Eerste verkiezingsdebat in plenaire zaal van de Tweede Kamer
Hoe Nederland Russische oligarchen beschermt
© Foto: Kick Smeets / Ministerie van Buitenlandse Zaken
De onmacht om Russische oligarchen effectief aan te pakken is geen ongeluk, maar een gevolg van een systeem dat oligarchen in de watten legt. Niet Stef Blok maar een systeemverandering is nodig.
De verschrikkelijke oorlog in Oekraïne moet stoppen. Het diplomatieke traject geeft vooralsnog weinig reden tot optimisme, dus zijn effectieve sancties van groot belang. De EU verraste vriend en vijand met de snelheid waarmee het ene na het andere sanctiepakket is aangenomen. Maar dan de uitvoering. In de eerste weken bleef Nederland op gênante wijze achter bij andere landen. Pas na een vernietigend Kamerdebat op 31 maart (vijf weken na het begin van de Russische invasie) kon minister Hoekstra niet langer toekijken. Lange Kamerbrieven moesten laten zien wat de regering allemaal gaat doen. En Stef Blok werd benoemd als sanctiecoördinator - voor zes weken. Het is vooralsnog onduidelijk wat zijn toegevoegde waarde is.
Belangrijk onderdeel van de sancties is dat tegoeden en bezittingen van Russische oligarchen bevroren worden. Dit proces verloopt echter tergend langzaam, met name in Nederland. Op 1 april had Nederland 515 miljoen euro te pakken, een schamel bedrag op een totaal van circa 45 miljard euro. Een verklaring hiervoor zit in de versnipperde bureaucratie. Maar liefst acht ministeries zijn betrokken, plus meerdere uitvoerende diensten. Waarom was de regering niet al voor de invasie begonnen met de stroomlijning hiervan? Sancties hingen al langer in de lucht. Sterker nog, al na de annexatie van de Krim in 2014 waren er sancties afgekondigd.
Een minstens even belangrijke verklaring is een systemische: ons fiscale stelsel bevordert de komst van het grote geld. Nederland Belastingparadijs maakt dat grote vermogens ingenieus worden beschermd en verstopt; verhulling door trustkantoren wordt niet of nauwelijks tegengegaan. Een inherent gevolg van een neoliberale economie waarin kapitaal voortdurend verplaatst wordt ten behoeve van winstmaximalisatie, en waar maatschappelijke kosten en baten geen rol spelen.
Het is pijnlijk maar waar: in het faciliteren van oligarchen speelt Nederland Champions League, in het aanpakken van de kliek rond Poetin bungelen we onderaan. De Amsterdamse Zuidas is vele malen verder ontwikkeld dan het sanctieteam van Wopke Hoekstra en Stef Blok.
Het wordt tijd om dat om te draaien. Nederland belastingparadijs moet stoppen, om te beginnen voor de schatrijke kring rond Poetin. Kijk daarbij naar andere landen die al zoveel verder zijn. Investeer in toezicht en naleving van sancties. Stop de versnippering en zorg voor één aanspreekpunt. Maak een openbaar handelsregister met informatie over alle bedrijven. En verbied de trustsector: trustkantoren zijn niets meer dan fiscale constructies om bezittingen te verhullen en belasting te ontduiken. Advocatenkantoren verdienen er bergen met geld aan. Tegen die praktijk is wetgeving nodig, plus handhaving.
Als de regering deze handschoen serieus oppakt en aan de slag gaat met de ontmanteling van Nederland Belastingparadijs, dan komt er misschien toch nog iets goeds voort uit de verschrikkelijke oorlog die Poetin voert.
Reacties (8)
Ik zei al eerder de sp zet vol in op het uitkleden van oligarchen, daar is op zich niets mis mee al kan je je afvragen of dat Poetin op andere gedachten brengt, met de wederopbouw van de Oekraïne kan dat geld eventueel goed gebruikt worden, wat me echter stoort is de onveranderlijke steun voor Rusland en China door de sp, de geschiedenis van de sp leert dat ze hun standpunten verdoezelen bij een ongunstig klimaat om ze weer tevoorschijn te halen in “betere” tijden, ze weten dat hun anti NAVO standpunt in het huidige klimaat kan rekenen op hoon, ik durf er vergif op in te nemen dat er intern niets aan dat standpunt is veranderd, dat hun pacifisme één doel heeft, zand in de machine strooien, de verborgen agenda’s vliegen je naar je strot, ronkende teksten als: “Geen wapens maar diplomatie naar Oekraïne”, en omdat het geen stand houdt vervalt de sp tot haar Robin Hood reflex, treurig als je zo politiek moet bedrijven.
Probleem in Nederland is dat alle overheidsinstanties er alleen maar op ingericht zijn de burger te naaien, zodra er iets anders moet gebeuren dan blijkt dat dit niet snel, of helemaal niet kan. Nederland is enorm snel in: Verhogen van belastingen voor de burger Verhogen van BTW voor de burger Verhogen van boetes voor de burger Verhogen van accijnsen voor de burger en ook voor het naleven c.q. handhaven van regels tegen de burger. Echter.... Verlagen van dit soort zaken of het naleven c.q. handhaven van regels voor de burger of tegen internationals.... Dat blijkt in Nederland onmogelijk te zijn.
Terechte kritiek op ons handelen. Wat me meer verbaast is dat Nederland sinds de inval van 2014 helemaal niets aan sancties heeft gedaan. Waarom niet? Was daar geen controle op en lag ook de Kamer weer eens in een diepe winterslaap? Nu het tot de politiek door begint te dringen dat het wel degelijk serieus is wat Rusland doet, rekken we ons eens uit en gaan we al gapend aan de slag. Tenminste dat moeten we geloven. Blok wordt afgestoft en de Kamer doet boos om aan tv kijkend Nederland te laten zien dat ze er best wel boven op zitten. Maar waarom nu pas? Iedereen wist al vanaf 2014 dat dit er aan zat te komen. Met alle respect voor de schrijver en vele anderen die aan de bel trokken maar waarom is Nederland zo'n land van wegkijkers? Waarom komen we pas in actie als het al veel te laat is? En dat geldt niet alleen voor de huidige oorlog, het geldt ook voor het aanmodderen met het stikstofprobleem, de Co2 uitstoot, het rekeningrijden,. de woningbouw, de corona aanpak, de gaswinning in Groningen etc. Waarom kan een hoog ontwikkeld land als Nederland helemaal niets voor elkaar krijgen? Waar is de daadkracht? Die zit niet op rechts of op links of in in het midden. En al helemaal niet op de flanken. Nederland is een hoogontwikkelde bananenrepubliek.
Het antwoord hier op is eenvoudig: men wil niet. Er wordt genoeg verdiend, de belastingen in de onderste regionen dekken de potjes, en na ons de zondvloed. Letterlijk.
De evacuatie uit Afghanistan is ook zo een schrijnend voorbeeld van totale wegkijkerige incompetentie.
"Als de regering deze handschoen serieus oppakt en aan de slag gaat met de ontmanteling van Nederland Belastingparadijs" Daar is onder deze regering totaal geen behoefte aan en als dat wel het geval zou zijn dan kunnen ze er niets meer aan doen. Dieven / Rechtse politici stoppen niet met stelen. De heer Van der Horst maakte daar een rake opmerking op toen hij Nederland typeerde als "rovershol (of piraten-)" Daar is rechts Nederland erg trots op.