Hoe Nederland kan bijdragen aan oplossing voedselcrisis
© cc-foto: 12019
Meer voedsel produceren op de grootschalige en uitputtende manier waarop dat tegenwoordig bijna overal ter wereld gebeurt, is juist níet de oplossing.
Steeds vaker zien we lege schappen die tot drie maanden geleden vol stonden met zonnebloemolie en we merken in onze portemonnee dat brood en andere graanproducten steeds duurder worden. Buiten onze grenzen nemen schaarste en inflatie veel ernstiger vormen aan: voedselprijzen in landen als Kenia, Kameroen of Senegal rijzen de pan uit en voedsel wordt voor grote delen van de bevolking letterlijk onbetaalbaar. Het wereldvoedselsysteem kraakt in zijn voegen.
De oplossingen liggen voor het grijpen, maar krijgen tot nu toe nauwelijks de kans om tot bloei te komen. Nederland kan internationaal veel invloed uitoefenen en zou die financiële en handelsmacht moeten gebruiken om duurzame, veerkrachtige en toekomstbestendige manieren van voedselproductie te stimuleren en te promoten. Kansen daarvoor zijn er genoeg: dinsdag 10 mei spreekt de Tweede Kamer over mondiale voedselzekerheid in tijden van oorlog en momenteel ontwikkelen de ministeries van Buitenlandse Zaken en die van Landbouw, Natuur en Voedsel hun nieuwe beleid voor de komende jaren.
De vraag waar de hele wereld mee worstelt is hoe de wereldwijde voedselcrisis, die in een stroomversnelling is geraakt door de oorlog in Oekraïne, opgelost kan worden. ‘Meer voedsel produceren’ zeggen veel landbouworganisaties, bedrijven en overheden. Maar meer voedsel produceren op de grootschalige en uitputtende manier waarop dat tegenwoordig bijna overal ter wereld gebeurt, is juist níet de oplossing. Het huidige intensieve landbouwmodel veroorzaakt biodiversiteitsverlies en één derde van de totale uitstoot van broeikasgassen. Inmiddels is 40 procent van al het land op aarde zó uitgeput en gedegradeerd dat voedsel verbouwen steeds moeilijker en duurder wordt als de bodem niet snel wordt hersteld, blijkt uit een recent rapport van de VN-organisatie tegen verwoestijning (UNCCD). Het conventionele landbouwmodel kan dus de prullenbak in, het is een dood spoor.
In plaats daarvan moet de wereld inzetten op toekomstbestendige manieren van voedselproductie en -ketens, die ecologische principes centraal stellen, gedragen worden door lokale gemeenschappen en vooral de lokale en regionale markt bedienen. Daar zijn legio voorbeelden van: voedselbossen in Costa Rica, ‘natuurlijke regeneratie’ in de Sahel gecombineerd met voedselproductie, of agroecologische landbouw en lokale voedselmarkten in Kenia. Allemaal door boeren, boerinnen en gemeenschappen zelf.
Maar wat is er nodig om dit soort toekomstbestendige, natuurinclusieve systemen op wereldschaal toe te passen? In eerste instantie geld. Onderzoek wijst uit dat slechts 9 procent van het Nederlandse ontwikkelingsgeld voor landbouw- en voedselprojecten in de afgelopen tien jaar is besteed aan agroecologische duurzame voedselproductie zoals gedefinieerd door de VN voedsel- en landbouworganisatie FAO. Dit percentage zal voor ander overheidsgeld niet veel hoger zijn. Als al het geld dat Nederland via verschillende kanalen jaarlijks besteedt aan landbouw- en voedselprojecten wereldwijd, vol wordt ingezet op natuurinclusieve landbouwproductie door lokale boeren en boerinnen, zal dat deze sector een enorme impuls geven. Nederland is namelijk als het om geld gaat geen klein landje. We hebben een belangrijke stem in ontwikkelingsbanken zoals FMO en internationale financiële instellingen zoals de Wereldbank, die grote sommen geld beheren en investeren in onder andere de wereldwijde landbouwsector. Als die publieke gelden de kant van de toekomstbestendige landbouw op zouden rollen leidt dat gegarandeerd tot succes.
Een tweede voorwaarde om veerkrachtige en toekomstbestendige voedselproductie te laten floreren is dat internationale handelsregels drastisch worden omgegooid. De huidige handelsregels stimuleren juist de intensieve, destructieve landbouw en de zo kwetsbaar gebleken wereldwijde voedselketens. Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay bijvoorbeeld, zouden volgens de huidige tekst van het handelsverdrag met de EU dat in de maak is (EU-Mercosur), zelf geen exporttarieven meer mogen heffen op soja. Terwijl die exporttarieven er juist voor zouden zorgen dat niet-duurzame soja duurder wordt, ten gunste van producten die toekomstbestendig zijn geteeld. Nederland en de EU kunnen er via hun investeringsverdragen en handelsakkoorden voor zorgen dat overheden in Afrikaanse, Latijns-Amerikaanse en Aziatische landen meer ruimte krijgen voor eigen regulering, en dat is hard nodig om natuurinclusieve landbouw wereldwijd de ruimte te geven en alle landen hun eigen lokale en regionale voedselmarkt te laten ontwikkelen.
