In onze eenheid schuilt onze kracht

Net als Trump in de VS, is radicaal rechts eropuit rijken nog rijker te maken en de samenleving verder te gijzelen met vijandbeelden over wie anders is.

Vrede en veiligheid zijn het beste gediend als Europa en de VS eensgezind zijn en samen bereid tot handelen. Dat is de ervaring die ik mijn hele werkzame leven heb opgedaan. Vandaag is deze trans-Atlantische eensgezindheid harder nodig dan ooit, om te voorkomen dat Poetin slaagt in zijn pogingen Oekraïne te veroveren en andere vrije Europese landen te bedreigen. Dus onze inspanningen zullen er op gericht blijven de trans-Atlantische band stevig te houden, ook door te laten zien dat Europa meer kan bijdragen aan de gezamenlijke veiligheid.

Desondanks zal de Amerikaanse koerswijziging onder Trump grote gevolgen hebben voor de verhoudingen in de wereld en de Europese Unie voor een grotere internationale verantwoordelijkheid plaatsen. De opzegging van de klimaatakkoorden en het verlaten van de wereldgezondheidsorganisatie raken vooral de meest kwetsbare landen die internationale steun nodig hebben bij het bestrijden van de gevolgen van klimaatverandering en uitbraken van besmettelijke ziekten en pandemieën. We zien dat China niet aarzelt om in het gat te springen dat Trump nu achterlaat. De EU zal ook moeten laten zien aan de kant van de meest kwetsbaren te staan, als het gaat om gezondheid en ontwikkeling, maar ook om de rechten van vrouwen, van minderheden en van andere kwetsbare groepen.

We mogen ook best met wat meer zelfvertrouwen kijken naar wat Europa is en wat het kan als het eensgezind is, zowel politiek als economisch. Onze grootste zwakte is onze neiging ons op basis van verkeerd begrepen nationaal eigenbelang door Trump, China of zelfs Rusland tegen elkaar uit te laten spelen. Verdeeld zijn we allemaal kleine spelers, speelballen van de grote wereldmachten. Verenigd zijn we de grootste interne markt, met de beste bescherming van de belangen van de burgers, kunnen we op voet van gelijkwaardigheid spreken met de wereldmachten, kunnen we een belangrijke partner zijn van de opkomende landen in het zuiden en oosten. Waar zelfs in de VS nu het recht moet buigen voor de macht, kunnen we er in de EU voor blijven zorgen dat bij ons de macht onderworpen blijft aan het recht; dat ook de grootste en rijkste tech ondernemingen zich aan de regels van de democratische rechtsstaat moeten houden en dat alle burgers kunnen rekenen op de bescherming van hun rechten, ook als ze tot een minderheid behoren.

Ook in Europa neemt de ongelijkheid toe tussen mensen die veel hebben en mensen die met weinig moeten zien rond te komen. Net als Trump in de VS, is radicaal rechts eropuit rijken nog rijker te maken en de samenleving verder te gijzelen met vijandbeelden over wie anders is, zodat er niets hoeft te worden gedaan aan de noden van mensen die met hard werken niet rond kunnen komen of met geen mogelijkheid een woning kunnen vinden. Deze noden blijven niet toevallig geheel onbenoemd bij de inauguratie van Trump, waar de drie rijkste Amerikanen op de eerste rij zaten, mannen die sinds de verkiezingen in november weer vele miljarden rijker zijn geworden en met z’n drieën inmiddels meer geld hebben dan de helft van de Amerikaanse bevolking. Dit is geen wenkend perspectief voor Europa, al droomt radicaal rechts van het regeren per decreet om hier hetzelfde te doen als Trump daar.

Een eensgezinde Europese Unie heeft het vermogen vrede te bevorderen, veiligheid te garanderen en onze welvaart te laten groeien op een manier die sociaal, economisch en ecologisch duurzaam is. Onze gedeelde waarden zijn daarbij ons kompas, een eerlijke en solidaire samenleving ons doel, Europese samenwerking ons middel. De uitdagingen zijn groot, laat daar geen misverstand over bestaan, maar we kunnen dit aan, we zijn sterk genoeg, in onze eenheid schuilt onze kracht.