I predict a Pussy Riot

I Predict a Pussy Riot. Of eigenlijk helemaal niet. Ik dacht zelfs ‘dat waait wel weer over’. Die drie brutale meisjes die in gekleurde panty’s een kerkdienst verstoorden in Rusland worden vanzelf wel weer vrijgelaten en dan hoor je er nooit meer wat van. Als Poetin dat had gedaan, was het waarschijnlijk ook niet meer dan een storm in een glas water geweest. Maar helaas, Poetin voelde zich op zijn teentjes getrapt en liet een sterk staaltje machtsvertoon zien. De drie dames hebben meer macht dan ze dachten. Want zeg nou zelf: hoe sneu is het dat een wereldleider zich alleen kan verdedigen tegen een ‘punkgebed’ van drie artistieke meiden door ze voor onbepaalde tijd in de gevangenis te zetten?

De drie vrouwen, Nadezhda Tolokonnikova, Maria Alyokhina and Yekaterina Samutsevich, onderdeel van de feministische punkband Pussy Riot, gingen op 21 februari de Christus de Verlossers kathedraal in Moskou in, gekleed in vrolijke jurkjes, gekleurde panty’s en zelfgebreide bivakmutsen. Zij hielden daar een punkgebed en zongen onder andere: “Heilige moeder, Heilige maagd, gooi Poetin eruit.” Op de beelden zijn meerdere leden te zien, maar deze drie dames zitten nog steeds vast. Ze worden beschuldigd van het bedreigen en beledigen van de Russische president en de Russisch-orthodoxe kerk. De tenlastelegging luidt ‘hooliganisme’, wat in Rusland duidelijk een andere betekenis heeft dan in Nederland. Er valt namelijk religieuze haat en vijandelijkheid onder.

De drie dames gaven tijdens de hoorzittingen aan dat ze geen gelovigen hebben willen beledigen, maar dat hun protest zich richt  op Poetin en diens beleid. Tijdens eerdere, vreedzamer optredens vroeg Pussy Riot ook aandacht voor andere bedreigde mensenrechten, gelijke rechten voor vrouwen en vrijheid van meningsuiting. Het hoofd van de Russische orthodoxe Kerk, patriarch Kirill , kon de flashmob echter niet waarderen, noemde het obsceen en pushte voor een strenge aanpak. Terwijl Kirill hoog van de kerktoren blies over blasfemie, kwam er weer een oud nieuwtje over hem naar buiten. Het is namelijk nogal hypocriet om te praten over kerkelijke obsceniteiten als hij zelf rondloopt met een Breguet horloge van $30.000, die is weggephotoshopt uit een officiële foto, uit angst voor minder giften / boze brieven / ongeloofwaardigheid / al het bovengenoemde.

Steun aan zangeressen Dat deze actie zich nog wel eens tegen Kirill en Poetin zou kunnen keren blijkt uit de massale steun die betuigd wordt vanuit Amnesty International, Human Rights Watch, andere mensenrechten-organisaties, links-Rusland, The Guardian , de Amerikaanse ambassadeur in Rusland, en een heleboel artiesten zoals de Red Hot Chili Peppers, Franz Ferdinand, Kate Nash ,  Stephen Fry, Sting, en muziekjournalist John Robb. Finse jazzpianist Iiro Rantala heeft een optreden afgezegd omdat hij, samen met andere artiesten, Rusland boycot zolang Pussy Riot vastzit.

Ondertussen is de rechtzaak verplaatst naar een kleinere zaal zodat er minder ruimte is voor journalisten. En de zaak is niet langer te volgen via een live-stream op Internet, wat eerst wel het geval was. De drie dames, waarvan er twee kleine kinderen hebben, zijn allemaal hoogopgeleide, welbespraakte jonge vrouwen die niet klagen over hun behandeling in de gevangenis. Ze missen alleen medische zorg. En hun kinderen. Ze geven alleen politieke schuld toe, maar vinden niet dat ze iets strafbaars gedaan hebben. Amnesty International is het daarmee eens omdat ‘protesteren geen strafbaar feit is’ (hoogstens een overtreding).

In handgeschreven verklaringen , voorgelezen door hun advocaten, zeggen de kittige protestanten: “We are not enemies of Christians … our motives are exclusively political.” Een betoog van een mede-lid luidt: “I thought the church loved all its children, but it seems the church loves only those children who love Putin.” Op hooliganisme staat in Rusland maximaal zeven jaar celstraf, maar ze weigeren in te gaan op een ‘guilty-plea’, waarbij ze door schuld te bekennen een deal hadden kunnen sluiten.

Ook in Belarus geen vrijheid van meningsuiting Mijn contact in Belarus reageerde gelaten op het nieuws van Pussy Riot in haar buurland.

Wij hebben zo onze eigen slachtoffers. Zoals de journalist die als eerste de foto’s van de Swedish Teddies plaatste. Hij zit nu dus in een KGB-gevangenis en hij wordt ervan beschuldigd de Zweden te hebben geholpen met de grens overkomen. Onzin natuurlijk, maar hij kan er zeven jaar voor krijgen.

In Belarus is het dus nog een tandje slechter gesteld met de vrijheid van meningsuiting en mensenrechten. Volgens deze logica zou ook de jongeman die de camera in de kerk hanteerde namelijk gearresteerd dienen te worden. Swedish Teddies was een actie waarbij aandacht werd gevraagd voor de politieke situatie van Belarus. Helaas bleken de teddyberen die door een stel Zweden uit een zweefvliegtuigje werden gegooid een stuk minder fotogeniek dan de dames van Pussy Riot. Opmerkelijk is de arrestatie van deze journalist wel, aangezien de Belarussische overheid ontkent dat de actie überhaupt heeft plaatsgevonden. Tot dit allemaal is overgewaaid, is het misschien goed je eigen vrijheid van meningsuiting te gebruiken om God / Ben Saunders / je moeder / politiek Den Haag te bedanken dat je in Nederland woont en gewoon kunt roepen waar je zin in hebt. Mag in een gekleurde bivakmuts , hoeft niet.

Therese Klok is criminologe en blogger. Dit artikel verscheen eerder op haar weblog The Right Trace en op Sargasso.