Incompetente politie plaatst onschuldigen op lijst terrorismeverdachten

U bent een oppassend burger. Politie en justitie waken over U. Zij beschermen onze maatschappij tegen terroristisch gespuis. U bent dan ook niet bang te worden aangehouden. U hebt immers niets te verbergen. In deze rechtsstaat voelt U zich volkomen veilig.

Dat is niet zomaar een vanzelfsprekendheid, zo blijkt uit een artikel in de NRC van bevrijdingsdag. Daarin komen een aantal Nederlanders aan het woord, die bijvoorbeeld op reis naar het buitenland aan de grens de grootste moeilijkheden krijgen. Ze staan op lijsten van mensen die verdacht worden van terrorisme. De FBI houdt er eentje bij met meer dan een  miljoen personen erop die met de veiligheidsdiensten van andere landen wordt gedeeld. De NRC interviewde een aantal oppassende Nederlanders die op deze en andere lijsten prijken. Interpol Nederland heeft hun namen verspreid. 

Alleen door de activiteiten van een hacker en het voeren van processen is het de slachtoffers min of meer duidelijk geworden op welke zwarte lijsten ze staan. Daar blijven ze gewoon op. Door Farid Azarkan hierover bevraagd, hield minister Yesilgüz een verhaal over de internationale samenwerking tussen geheime diensten en de belangen daarvan. Ze is niet van plan er iets tegen te doen.

Wie op zo'n lijst komt, is het bokje. En je staat er nogal snel op. Het artikel noemt een docente geschiedenis die ooit in het verleden wel eens iets gehad heeft met een jongen die later naar Syrië reisde. En een ander slachtoffer die vermoedt dat hij wel eens te maken heeft gehad met een jeugdelftal waarvan later een speler zich aansloot bij IS of een vergelijkbare beweging.

Dit alles is reden tot zorg voor iedereen. Voor je het weet ben je op grond van vage vermoedens of verre associaties een verdachte. Vooral als je ook nog eens etnisch verwant bent aan lui die wegens terrorisme worden gezocht. U denkt: ik ben een blanke. Mij overkomt niks. Dat is nog maar zeer de vraag. Of hebt U geen wappies in uw ruime kennissenkring? En wat zullen werkgevers doen als zij merken dat U op een lijst staat van de FBI?

Het wezenlijke element in dit opkomende schandaal is niet dat politie en justitie van kwade wil zijn. Het is schokkende incompetentie. Ze beschikken over te weinig achtergrond- en talenkennis om precies te begrijpen wat er wordt gezegd, wat wordt bedoeld en voorbereid in gemeenschappen waar Nederlands niet de voertaal is. Ze zijn te afhankelijk van tolken en tipgevers. Zij stellen vermoedens te boek op grond van oppervlakkige waarnemingen. Ze trekken conclusies op grond van vooroordelen. Zo komen mensen op lijsten die er niet horen.

Het blijken ook nog eens hackbare lijsten te zijn, nu met het gelukkige resultaat dat het geknoei werd blootgelegd maar je weet niet welke onbevoegden er nog meer in politiecomputers kunnen neuzen. Denk daarbij niet alleen aan de usual suspects zoals Rusland en China maar ook aan de drugsmaffia´s. En tevens aan de zwarte lijst die leidde tot het toeslagenschandaal. En hoeveel pijn en moeite het kostte dat boven water te krijgen.

Terwijl echte verdachten nergens last van hebben: die steekpartij in de Utrechtse tram werd er niet door voorkomen.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de Obama-show