Hoop in somberte

Mark Rutte schildert het wereldtoneel somber. Hij waarschuwt voor dreiging, voor een Europa dat te traag ontwaakt, voor conflicten die dichterbij komen dan we willen. Maar waarschuwen is niet genoeg als tegelijk de fundamenten van onze veiligheid zijn uitgehold. Want wie alleen spreekt over gevaar, moet ook durven erkennen waar we zelf kansen hebben laten liggen.

We hebben jarenlang bezuinigd op ontwikkelingssamenwerking, juist op dat beleid dat instabiliteit kan voorkomen. Wanneer armoede groeit, ongelijkheid verdiept en landen uitzicht verliezen, ontstaat de voedingsbodem voor conflicten. Veiligheid begint niet bij wapens, maar bij omstandigheden waarin mensen iets te verliezen hebben. Het is preventie die ontbreekt, en dat betaalt zich later terug in crisis en chaos.

Ook verbinding en klimaat kregen te weinig aandacht. Terwijl honger, migratie, watertekorten en sociale spanningen toenamen, kozen we voor kortetermijnbeleid in plaats van structurele oplossingen. Investeren in mensen, buurten, relaties tussen landen, in de bescherming van onze planeet, dát is veiligheid. Wanneer we dat negeren, moeten we ons niet verbazen dat we vooral reactief zijn, brandjes blussen in plaats van vooruit te bouwen.

En dan is er het stilzwijgen over macht. De oligarchen van de wereld groeien ongehinderd, terwijl democratische controle te vaak achterblijft. Technologie, grondstoffen, politieke invloed: alles wordt geconcentreerd in handen die nauwelijks verantwoordelijk worden gehouden. Wie nu spreekt over dreiging, maar nooit structureel tegenmacht heeft opgebouwd, handelt te laat.

Daarom is sombere taal alleen geen antwoord. Optimisme is een daad van verzet. Het is het vermogen om te investeren in preventie, in solidariteit, in klimaat, in ontwikkelingswerk en in het temmen van macht. Het is het lef om samen te bouwen aan veiligheid vóórdat de crisis toeslaat.

Het is tijd om te kiezen: angst volgen of samen bouwen. Ik kies voor samen bouwen.