzelf al voldoende zijn om ons heel bezorgd te maken. Commerciële belangen (olie, defensie) Über Alles. En in Nederland zijn we dus tot hetzelfde lage niveau afgezakt. Ik steun de oproep van de auteurs van harte.

1 Reactie
Sanaya Khan
Sanaya Khan2 okt. 2018 - 9:27

Ik die de link niet zo Cliff; hoe hebben commerciële belangen ervoor gezorgd dat scholieren in de V.S. niet weten waar de daders van 9/11 vandaan komen? Dat is net zo inhoudsloos als zeggen dat commerciële belangen voor staatsonderwijs hebben gezorgd, immers er waren "arbeiders voor mijnen, boerderijen en industrie, en ambtenaren voor de bureaucratie." nodig. Hoe dan ook maak je een sprong zonder deze te verklaren, dat scholieren enquêtes verkeerd beantwoorden ligt neem ik aan breder dan één geïsoleerde factor die centraal staat in een bepaalde ideologie.