Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

IJsland richt 'Nederlands' monument op voor eerste zwarte inwoner

  •  
06-03-2021
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
521 keer bekeken
  •  
27589248154_1f3492dbc8_k
De regering van IJsland heeft 20.000 euro beschikbaar gesteld voor de financiering van een monument voor Hans Jónatan, naar verluidt de eerste zwarte bewoner van de eilandstaat. Het monument heeft de titel Frelsi, vrijheid, en is vervaardigd door Sigurður Guðmundsson , een kunstenaar die sinds de jaren zestig in Nederland woont en werkt. Van zijn hand is onder meer het werk Het rode geheim dat in Groningen bij het universitair mediscch centrum UMCG staat. Het kunstwerk Frelsi komt in Djúpivogur, een klein vissersdorp in het oosten van het land, waar Jónatan leefde als boer en handelaar.
Hans Jónatan werd in 1784 in slavernij geboren op het Caribische eiland Saint Croix, indertijd een Deense kolonie in wat toen West-Indië heette. Zijn moeder was een zwarte slavin, zijn vader een witte man die als secretaris op een plantage werkte. Toen hij 12 jaar was werd hij overgebracht naar het huis van zijn slavenhouder in Denemarken. Hij ontsnapte als 17-jarige en nam dienst bij de Deense marine. Als beloning voor zijn rol in de Zeeslag om Kopenhagen in 1801 schonk de Deense koning hem zijn vrijheid.
De weduwe van de slavenhouder spande een rechtszaak aan met de eis dat Jónatan nog steeds haar particulier bezit was en in slavernij diende terug te keren. Slavernij was indertijd in Denemarken zelf al verboden verklaard maar nog steeds legaal in de koloniën. In een berucht vonnis stelde de rechter, die later premier zou worden, de vrouw in het gelijk. Jónatan moest overgebracht worden naar de West-Indische eilanden.
Jónatan ontsnapte opnieuw en er werd nooit meer wat over hem vernomen totdat in 1990 zijn geschiedenis herontdekt werd. Hij was vanuit Denemarken gevlucht naar IJsland. In archieven doken stukken op waaruit bleek dat hij zich gevestigd had in het vissersdorp Djúpivogur. Hij nam daar op den duur een handelspost over, trouwde en kreeg drie kinderen. Nauwkeurig dna-onderzoek heeft uitgewezen dat er 900 IJslanders zijn die op de een of andere manier van hem afstammen. Volgens onbevestigde verhalen zou onder hen een voormalig premier zijn.
Historici stellen dat Jónatan op IJsland arriveerde voordat het Europese concept van racisme en bijbehorende misdadige praktijken, waarmee het kolonialisme van Europese staten werd gerechtvaardigd, op het eiland waren doorgedrongen. De IJslanders namen hem in hun midden op. Hij kon daardoor zijn leven in vrijheid voortzetten tot hij in 1827 op 43-jarige leeftijd overleed na een val.
Over zijn leven verscheen een boek en een gelijknamige documentaire: The Man Who Stole Himself
cc-foto: ChrissyJ , de handelspost die Jónatan runde is tegenwoordig een museum
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.