Joop

In de jeugdzorg verdwijnt buitenproportioneel veel geld naar bijzaken

  •  
13-06-2021
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
372 keer bekeken
  •  
Manifest voor een betere Jeugdzorg en GGZ

© Foto: ANP / Bart Maat

Steeds meer jonge mensen verdwalen in een wereld die te complex geworden is voor hersenen die nog onvoldoende zijn uitgerijpt. Onze samenleving vraagt meer van het brein van jongeren dan gezond is.
En weer gaat er extra geld naar de jeugdzorg… Prima, als je informatievoorziening beperkt is tot de steeds terugkerende berichten dat de wachtlijsten wéér langer zijn geworden. Maar het verhaal is iets ingewikkelder dan dat men met geld de wachttijden probeert te verkorten.
Jaren geleden werd de jeugdzorg overgeheveld naar de gemeenten. In plaats van landelijk beleid werd lokale politiek bepalend. Een politiek besluit dat door vrijwel geen enkele zorgprofessional ooit goed werd begrepen, laat staan gedragen. En na al die jaren kunnen we vaststellen dat deze zogenaamde transitie geen enkel positief effect heeft gehad voor de jonge mensen in psychische nood (en hun ouders en andere mensen om ze heen).
Het belangrijkste politieke argument destijds, vertrouwde de toenmalige PvdA-bobo Diederik Samsom me ooit persoonlijk toe, was dat het een zootje was in de jeugdhulpverlening. Maar dat is jaren na zijn vertrek dus nog steeds zo. Achter de schermen zijn massa’s mensen bezig met de organisatie van de jeugdzorg. Vaak voor een normaal salaris, maar er lopen ook consultants rond die hun zakken vullen met het geven van adviezen die geen enkele wachtlijst ooit korter zullen maken. Een focus op exotische labels als ASS, ADD en PDD-NOS ontneemt ons het zicht op het werkelijke probleem: steeds meer jonge mensen verdwalen in een wereld die te complex geworden is voor hersenen die nog onvoldoende zijn uitgerijpt. Onze samenleving vraagt meer van het brein van jongeren dan gezond is.
Niet enkel in de jeugdzorg, maar ook in de volwassenen-GGZ verdwijnt buitenproportioneel veel geld naar bijzaken. De overhead laat zich lastig exact berekenen, maar is immens. De verplichte registratie van alles en nog wat wordt uitgeboekt als patiënt-gebonden activiteit, maar wie heeft bedacht dat vragenlijsten bijdragen aan betere zorg? Vraag jongeren en/of hun ouders waar ze behoefte aan hebben en ga aan de slag. Vergader een keer per week over de mensen met complexe problemen, omdat feedback van collega’s de kwaliteit van het werk verhoogt. Schrap al dat management, geef instellingen minder vergoeding naarmate mensen langer moeten wachten op hulp. Er is genoeg te bedenken dat niet eens extra geld kost. Het gaat om een herijking van het systeem, het schrappen van organisatievormen die niet meer van deze tijd zijn.
Goede zorg is kleinschalig, flexibel en proactief. Wordt verleend door multidisciplinaire teams, die zoveel mogelijk zelfsturend zijn. We weten het allemaal al lang, maar waarom doen we het niet? Vanwaar de medicalisering van problemen die evenzeer als sociaal-maatschappelijke vraagstukken kunnen worden beschouwd? Een diagnose is geen garantie voor goede zorg.
Dat het anders kan wordt al jaren bewezen in de thuiszorg door succesvolle initiatieven als Buurtzorg van Jos de Blok. Dus wat weerhoudt ons in de jeugdzorg? Het is hoog tijd voor gerichte en snelle hulpverlening aan de jonge mensen die het de komende decennia moeten gaan doen in dit land. Biedt ze iets anders dan ‘zorg’ in de vorm van een product, de jonge mensen die het grootste kapitaal vormen dat deze samenleving heeft.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (30)

