De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Hoe we de participatiesamenleving kunnen realiseren

Opinie

•

10-10-2013

•

leestijd 4 minuten

•

Pas wanneer de overheid mensen als gelijkwaardige partner benadert, kan ze verwachten dat de bevolking zelf verantwoordelijkheid neemt

De overheid moedigt haar burgers aan om verantwoordelijkheid te nemen. Prima, maar verander dan zelf ook van rol. Xandra Koster pleit voor de rollen van Robin Hood en Majoor Bosshardt.

In de troonrede lanceerde onze kersverse Koning het begrip “participatiesamenleving.” Dagen later nog waren mensen verontwaardigd. Hoe de overheid het toch in haar hoofd haalde om ouderen en gehandicapten een tegenprestatie te vragen voor zorg waar ze recht op hadden. De staatssecretaris haastte zich om uit te leggen dat hij het zo niet had bedoeld.

Hoewel het begrip slecht gekozen is, is de gedachte achter de participatiesamenleving zo gek nog niet. Mits er altijd ondersteuning blijft voor hen die het niet alleen kunnen en de overheid zelf ook haar aandeel levert in deze omwenteling.

Zelfvertrouwen Het begrip wederkerigheid is niet nieuw. In diverse gemeenten wordt al lang zo gewerkt, naar volle tevredenheid van de betrokkenen. Zelf ben ik werkzaam als Trajectbegeleider in de geestelijke gezondheidszorg. Ik begeleid mensen met een psychiatrische stoornis richting (vrijwilligers)werk. Niet omdat ze een tegenprestatie moeten leveren van onze Koning, maar omdat het hen een doel geeft en zelfvertrouwen. Iedereen wil iemand zijn, iets betekenen. Zo ook mijn cliënten. Zo ook Bill.

Leidinggevende lijnen trekken Bill is net 50 geworden en wilde graag iets te doen hebben. Hij is al enkele jaren werkloos en gezien zijn leeftijd, psychiatrische problematiek en zijn gebrekkige CV, lukt het hem in deze jaren van groeiende werkeloosheid niet om een baan te vinden. Ik koppelde hem aan de vrijwilligerscoördinator van de plaatselijke voetbalvereniging. Elke woensdagochtend verschijnt hij op zijn werk en als iemand Bill vraagt wat hij daar doet zegt hij: “Ik ben leidinggevende lijnen trekken!” En daarbij glundert hij dan van oor tot oor. Bill participeert in de samenleving. Hij doet er toe.

Volwassen worden We zitten kniediep in de crisis en natuurlijk voelt iedereen dat in de portemonnee. Het is verleidelijk om dan bij ongeluk en tegenslag naar de overheid te kijken en een oplossing te verwachten. En eerlijk is eerlijk, we zijn ook gewend dat de overheid onze boontjes dopt. Daarom kan het geen kwaad dat de maatschappij eindelijk eens volwassen wordt. Als de participatiesamenleving een plek is waar iedereen die daartoe in staat is zich primair zelf verantwoordelijk voelt voor het eigen leven en geluk, dan verlang ik naar die samenleving. Immers, zodra je volwassen bent mag je geld lenen, trouwen en naar de stembus. Dan mag verwacht worden dat je ook die verantwoordelijkheid neemt.

Daar moet echter wel wat tegenover staan. Het kan niet zo zijn dat de overheid zegt: “burger, redt u zichzelf maar, wij zijn even druk met het op orde brengen van de overheidsfinanciën.” Dus moet de overheid zich vanaf nu gedragen als Robin Hood en als Majoor Bosshardt.

Robin Hood Dat de zorg onbetaalbaar wordt en er tegelijkertijd absurde salarissen aan bestuurders van zorginstellingen worden betaald is niet te verdedigen. Dat de overheid banken overeind houdt die vervolgens bonussen uitdelen aan hun personeel is om razend van te worden. Tevens kan het niet zo zijn dat een steeds kleinere groep mensen het grootste deel van het geld bezit. Toch zijn de afgelopen decennia de inkomensverschillen toegenomen. De rijken worden rijker, de armen armer. Dat is voor niemand goed. De ontevredenheid neemt daardoor toe, evenals de criminaliteit. We zien het om ons heen. Het is de taak van de overheid om dit te stoppen. Er moet geld van de allerrijksten naar de allerarmsten. Alleen zo ontstaat een sterke, solidaire samenleving.

Majoor Bosshardt Vraag aan vrienden, kennissen of wildvreemden op straat wat hen het meest stoort aan (semi)overheidsinstellingen en je krijgt het ene tenenkrommende verhaal na het andere te horen. De kern van elk verhaal is dat deze instanties zich veel dienstbaarder zouden moeten opstellen. Procedures die oneindig veel tijd kosten, ambtenaren die mensen schofferen, star zijn of geen kennis van zaken hebben, onbegrijpelijke brieven, onbereikbare instanties en websites die geen informatie kunnen verschaffen. Dat kan anders. Stel (vrijwillige) gastheren en gastvrouwen aan in gemeentehuizen, vereenvoudig procedures, vereenvoudig officiële brieven of bel mensen voor je ze een brief stuurt dat je ze vanwege een overtreding op artikel zus en zo kort op hun uitkering. Maar bovenal, leef je in. Wees dienstbaar.

