Ineens blijkt huiselijk geweld een maatschappelijk probleem

In Naaldwijk wordt een klas onbedoeld toeschouwer van geweld tegen hun juf en in Etten-Leur is een gezin dood aangetroffen. In Frankrijk en Italië kunnen mensen met een codewoord de caissière of apotheker informeren als er huiselijk geweld plaatsvindt. Secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres heeft via twitter gewaarschuwd voor de “gruwelijke stijging van het aantal meldingen van huiselijk geweld tegen vrouwen”.

Sinds de quarantainemaatregelen zijn de meldingen van huiselijk geweld in diverse landen verdubbeld. Opvallend is dat het gemelde geweld vrijwel altijd door mannen (91%) wordt gepleegd. Na de #Metoo beweging, waarin de omvang van seksueel geweld bespreekbaar werd, wordt nu ook het huiselijk geweld voorzichtig bespreekbaar. Ineens blijkt huiselijk geweld niet langer een privéprobleem, maar een maatschappelijk probleem.

Ook in Nederland vindt er veel geweld door mannen in relationele sfeer plaats. Afhankelijk van de vragen die gesteld worden, zegt 25 – 45% van alle vrouwen dat een of meerdere keren in haar leven geweld tegen haar gebruikt is. In Nederland brengen mannen per jaar 50 – 80 vrouwen waarmee ze een relatie hebben of hadden om en tevens 50 kinderen. Tel je daar straatintimidatie of seksuele intimidatie bij op, dan is de kans voor een vrouw kleiner dat ze in haar leven een stevige griep krijgt dan dat iemand geweld of intimidatie tegen haar pleegt. Na het coronavirus zullen meer mensen littekens door geweld hebben, dan mensen die door het virus in het ziekenhuis zijn beland.

Geweld wordt gedoogd De cijfers variëren per jaar, maar dit geweld komt al eeuwen voor en wordt al eeuwen gedoogd. Het wordt gedoogd door er geen aandacht aan te geven. Geweld door mannen is immers geen onderdeel van verkiezingsprogramma’s of stevige maatschappelijke debatten, er worden geen lesuren besteed aan ‘geweldloze’ relaties, er zijn geen massademonstraties of hastagsacties. Bekende mannen spreken zich nauwelijks uit voor een geweldloze relatie of veroordelen dit geweld. Geweld door mannen is hiermee een onderdeel van onze cultuur. Niet gewenst, maar wel gedoogd.

Een maatschappelijk probleem, eist een maatschappelijke aanpak. Gedrag, dus ook geweld, wordt immers beïnvloed door vele factoren. Opvoeding, voorbeelden, ervaringen, kennis, beloning, verwachtingen, normen en waarden, waardering van de ander, machtsgevoel en communicatie spelen allemaal een rol bij deze vorm van geweld.

Mannen worden soms onbewust opgevoed om gewelddadig tegen vrouwen te zijn. Door de vele invloedsfactoren zijn er ook veel instanties die invloed kunnen uitoefenen op de veiligheid van vrouwen. Onderwijs kan kennis brengen, media kan het geweld zichtbaar maken en veroordelen, politiek kan grenzen stellen, bedrijven kunnen de daders economische sancties opleggen. Zo zijn er nog veel voorbeelden te vinden van instanties die zelf iets kunnen doen aan dit cultureel ‘erfgoed’.

Dat de politiek, media en het bedrijfsleven hun mannetje niet staan tegen huiselijk geweld, heeft wellicht iets te maken met het aantal mannen binnen de top van de politiek, media en bedrijfsleven. Waar 25-45% van de vrouwen geweld tegen zich heeft ervaren, is het aannemelijk dat het aantal daders zich ergens rond de 10-25% bevindt. Echt onderzoek is hier nooit naar gedaan. Er wordt niet jaarlijks aan mannen gevraagd of ze losse handjes hebben of wellicht in een grijs gebied zijn beland. Maar met 10%, of zelfs 5% van de mannen die dader zijn, is de kans groot dat binnen het ‘old boys network’ mannen zijn die vrienden hebben die dader zijn, of zelf dader zijn. Dat deze besluitvormende groep tot nu toe geen adequate maatregelen heeft genomen voor de veiligheid van vrouwen zegt genoeg.

Hoe langer de quarantaine periode, hoe meer (dodelijke) slachtoffers. Hopelijk staat er iemand op en neemt de politiek, media of een bedrijf het initiatief om vrouwen ook thuis veilig te laten zijn.