Ballonnendoorprikker
Ballonnendoorprikker14 jun. 2021 - 15:49

Beste meneer Bakker, Uw eerste zin: 'En weer gaat er extra geld naar de jeugdzorg...' klopt niet. Er gaat extra geld naar de gemeenten om het gat te dichten tussen het geld dat de gemeenten van het rijk krijgen om de jeugdhulp te verzorgen en het veel grotere bedrag dat ze eraan uitgeven. Geld dat gemeenten niet meer kunnen besteden aan bibliotheken, zwembaden, gemeenschapshuizen, cultuurpodia en lantaarnpalen. Sterker nog, als het gaat zoals de minister het wil, dan gaat er in 2022 € 214 miljoen minder naar jeugdhulp dan nu het geval is. Voorwaarde voor dat extra geld voor gemeenten is namelijk dat de gemeenten maatregelen moeten nemen die tot een dergelijke besparing op de jeugdhulp leiden.

adriek
adriek14 jun. 2021 - 13:01

Vergeet niet dat het beleid de afgelopen tien(tallen) jaren steeds op bezuinigingen is gericht. Ook als (op papier) geld vrijgemaakt wordt, is het maar de vraag of dat geld daadwerkelijk besteed kan worden omdat er met nieuwe regelgeving meestal ook nieuwe drempels opgeworpen worden. Het hele toeslagencircus is verworden tot een subsidiesysteem dat ten doel lijkt te hebben de uitgaven te beperken. Het zou me niet verbazen als in de geestelijke gezondheidszorg hetzelfde 'spel' gespeeld wordt. Daarnaast worden er op alle fronten kansen geschapen voor cowboys die tegen betaling mensen helpen de steeds complexere formulieren in te vullen: kassa (maar geen bruikbare hulp).

Bouwman2
Bouwman214 jun. 2021 - 9:11

De hoeveelheid geldt en middelen aan de jeugdzorg besteed hangt niet enkel samen met de kwaliteit van de zorg, maar ook met de kwantiteit, het aantal gebruikers. Het begrip zorg is wel erg verruimd en houdt gelijke trede met het begrip welvaart. Naarmate de welvaart is toegenomen is ook de vraag naar en de afhankelijkheid van zorg vermeerderd. Mag ik vragen tot hoever je die afhankelijkheid van zorg. wit laten gaan, Bram? .

2 Reacties
Pater
Pater14 jun. 2021 - 10:54

@Bouwman Volgens mij een vraag aan de verkeerde, juist Bram heeft aandacht voor die maatschappij: "Vanwaar de medicalisering van problemen die evenzeer als sociaal-maatschappelijke vraagstukken kunnen worden beschouwd?"

Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland14 jun. 2021 - 11:42

wellicht leg je het verkeerde verbanden . u wekt de suggestie dat het hier een welvaartsprobleempje is - een luxe probleem is eerder dat met toenemende welvaart (en afnemend welzijn) het steeds complexer wordt om nog normaal te functioneren - ik kan wel stellen dat mensen die in dit land normaal kunnen functioneren ofwel wat geld hebben ofwel behoorlijk gek zijn. je zou maar jong zijn tegenwoordig - in een koude akelige wereld met rampen aan de horizon

Pater
Pater14 jun. 2021 - 7:30

Ongetwijfeld allemaal waar. Maar is dat de kern? Het aanbod van minder complexe zorg, ook in de volwassenen-GGZ, is groot, daar kan goed aan verdiend worden. Complexe zorg is juist schaars, daar zijn korte therapieën geen oplossing. De decentralisatie naar de gemeenten heeft geleid tot aanbesteding in plaats van subsidiëring, en de aanbesteding heeft geleid tot de bureaucratie waar bakker over klaagt. Specialistische zorg moet niet op gemeentelijk maar op regionaal of zelfs landelijk niveau worden georganiseerd. Het inzicht van de grote geesten, zoals Samsom, dat leidde tot de decentralisatie, is krankzinnig stompzinnig.

2 Reacties
Bouwman2
Bouwman214 jun. 2021 - 9:13

Je blijft weer eens in het concrete vastzitten, Pater. Wanneer reik je eens verder, naar het abstracte?

