'Iedereen schreeuwt van pijn in dezelfde taal'

Volgens opiniepeilingen van enige weken terug is een meerderheid van de Russische bevolking voor een gewapend optreden tegen Oekraïne. De verklaring daarvoor is het hier al vaker genoemde belangrijke feit dat de Russische burger zijn/haar nieuws bijna uitsluitend van de televisie krijgt. Praktisch alle kanalen zijn in handen van het Kremlin of van bevriende oligarchen. Sinds jaren overheerst in de nieuwsvoorziening daar een eenvoudige zwart-wit beeld: een agressieve VS en NAVO plus een door hen aangestuurd Oekraïne, en een arm omsingeld Rusland dat het tegen al die gevaarlijke agressievelingen moet opnemen om zijn veiligheid te garanderen. De laatste maanden is daar een voor ons onvoorstelbare agressieve propaganda bijgekomen: Oekraïne bestuurd door een “Nazistische” “junta” die naar de pijpen van de VS en NAVO danst.

Uit persoonlijke recente ervaring weet ik dat Russische tv-kijkers, soms zelfs goed opgeleide, dit echt geloven. Veel goed opgeleide Russen, en die met kennis van het Westen, gaan zelf op zoek naar informatie, hetzij op buitenlandse sites of op de weinige nog bestaande onafhankelijke in Rusland. Maar dat kost moeite.

Zo is het niet juist om te stellen dat “de meerderheid van de Russen echt” achter hun President staan. Andrei Solomin, journalist bij een gerespecteerde onafhankelijke onafhankelijke nieuwssite, bevestigde dat nog eens enkele dagen geleden: “De Russische  samenleving is het niet eens met het uitvoeren van de vijandelijkheden in Oekraïne.” Hij gebruikt doelbewust niet de woorden “aanval”, “invasie”  of “oorlog”. Dat komt doordat de Russische media-waakhond “Roskomnadzor” alle media heeft verordonneerd die woorden niet te gebruiken, op straffe van een uitzendings-/publicatieverbod.

Dat Solomin het bij het juiste eind heeft blijkt uit de protesten de afgelopen dagen op het hele enorme Russische grondgebied en de vele open brieven en petities die allerlei organisaties hebben gepubliceerd tegen de oorlog met Oekraïne.

Hieronder staat de lijst van gepubliceerde oproepen tot nog toe. Alle links ernaar zitten in het dossier van ondergetekende. Er is onvoldoende ruimte om van elke oproep de essentie weer te geven, maar ze liggen alle in dezelfde lijn. Omdat die van de artsen en wetenschappers het best geformuleerd zijn worden die wat uitgebreider vermeld, evenals die van de komieken, omdat dat een nogal onverwachte groep is.

Open brieven/petities van architecten, onderwijzend personeel, economen, advocaten, notarissen en medewerkers van justitie, verkozenen in lokaal bestuur, filmmakers en werknemers in de IT-industrie. De oproep van Russische wetenschappers en wetenschapsjournalisten was in enkele dagen al door 4100 mensen ondertekend:

Of alle straatprotesten en open brieven voldoende zijn om het Kremlin op andere gedachten te brengen is natuurlijk maar de vraag. Maar het is overduidelijk dat er iets belangrijks broeit in de Russische samenleving.

Eén groep die nog wel eens een belangrijke rol kan gaan spelen is het “Comité van Moeders van Soldaten”. Tijdens de Russische invasie van Oekraïens Donbas in 2014/15 waren die zeer actief, met resultaat. De moeders protesteerden fel tegen het verzwijgen van de vele doden onder jonge dienstplichtige Russen. Velen werden onder valse voorwendsels naar de grens met Donbas vervoerd en ter plekke werden ze gedwongen om “vrijwillig” een contract te tekenen om in het oorlogsgebied dienen.

Enkele dagen geleden kwam het Comité met vergelijkbare klachten . Oekraïne spreekt officieel van inmiddels 4300 gesneuvelde Russische soldaten. Dat is waarschijnlijk een overtrokken aantal. Maar zelfs als het om aanzienlijk minder doden gaat is het nog altijd meer dan voldoende om de Moeders in actie te laten komen