Kamerleden, bewindvoerders op de ministeries en beleidsmakers hebben met de ontwikkeling van nieuw beleid een uitgelezen kans om publiek geld en ons buitenlandse handelsbeleid te laten bijdragen aan de omslag naar een echt toekomstbestendig voedselsysteem. Een kans om met beide handen aan te grijpen!
cc-foto: 12019
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (6)
Ik las vandaag in de nrc dat er grote problemen dreigen in Ceylon, waar de president het gebruik van kunstmest en insecticiden van vandaag op mogen heeft verboden, betekent fors minder oogst van rijst, groente, kokos en export producten (Thee, rubber). Voor die laatste is nu uitzondering gemaakt, daar mag dus wel kunstmest gebruikt(dus oogst gelijk), maar dus niet bij rijst. betekent, de 500 miljoen dollar gebruikt voor import van kunstmest, nu ingewisseld voor 500 miljoen om ontbrekende rijst in te voeren.....Hoe moet het verder? Ja, wie het weet mag het zeggen. Maar die paar boettjes in NL kunnen daar wereldwijd natuurlijk niets aan veranderen. Oekraine wel(met zijn graan en zonnebloemolie), maar is ook al teniet gedaan nu door Poetins leger.
Nog wat zittn piekeren over die 500 miljoen voor kunstmest en import rijst, omdat ik jaren aan rijst heb zitten werken in Java en Kenia. Een dollar besteed aan kunstmest levert de boer gemiddeld niet meer dan 2 dls op aan extra oogst (op proefveld hoger, maar ja, daar alleen dus), dan klopt die 500 miljoen vd krant aardig, je ingevoerde 500 miljoen zou 1 miljard extra rijst opleveren, maar daar gaat je 500 miljoen voor de kunstmest weer vanaf (bij vrije handel in rijst uiteraard, zoals toch gebruikelijk ), netto dus 500 miljoen die je mist, en dan weer moet invoeren. Die geimporteerde rijst is natuurlijk wel gewoon met kunstmest N bemest, dus je betaalt de prijs voor netjes bio boeren met de extra inspanning met kunst N elders. Ik lees ook dat de ban al weer opgeheven is ook, dus geen broekzak vestzak geschuif meer met mest en rijst. Wel grappig om eens te zien hoe zoiets in de praktijk uitwerkt, waar we het toch zo vaak over bioboeren in NL hebben (moet van 5% naar 25% binnenkort, in de (valse?) hoop op een natuurinsclusiever en schoner (minder N deposits) plaatje op het platteland.
Er is inderdaad een wereldwijde voedselcrisis. Intussen pest onze overheid in steeds hoger tempo de eigen boeren weg. De gemiddelde reageerder hier vindt dat natuurlijk geweldig want boeren zijn fout nietwaar? Boeren zijn namelijk niet “groen”.
"Op naar een toekomstbestendig voedselsysteem" ...het klinkt prachtig! Maar het verantwoordelijkheidsgevoel voor de wereld en alles erop wat leeft moet het toch vaak afleggen tegen korte termijn economische voordelen. En helaas ook de EU neemt daarin niet de voortrekkersrol die je zou wensen....Met de huidige generatie politici heb ik er een hard hoofd in dat dit gaat gebeuren. Te zeer gehersenspoeld door de mantra's van het marktdenken met z'n Eu subsidies
Bizar dat de auteur van dit stuk Wageningen University niet een keer weet te noemen, gemiste kans.
In mijn krant pleitte de Waegingse ingenieru Maja Slingerland voor intensivering van de oliepalm productie en industrie, door meer mengteelt op die plantages, een koe erbij, voedsel als de bomen nog klein zijn. Ideeen genoeg, goed onderbouwd ook, maar komt er wel iets van, van die goede ideeen? Of blijft het bij onderzoek en wetenschap, goede wil en potenties?
Helemaal eens. Het is niet alleen destructief wat er nu gebeurt, het is ook nog eens belachelijk oneerlijk zoals wij "handel" drijven. Het is geen handel, het is gewoon uitknijpen. En maar klagen dat mensen die geen stuver hebben om aan hun reet te krabben, hun geluk in rijkere landen komen zoeken
'. En maar klagen dat mensen die geen stuver hebben om aan hun reet te krabben, hun geluk in rijkere landen komen zoeken' Daar koopt de groep in Nederland die daar mee moet concurreren (de onderkant van de samenleving) dus niks voor.