Pater
Pater14 jun. 2021 - 10:57

Abstract, zoiets als Bram verwijten dat hij geen aandacht heeft voor de plaats van zorg in de maatschappij? Of de abstractie van Samsom? Natuurlijk sta ik geheel open voor relevante kritiek.

DaanOuwens
DaanOuwens14 jun. 2021 - 3:28

Dit soort geneuzel gaat jongeren niet helpen. In het artikel staat: De overhead laat zich lastig exact berekenen, maar is immens. De verplichte registratie van alles en nog wat wordt uitgeboekt als patiënt-gebonden activiteit, Als dat zo is moet dat gemakkelijk aan te tonen zijn en dus ook gemakkelijk op te lossen. Als jeugdzorg kleinschalig, flexibel en proactief moet zijn is dat ook te organiseren maar is dat dan een oplossing voor complexe jeugdzorg? Ik heb begrepen dat juist de zeer complexe gevallen nauwelijks behandeld worden omdat het niveau van de voorzieningen niet toereikend is. Voor sommige zeer complexe zorgverlening moeten landelijke voorzieningen komen beweert men. Jongeren die een beroep doen op zorg moeten geholpen worden en professionals moeten zorgen dat deze zorg beschikbaar komt, maar dan moet er een beter onderbouwd verhaal zijn dan dit.

13 Reacties
Buitenstaander
Buitenstaander14 jun. 2021 - 8:10

@Daan .... is dat ook te organiseren.... Ga eens een paar maanden meelopen in de Jeugdzorg, nee, beter nog; proberen je eigen kind eens van zorg te laten voorzien. Nou Daan, pratend over een beter te onderbouwen verhaal: Dat organiseren is HET grote probleem, met al die clubjes met eigen identiteit en 'beter weten' en hun eigen organisatie. Daar zit echt wel een levensgroot probleem. En dan kan er waarschijnlijk ook, eindelijk eens, aandacht komen voor complexe zaken....

DanielleDefoe
DanielleDefoe14 jun. 2021 - 8:38

Tsj als alles wordt geregistreerd is de "immense bureaucratie" inderdaad gemakkelijk te achterhalen. Naar ik begreep is er net als elders een gebrek aan coordinatie.

Bouwman2
Bouwman214 jun. 2021 - 9:19

Niet ieder beroep op de Overheid wordt gehonoreerd, De Overheid als wensput, geluksmachine of als music box is echt een fantoom. Fantoompijn is pijn aan een lichaamsdeel dat verwijderd is. Nochtans is het enorm pijnlijk en invaliderend.

Pater
Pater14 jun. 2021 - 11:07

@Ouwens Je denkt dat je de bureaucratie kan uitschakelen als je de bureaucratische handelingen zichtbaar maakt? Was het maar waar. De bureaucratie is een gevolg van de aanbesteding, een gruwel in de zorg. Terug naar gesubsidieerde clubs die werken vanuit hun vakkennis, niet door handelingen te tellen om ze te kunnen declareren. Die bureaucratie is doorgedrongen in de complete zorg. Ziekenhuizen tellen duizenden behandelingscodes om ze te kunnen declareren bij de zorgverzekeraars.

