Houd op met zuurpruimen en richt je op het positieve

Als we de geschiedenis van de maatschappelijke ontwikkelingen beschouwen dan valt op te merken dat periodes van bloei en optimisme worden afgewisseld met periodes van afbraak of oorlog en somberheid. In de periodes van maatschappelijk optimisme zijn veel mensen naar buiten gericht, is er openheid, worden er gemakkelijk vertrouwensrelaties aangegaan, wordt er in vernieuwing en ontdekking geïnvesteerd. In periodes van maatschappelijke somberheid trekken veel meer mensen zich terug, hebben ook veel meer mensen last van negatieve gevoelens die kunnen uitmonden in lethargie, depressie of burn-outs, is er maatschappelijke verdeeldheid en daardoor zijn mensen veeleer wantrouwig ten aanzien van anderen en probeert men zoveel mogelijk de status quo te handhaven of men grijpt terug op vroegere gloriedagen, wat vaak tot polarisatie leidt.

Dit is natuurlijk een enigszins karikaturale beschrijving, maar toch zijn er in loop der eeuwen periodes aan te wijzen van vooruitgang en voorspoed, zoals in de Renaissance of recenter, de twintiger jaren van de vorige eeuw, de roaring twenties, de opbouw na WO2 en periodes van terugval en ontluistering zoals de donkere eeuwen van ongeveer 600-800, of de tijd na de beurskracht van 1929 tot WO2. 

Als men de vraag stelt in wat voor periode we nu leven, dan zullen velen menen dat we in een periode van afbraak en somberheid zitten. Aanleiding zijn onder meer de oorlog in de Oekraïne, de coronacrisis, de milieu- en klimaatproblemen en de vluchtelingenproblematiek. Veel mensen zijn pessimistisch over de toekomst, en het vertrouwen in de politiek is tot een dieptepunt gedaald (Sociaal en Cultureel Planbureau, Burgerperspectieven, 2022). De geluksmonitor van het CBS laat zien dat recentelijk de gevoelens van geluk en tevredenheid met het leven zijn afgenomen, al is gemiddeld nog zo’n 85% van de Nederlanders gelukkig en tevreden met hun leven (Statline, CBS). Ook neemt het aantal mensen dat gebruik maakt van de voedselbank toe. 

Dagelijks worden alle economische en sociale problemen breed uitgemeten in nieuws- en opinieprogramma’s. Het gevolg kan zijn dat we verder in een negatieve spiraal belanden waar we niet uitkomen. De samenleving verbrokkelt, de verschillen nemen toe zowel voor wat betreft materiele rijkdom als voor standpunten over belangrijke thema’s. Het goede nieuws is dat op dit moment gemakkelijk werk te vinden is en dat het gemiddeld opleidingsniveau nog steeds stijgt. Ook willen veel mensen gezonder gaan leven. Er wordt meer bewogen en minder gerookt, al zal het aantal mensen met overgewicht nog toenemen. 

Er zijn dus zoals altijd positieve en negatieve ontwikkelingen, maar de trend neigt naar het negatieve. Hoe kan dat worden omgebogen? Belangrijk is de aard en teneur van berichtgeving. We kunnen elkaar de put inpraten, maar ook elkaar versterken door te wijzen op ontwikkelingen en voorbeelden waar kracht vanuit gaat. Denk aan initiatieven zoals koken voor elkaar, gereedschap en de auto delen, vrijwillige vuilopruimers, zonnebloemen, buurthuizen, goede buurtapps, enz. Door klein te beginnen kan een positieve groei worden bewerkstelligd. Tegelijkertijd is het belangrijk dat mensen bewust zijn van hun mogelijkheden om via keuze van bestuur op verschillende niveaus ook het verschil te maken. 

Denk positief, luister naar de kleine zorgen van anderen, kom uit je eigen kokertje, maak de wereld in het klein wat mooier en doe aan positieve berichtgeving, speel het leven. René en Johan, en iedereen die het horen wil: houd op met afzeiken en zuurpruimen. De wereld heeft behoefte aan positivisme.

cc-foto: Nathan Dumlao