Gelijkwaardige partner Pas wanneer de overheid deze veranderingen weet te bewerkstelligen, mag ze ook van de samenleving vragen haar bijdrage te leveren. Wanneer je mensen als verantwoordelijke volwassenen benadert, als gelijkwaardige partner, dan mag je ook verwachten dat ze zelf verantwoordelijkheid nemen. Dan werken we allemaal samen in plaats van tegen. Dan is de participatiesamenleving gerealiseerd. En hoe we haar dan noemen, daar zal niemand zich dan nog druk over maken.

Meer over:

politiek, opinie

Praat mee

onze spelregels.

0/1500

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (7)

Sorteren op:

robheus210 okt. 2013 - 16:53

Je kunt een 'participatie-samenleving' niet realiseren onder de hegemonie van een kapitalistisch systeem (produceren voor 'de markt' ipv. voor de maatschappelijke behoeften) daarvoor heb je een plan-economie nodig en volksdemocratie, geen 'parlementair systeem' waarbij de echte macht buiten het parlement ligt.

JoopSchouten10 okt. 2013 - 16:53

Goed stuk met terechte kritiek ! Bedankt. Daarbij 'nog even' het financieel-monetair stelsel omvormen, xenofoben, fascistoïde mensen, sociaal darwinisten en vergelijkbare asocialen uit de politiek verwijderen en het zal vast wel lukken om de maatschappij weer gezellig te maken.

insignia10 okt. 2013 - 16:53

Ja maar ik wil Rutte z'n participaties helemaal niet. Ik heb dat bij de laatste verkiezingen ook kenbaar gemaakt en wat gebeurd er? Ik wil een samenleving waar ik in kan leven en oud worden. Nu moet ik zelfs belasting betalen over water dat vrij uit de lucht valt, vandaag toevallig in grote hoeveelheden. De inwoners van dit land zijn verworden tot winstobject. Je kunt de reclame niet ontlopen overal aanwezig. En iedereen pikt dat. Suf geschreeuwd. Laamaar.....

[verwijderd]10 okt. 2013 - 16:53

"Er moet geld van de allerrijksten naar de allerarmsten" is voor interpretatie vatbaar. Begin 2011 beschikte de 10% rijkste huishoudens over ruim 60% van het totale vermogen, de 5% rijkste beschikte over ruim 50% van het totale vermogen. Maar waar zet het kabinet op in, juist op de middenklasse tussen die pakweg 50.000- 120.000 euro verdiend. Volgens de definitie van het kabinet zijn dat de rijken maar in alle landen waar de middenklasse onder druk wordt gezet wordt de economie onevenredig zwaar getroffen. Daarnaast is er ook de verhouding tussen belastingenconsumenten en de belastingbetalers die steeds verder onder druk komt te staan. Het kan niet zo zijn dat de groep belastingconsumenten steeds groter wordt ten opzichte van de belastingbetalers want op een gegeven moment is de balans zoek en zal het systeem onder zijn eigen druk bezwijken.

1 Reactie

wvdstraat10 okt. 2013 - 16:53

U doet hier toch even een bescheiden 'eva-jinekje': Als de door u genoemde inkomenscategorie de middenklasse is, kunt u nagaan hoe láág het modale salaris hier is en hoe arm de minima zijn. Daarnaast verdient slechts 20% meer dan ca 85k, welke groep overigens wel goed is voor 50% van de HRA. Het ligt dan ook voor de hand om extra belastingschijven voor de hógere inkomens in te voeren, niet met de botte bijl, maar stapje voor stapje. (bijv >90k 54%, >120k 56%, >150k 58%, >180k (b'norm) 60%)

0 Rapporteren

Woeki Hypo10 okt. 2013 - 16:53

Hoe we de participatiesamenleving kunnen realiseren. De schrijfster geeft een paar voorwaarden te realiseren voor dat een echte participatiesamenleving ingericht kan worden. Deze voorwaarden raken aan de kern van de neoliberale economie. Graaien als verworven recht van een elite met privileges, kunstmatige bevordering van ongelijkheid. Deze beperkingen willen elite en overheid echter niet. Hun participatiesamenleving is bedoeld om de niet of onvoldoende renderende activiteiten van de neoliberale economie af te stoten naar een gewit (licht) grijs en zwart netwerk: economische segregatie. Zoals je ruimtes hebt voor extra sterke economische activiteiten, de speciale economische zones, zo heb je nu ook een ruimte voor de economisch zwakke activiteiten: de participatiesamenleving. De neoliberale economie zelf blijft gewoon bestaan. En hun participatiesamenleving zorgt voor een extra efficiëntie slag voor de elite zelf en gaat t.k.v. gewone mensen. Het is economie, een topwetenschap, en tegenwoordig eenzijdig en eenrichtingsverkeer, naar rechts. Niet vergeten. Woeki Hypo is gematigd liberaal.

1 Reactie

lembeck10 okt. 2013 - 16:53

Woeki schreef: Deze beperkingen willen elite en overheid echter niet. Hun participatiesamenleving is bedoeld om de niet of onvoldoende renderende activiteiten van de neoliberale economie af te stoten naar een gewit (licht) grijs en zwart netwerk: economische segregatie. Twijfel, Woeki.... want stel nu dat er een grijs en eventueel zelfs nog een zwart netwerk gaat ontstaan, denk je dan dat de overheid (politie en uitkerende instanties) dat ongemoeid zouden laten? Ik namelijk niet....??

0 Rapporteren