DaanOuwens
DaanOuwens14 jun. 2021 - 12:36

@ Buitenstaander Jij schrijft: . Ga eens een paar maanden meelopen in de Jeugdzorg, nee, beter nog; proberen je eigen kind eens van zorg te laten voorzien. Waarom? Als ik op basis van mijn eigen ervaring iets beweer dan is het waar? Dan heb ik het overzicht en dan weet ik wat aan de hand is? Ik vind de suggestie al zou vreselijk kortzichtig en dom. Een ding is zeker, als je klant bent van een dergelijke organisatie kan je niet beoordelen of deze wel of niet goed functioneert. Je kan iets zeggen over je eigen casus maar niets over de organisatie. En je schrijft: ... met al die clubjes met eigen identiteit en ‘beter weten’ en hun eigen organisatie. Er zijn nogal wat verschillende instellingen. En er zijn methodiek verschillen. Daaraan liggen ten grondslag opvattingen van hoogopgeleide professionals. Die om allerlei redenen soms te verschillende diagnoses komen. Ga jij nu als leek de diagnose voor jongeren stellen? Weet jij welke methode de beste is? Moet er een standaard door jou goedgekeurde methodiek komen? Ik vond het stuk van Bakker als slecht maar dat van jou is zeker niet beter. @ DanielleDefoe Jij schrijft; Naar ik begreep is er net als elders een gebrek aan coordinatie. Dat zou kunnen over de verschillende instellingen heen. Ik heb een tijdje geleden een gesprek gehad met zo'n instelling in Rotterdam die hoog complexe intramurale zorg bood. Ik had een plannetje dat ik heel leuk vond maar zij helaas niet. Eigenlijk was binnen hun organisatie alles wel op orde maar overdracht en doorstroming is een probleem. Veel professionals zijn naar binnen gericht en kijken te weinig om zich heen. Anderzijds geloof ik ook niet zo in centrale sturing. Dat werkt slecht met dit soort problematiek. Ik denk eigenlijk dat er enkele bovenregionale instellingen moeten komen voor complexe zorg in de tweede lijn. Die zijn er wel, maar juist die clubs zouden direct door het ministerie gefinancierd moeten worden. Maar mijn kennis over deze materie is ook wat gedateerd geworden. @ Bouwman Jij schrijft: Niet ieder beroep op de Overheid wordt gehonoreerd, Niet ieder gebed wordt gehoord. Soms is ook de hel onvermijdelijk. Het verschil tussen de overheid en god is dat de overheid wel bestaat. En dat mensen dus terecht rekenen op een overheid die doet wat hij moet doen. Een jongere die vraagt om hulp bij grote problemen heeft daar recht op. Dat is iets anders als een koorknaap die bidt voor een nieuwe fiets of voetbalschoenen. Ik vind die tekstjes van jou zo vaak totaal misplaatst. Misschien dat ik het zo bij je kenbaar kan maken.

DaanOuwens
DaanOuwens14 jun. 2021 - 12:41

@ Pater Jij schrijft: Je denkt dat je de bureaucratie kan uitschakelen als je de bureaucratische handelingen zichtbaar maakt? Ik denk dat de bureaucratie vaak erg mee valt. De laatste instelling die ik van binnen bezocht had 1 parttime administratief medewerker, 1 teamleider, 12 pedagogisch medewerkers, 1 werkbegeleider en een kok. Een uitbestede financiële administratie en een ingehuurde HRM-er voor enkele uren per week. Welke bureaucratie? Je hebt een mening over iets waar je slechts van hebt gehoord.

Pater
Pater14 jun. 2021 - 16:43

@Ouwens Tja, alle professionals in de zorg klagen over de bureaucratie, zo ook Bakker. Maar Ouwens weet het beter. Ik zal het je uitleggen. De bureaucratie zit níet in het aantal administratieve medewerkers, die zit in het vastleggen door de professional van alle handelingen . En dat is weer nodig om je financieel te verantwoorden. Totaal uit de hand gelopen. Beschamend hoe je Buitenstaander de les leest, die met zijn/haar eigen kind tegen de klippen oploopt. Een dieptepunt.

DaanOuwens
DaanOuwens14 jun. 2021 - 19:07

@ Pater Jij schrijft: Tja, alle professionals in de zorg klagen over de bureaucratie, zo ook Bakker. Maar Ouwens weet het beter. Ik zal het je uitleggen. De bureaucratie zit níet in het aantal administratieve medewerkers, Een kenmerk van professionals is dat ze altijd klagen over administratie. Die klacht bewijst niet dat er een te zware administratieve last is. Bovendien levert die klacht geen zinnig argument op. Dat blijkt ook wat die klachten leiden tot niets. In ieder geval niet tot meer eenvoudige procedures. En je schrijft: Beschamend hoe je Buitenstaander de les leest, die met zijn/haar eigen kind tegen de klippen oploopt. Een dieptepunt. Buitenstaander heeft helemaal geen eigen kind met een jeugdzorg probleem. Die wees mij terecht en vertelde mij wat ik moest doen om wel recht op een mening te hebben. Namelijk in de jeugdzorg gaan werken of mijn eigen kind daar brengen. En hij kreeg de respons die logisch is met een dergelijke reactie. Weer bereik je een nieuw dieptepunt door conclusies te trekken die volledig misplaatst zijn. Het wordt steeds meer simplistisch. Je kan beter even je excuses maken.

