Honderdduizenden betrokken bij duurzame burgerinitiatieven

De klimaattop in december 2009 lijkt al weer geschiedenis. Toch wil ik er even naar terug. De politieke leiders faalden in Kopenhagen om een doorbraak te bereiken in de aanpak van de opwarming van de aarde. De politiek toonde zich onmachtig. Het issue verdween van de politieke agenda, ook door de financiële crisis.

Net als van veel anderen was mijn reactie op de mislukking: ‘dan zullen we het zelf moeten doen’. In de zes en half jaar in de Tweede Kamer had ik ook zo vaak al het gevoel: wat zijn politici toch laf een voorzichtig! Veel vaker volgen ze de maatschappij, dan dat ze zelf de trend zetten.

Maar als dat zo is, dan is er reden te meer om met z’n allen te werken aan een grote beweging van onderop, die zelf een aanvang maakt met energiebesparing en het duurzaam opwekken van energie. Vandaag, op de Dag van de Duurzaamheid, is zo’n dag waarop deze beweging zichtbaar wordt.

Wat gebeurt is bijzonder en wordt eigenlijk nog veel te weinig herkend: waar de strijd voor duurzaamheid zeven of tien jaar geleden nog gedragen werd door milieuorganisaties en een paar linkse partijen, is haar maatschappelijke verankering de laatste jaren enorm toegenomen: burgerinitiatieven rondom voedsel en duurzame energie, gemeenten, bedrijven – van duizenden mensen die erbij betrokken waren is dit gegroeid naar honderdduizenden.

Zelf startte ik samen met VARA’s Vroege Vogels ‘ 10:10 The Energy Challenge ‘, een van oorsprong Engels initiatief dat we naar Nederland haalden. Onze expertise: bedrijven, gemeenten en burgers tips en tools geven voor energiebesparingscampagnes. Waar er al veel aandacht is voor duurzame energie (zonnepanelen!), helpen wij burgers en bedrijven op weg naar het gebruik van minder energie. Uiteindelijk ligt daar de sleutel voor de aanpak van het klimaatprobleem.

Vandaag roepen wij tegen heel Nederland op 10-10: ‘Wat doe jij uit?’ en geven tips op vele terreinen. We krijgen een enorme respons. De afgelopen weken toerden we met metershoge Elektriciteitsmeters door Nederland. De afgelopen week stonden deze meters op het eiland Texel en op de campus van de TU Eindhoven. De meter laat real time het elektriciteitsverbruik van iedereen op Texel en de TU zien en vergelijkt dit met het normale verbruik: lukt het de meter omlaag te krijgen? Het verbruik te verminderen? De resultaten zijn bijzonder: niet alleen gaan de meters omlaag, misschien nog indrukwekkender is hoe massaal en betrokken er door de hele gemeenschappen deelgenomen wordt: oud en jong, links en rechts, thuis of op het werk.

Deze hele beweging van doe-het-zelvers is inspirerend, maar ik ben niet naïef: uiteindelijk kunnen we niet zonder de politiek: zij zal de grote vervuilers moeten aanpakken, vervuiling duurder maken en schoon gedrag goedkoper, strenge normen stellen aan vervuiling.

Laat wat we allemaal samen ondernemen een oproep zijn aan Rutte en Samsom. In 2006 zei Rutte nog “Dit probleem (de klimaatverandering – WD) kunnen we niet aan links overlaten”. En Diederik Samsom zijn verleden kennen we. Ze moeten nu de daad bij het woord voegen. De maatschappelijke steun is er.

Het laatste boek van Wijnand Duyvendak is Het Groene Optimisme