Iedereen weet waar Volt voor staat, behalve de leden

Hoe moet je een politieke partij eigenlijk organiseren? Die vraag staat centraal in een serie bijeenkomsten van Volt, waar leden in gesprek gaan hoe de partij zich de komende tijd moet ontwikkelen. Vrijdagavond is er zo’n sessie op het partijkantoor in Den Haag. In een troosteloos kantorencomplex uit de jaren tachtig heeft Volt twee etages betrokken. Er zijn zo’n 25 leden op de sessie afgekomen, die door drie vrijwilligers wordt gemodereerd. Landelijk voorzitter Emmy Mol is ook van de partij.

De avond begint wat filosofisch: wat is nu eigenlijk het fundament van Volt? Een moderator heeft drie grote vellen op de muur geplakt en begint de ingevingen van de leden op te schrijven. Het fundament blijkt uit zeer veel aspecten te bestaan. De suggesties zijn oeverloos: politiek, leden, vrijwilligers, regio-teams, statuten, waarden, communicatie, ICT, grassroots, ideologie, pragmatisme, verbinding, medewerkers, volksvertegenwoordigers, positivisme, beweging, sociale innovatie en over grenzen werken. 

Met zoveel fundamenten raakt iedere partij de kluts kwijt en dat is dus ook precies wat hier gebeurt. Nadat een kwartier lang kreten zijn opgeschreven zegt een man dat hij nóg twee belangrijke zaken mist: wit en stads. Inclusiviteit is bij Volt vooral ‘een hoop en een wens’ en op het platteland doet de partij vooralsnog helemaal niets. De leden gaan vervolgens in ‘break-out rooms’ verder praten hoe het fundament kan worden verstevigd. Dit gaat dus al meteen mis, want er is geen fundament geformuleerd. 

Prioriteiten stellen
Toch is er hoop. Na drie kwartier heeft een subgroep bedacht dat Volt op elk politiek niveau problemen wil oplossen en positieve veranderingen wil realiseren. De groep signaleert echter een probleem: de ambities zijn te groot en er worden geen keuzes gemaakt. Volt is een partij voor een bepaalde doelgroep en dus niet voor iedereen. Bij Volt lijken leden niet te kunnen accepteren dat er ook mensen bestaan die de partij stom vinden en nooit overtuigd zullen raken van het tegendeel. De zaal hoort het gelaten aan. Beleefd applaus volgt. 

Hier klapt men voor elk subgroepje dat iets heeft bedacht, waardoor goede en slechte ideeën al snel allemaal evenveel waard lijken te zijn. Een deelnemer verzucht dat de suggestie dat Volt keuzes moet maken niet nieuw is: dit is al zo vaak gesuggereerd, er wordt altijd voor geklapt maar er gebeurt vervolgens nooit wat mee. Volt is immers een praatclub die niet gemakkelijk in actie komt. Iedereen is positief en constructief en dus is elk idee goed, iedereen welkom en elk onderwerp een gesprek waard. 

Voor deze werkwijze bestaat een culturele verklaring: Volt-leden zijn zo netjes en beschaafd dat ze iedereen in zijn waarde proberen te laten en dus niet durven te zeggen dat het ene onderwerp meer prioriteit heeft dan het andere of dat een bepaalde mening de beste is. En dus luisteren we geduldig, ook als een subgroepje voor de honderdste keer klaagt dat Volt alleen hoogopgeleiden trekt en dat men open moet staan voor de rest van Nederland. Er zijn ook te veel mannen en daarom moet men vacatures vrouwvriendelijker opstellen. 

De organisatie niet kennen
Er is nog een tweede probleem: leden praten alsof ze voor het eerst over Volt nadenken. Soms is dat letterlijk zo: een paar leden zeggen dat ze pas net lid zijn. Het gebrek aan basale kennis zien we echter breder. Er worden continu suggesties gedaan die eigenlijk allang in de prullenbak hadden moeten liggen. Een lid vindt bijvoorbeeld dat Volt vaker actie moet voeren zodat de partij dat vervolgens kan communiceren. Zou men zich realiseren dat de hoogopgeleide leden in de regel een drukke agenda hebben?

De avond gaat verder over de vraag hoe Volt Nederland - veruit de grootste afdeling van de Europese moederpartij - Volt-afdelingen in andere EU-landen kan helpen. Weer komt een subgroep met de al besproken suggestie dat er eens prioriteiten gesteld moeten worden. Volt is druk zat met het opstarten van goede gemeenteraadsfracties, het organiseren van de Provinciale Statenverkiezingen en het hoger beroep in de zaak Gündogan. Moet dat niet prioriteit krijgen boven advies aan andere landen? 

Applaus, maar niemand gaat er verder op in. Wel volgen nieuwe, ongeïnformeerde suggesties. Een man wil dat er contact is tussen de partijkantoren van Volt. Niemand weet kennelijk dat Volt waarschijnlijk alleen in Nederland zo’n kantoor heeft. Toch applaus voor dit idee. Een andere man wil een motiverend doel voor Volt Europa, zoals 25 zetels in het Europees Parlement in 2024. Niemand lijkt te weten dat precies dat doel al jaren bestaat en nooit motiverend heeft gewerkt omdat het simpelweg onhaalbaar is. Toch applaus. 

Simpele keuzes 
Deze avond verzandt in gebrek aan keuzes en gebrek aan kennis. Aan het einde vraagt een lid wat er met de uitkomsten - een paar vellen papier vol aantekeningen - gaat gebeuren. Het bestuur neemt alles mee, horen we Emmy Mol zeggen. Dat is geen overtuigend antwoord omdat de hele sessie geen duidelijke conclusies heeft opgeleverd. Eigenlijk blijft de eerste vraag van de avond staan: wat is nou het fundament en welke keuzes impliceert dat over bijvoorbeeld de doelgroep van Volt?

Zomaar een idee. Volt is een partij van internationaal georiënteerde, hoogopgeleide, links-liberale jonge mensen uit de grote steden. Je kunt deze doelgroep met name vinden in studentensteden en dat zijn precies de plekken waar Volt populair is. Voorbeelden zijn Eindhoven, Enschede, Utrecht en Maastricht. In het tweede land waar Volt succes heeft - Duitsland - is dat hetzelfde: in studentensteden is Volt aanwezig, daarbuiten non-existent. De partij ontbeert de middelen om zich verder uit te bouwen. 

Volt kan dus maar één ding doen: de partij in de studentensteden laten floreren, dat succes kopiëren naar studentensteden waar men nog niet aanwezig is en dat combineren met aanwezigheid in de Tweede Kamer en het Europees Parlement. De onderwerpen waar Volt zich op al die plekken op moet richten worden bepaald door wat deze specifieke doelgroep belangrijk vindt. Als dit over een paar jaar op rolletjes loopt, is het tijd voor de volgende stap. Begin tot dat moment niet aan een provinciale fractie in Drenthe of adviesrapportjes voor Volt Malta.

cc-foto: Geoff Livingston