DanielleDefoe
DanielleDefoe15 jun. 2021 - 7:09

Ondanks de huidige nadruk op evidence-based werken zou dat in de praktijk wel eens tegen kunnen vallen. Ik verwacht een vrij diepe kloof tussen tussen professionals die vooral gericht zijn op wetenschappelijke kennis en wat bewezen werkt, en professionals die vooral hechten aan praktijkervaring. Vergaande decentralisatie werkt dat in de hand.

DaanOuwens
DaanOuwens15 jun. 2021 - 8:29

@ DanielleDefoe Jij schrijft: Ik verwacht een vrij diepe kloof Volgens mij een correcte verwachting. Ik denk qua diepte aan iets zoals de Marianentrog. Er is een grote opmars van het inzetten van zogenaamde ervaringsdeskundigen in behandelprogramma's dat zijn ex cliënten met geen andere bagage dan hun eigen problematiek en professionals die van mening zijn dat met twee gestreken van 1 uur per dag dat hun agenda wel meer dan gevuld is. Ik heb de GGZ altijd een wonderlijke diffuse wereld gevonden en heb niet het idee dat er meer structuur is ontstaan. Overigens is het niet allemaal kommer en kwel er lopen ook mensen rond met serieuze capaciteiten die mensen met bijvoorbeeld een burn out weer op pad helpen in enkele gesprekken. Maar die schrijven dan weer geen Bram Bakker stukjes. Er is nogal wat verscheidenheid.

DanielleDefoe
DanielleDefoe15 jun. 2021 - 17:57

DaanOuwens 15 juni 2021 at 10:29 Ik vermoed dat professionals ook niet dol zijn op protocollen. Toch hebben ook die hun nut. Zeld geen praktijkervaring.

DanielleDefoe
DanielleDefoe15 jun. 2021 - 17:58

zelf

Pater
Pater16 jun. 2021 - 14:54

@Ouwens Valt de bureaucratie in de zorg wel mee? Ik adviseer je je te oriënteren voordat je onzin schrijft. Lees bijv. dit artikel: https://www.groene.nl/artikel/de-markt-is-een-amorele-institutie (interview met Frissen, een hoogleraar die enige tijd lid was van de raad van toezicht van een groot ziekenhuis in Heerlen en nu voorzitter is van de toezichthouder bij een instelling voor mensen met een verstandelijke beperking). Buitenstaander maakt de indruk van een gefrustreerde klant van de zorg, i.v.m. een kind. Je beschrijft hem notabene als over een klant die niet automatisch zicht heeft op de sector. En die veeg je zonder enige onderbouwing onder het kleed. Bah.

Greendutch
Greendutch13 jun. 2021 - 18:52

hoewel ik geen professional ben weet ik wel dat er iets moet gebeuren voor deze jongeren die in een complexe wereld leven en met complexe problemen rondlopen. wie houdt Bram Bakker tegen om zo'n systeem op te zetten dat door anderen ingevuld kan worden zodat er schot in komt?

3 Reacties
Karingin
Karingin13 jun. 2021 - 21:35

Uuh, nou om te beginnen gaat hij er niet over, het hangt voor het grootste deel van de politiek af. En reken maar dat er talloze rapporten en plannen liggen om het anders te doen, het speelt namelijk al jaren en veel professionals hebben goeie ideeën - maar je komt er niet door, het systeem laat 't niet toe. Je kan 't wel doen, als je zelf de financiering kan regelen, of je wordt een dure privékliniek...schiet dus niet op voor het gros van de mensen

Buitenstaander
Buitenstaander14 jun. 2021 - 8:13

@Karingin Eens, 'je komt er niet doorheen', nog los van het feit of je jongeren in een complexe wereld altijd moet helpen via jeugdzorg. Waar is de normale thuisopvoeding in plaats van het steeds meer 'parkeren' bij anderen / instanties?

Bouwman2
Bouwman214 jun. 2021 - 9:26

Wat jammer nou, dat naarmate de kabinetsformatie duurt je schot in de zaak wel even kunt conserveren. De drang tot verbetering van de lokale positie elders heeft wél geleid tot verslechtering van positie in het algemeen.

Buitenstaander
Buitenstaander13 jun. 2021 - 18:13

He he, eindelijk eens iemand die het durft om de dramatische 'organisatie' van al die 'zorgen' te benoemen ipv dat gemakzuchtige er moet ( alleen) geld bij. Hulde!

1 Reactie
Karingin
Karingin13 jun. 2021 - 21:31

Als je het onderwerp volgt weet je allang dat het helemáál niet om geld gaat. Nou ja, het gaat in die zin om geld dat het systeem geperverteerd is, maar de oplossing is inderdaad niet om er nog meer tegenaan te smijten. Alles moet op de schop, maar gezien de huidige managementcultuur en het marktdenken gaat dat gewoon niet gebeuren. Overigens zou het in eerste instantie waarschijnlijk wel een klap geld kosten om de patiënt centraal te stellen. Maar op de lange termijn scheelt dat enorm, nu worden mensen gewoon niet (tijdig) geholpen en dat resulteert in langere ziekteperiodes, duurdere behandelingen en meer overlast

Jonkheer
Jonkheer 13 jun. 2021 - 18:04

Prima stuk. En ik ken als jarenlange ervaringsdeskundige nog wel een paar extra punten opsommen: De pappen-en-nathouden cultuur is echt stuitend. In plaats van door te pakken als dat nodig is, wordt vooral weggekeken voor problemen waardoor situaties verslechteren. Jongeren in nood krijgen veel te veel autonomie en inspraak in de behandeling. Dat is een wet-dingetje. Maar werkt contraproductief omdat het jongeren eigen is om de kont tegen de krib te gooien. Er is slechts zelden een echte casemanager beschikbaar. Eentje die met hart en ziel voor het kind knokt én zorgt dat al die hulpverleners samenwerken in plaats vanaf hun eiland opereren. Dat laatste is sowieso een probleem. Organisaties grenzen hun werkzaamheden keihard af waardoor kinderen met meervoudige uitdagingen niet goed worden geholpen. Verder werkt de financiering contra-productief. Organisaties en hulpverleners worden betaald per case. Dus kiezen ze voor de makkelijkste gevallen. Want daar valt aan te verdienen. En nog maar een laatste: hef de geheimhoudingsplicht op als dat in het belang van het kind is. Hulpverleners en ouders kunnen door het kind gecompartimenteerd worden. Niemand heeft hierdoor écht overzicht en iedereen puzzelt zich een ongeluk op de hulpvraag.

1 Reactie
Karingin
Karingin13 jun. 2021 - 21:26

Ja dat hokjesdenken is een probleem in de hele GGZ - net als die wijze van financiering trouwens. Het is toch al zo moeilijk om een goede diagnose te krijgen, die trouwens ook gebaseerd is op de DSM waarbij de D voor Dikke Duim staat. Het gaat vaak fout en dan kun je weer helemaal overnieuw de molen in. Of als je meervoudige problematiek hebt, dan ben je helemaal 't haasje. Dat gepingpong tussen behandelaars is sowieso funest, heb je eindelijk een goeie klik met iemand, zie je die nooit meer terug als je behandeling afloopt of vastloopt. Eigenlijk zou iedereen die in de GGZ terechtkomt tenminste 1 psycholoog moeten hebben die in principe altijd beschikbaar blijft - want ook als je "genezen" bent blijf je altijd kwetsbaar, maar de drempel is nu gewoon te hoog om dan even met iemand te gaan praten... Ach, de lijst met idiotie is eindeloos, ik zie dat ook niet op korte termijn opgelost worden