Hoe logisch is biologisch?

Je gaat naar de biowinkel en betaalt flink wat meer dan wanneer je naar de Jumbo gaat, waar het friste fruit in de aanbieding ligt en dan zou je toch graag willen dat je daar goed aan doet, dat het echt gezonder is. Nou is het vervelend dat dit nooit echt goed aangetoond is en dat je dus nooit echt weet of de extra kosten de moeite waard zijn. Sterker nog, al twee grote onderzoeken hebben laten zien dat het voor je gezondheid niets uitmaakt.

Omdat we steeds minder vertrouwen in wetenschappelijk onderzoek hebben en overal een maffia vermoeden lappen veel mensen de uitkomsten aan hun laars en zeggen “Nou, ik geloof gewoon dat biologische voeding beter is”. Een soort religieuze houding dus. Er is nu een nieuw onderzoek, een meta-analyse. Daarin werden 343 bestaande en in goede wetenschappelijke gepubliceerde tijdschriften beoordeeld en daaruit blijkt dat er meer antioxidanten in biologisch verbouwde groente en fruit zitten en dat er minder restanten van bestrijdingsmiddelen in zitten.

Twijfelsport Dus toch? Het feit dat je bijna twee keer zoveel voor je boodschappen betaalt heeft dus toch zin? Voedingsdeskundigen hebben al op het onderzoek gereageerd en als je die doorneemt ga je weer twijfelen. Ja wetenschap bedrijven is een twijfelsport, die gekenmerkt wordt door twee partijen die het beiden zeker weten tegenover elkaar te zetten.

Maar hier de feiten op een rij zodat je voor jezelf kunt beslissen. Allereerst de onmogelijke horde voor het harde bewijs. Het is vrijwel onmogelijk om aan te tonen dat mensen door die extra antioxidanten in de voeding ook echt gezonder worden. Het gaat dan om een langdurig onderzoek (denk twintig jaar) waarbij het vreselijk moeilijk is om alle factoren en mogelijke co-factoren onder controle te houden. Dan heb je ook nog veel proefpersonen nodig om enige statistische kracht te hebben zodat de uitkomsten iets betekenen. Kortom: onbetaalbaar.

Plantenziekten Je kunt wel laten zien – zoals in dit onderzoek – dat er in organisch verbouwde groente en fruit 17 procent meer antioxidanten zit. Dat komt onder andere omdat de gewassen het tegen plantenziekten op moeten nemen, waardoor ze meer van die antioxidanten gaan maken om zelf te overleven. Met heel simpel rekenwerk snap je echter dat voor de bevolkingsgroepen voor wie gezonde eetwijzen het belangrijkst zijn en die het minste geld uit te geven hebben, voeding die bijna twee keer zo duur is en 17 procent meer antioxidanten biedt kan leiden tot het binnenkrijgen van minder antioxidanten.

Sommige deskundigen zeggen dan ook dat ze liever zien dat er meer verse groente en fruit wordt gegeten op wat voor manier die ook geproduceerd wordt. Maar weegt daar het voordeel van minder resten bestrijdingsmiddelen daar dan niet tegen op? In op conventionele wijze verbouwde groente en fruit zit vier keer zo veel restant van bestrijdingsmiddelen dan op organisch verbouwde groenten en fruit, en bijvoorbeeld twee keer zoveel cadmium. Cadmium is een zwaar metaal en zware metalen zijn giftig. Volgens critici van het onderzoek is het niet zo interessant of iets twee keer zoveel cadmium bevat, omdat het niet om verhoudingen gaat maar om aan hoeveel cadmium mensen worden blootgesteld en die hoeveelheden zijn in de conventionelere landbouw zo laag dat het irrelevant is om te gaan juichen over deze onderzoeksuitkomsten.

Sheepdrove Trust Het is ook belangrijk te weten dat de Sheepdrove Trust een grote organisatie die de biologische landbouw steunt het onderzoek financierde. Het is net als de farmaceutische industrie die onderzoek steunt naar het nut van antidepressiva. In hoeverre beïnvloedt dat de formuleringen waarin de uitkomsten van het onderzoek worden gepresenteerd?

Zoals bij bijna alles in de wetenschap is zo’n nieuw onderzoek een nieuwe ronde in een langdurige discussie waar we nog altijd een aantal cruciale dingen helemaal niet weten en zal de twijfel niet verdwijnen. Voor jezelf is de boodschap dat als je het geld ervoor hebt het de moeite waard is om naar de biowinkel te gaan, want baat het niet, het schaadt ook niet om biologische producten te kopen. Heb je het geld er niet voor en je moet goed nadenken waar je euro naartoe gaat, dan zou je denken dat je het beste is te kijken waar je zoveel mogelijk antioxidanten voor je euro krijgt. En als je gelooft dat biologisch verbouwde groente en fruit een bijdrage aan de gezondheid van de bevolking bieden dan moeten we zoeken naar methoden om die goedkoper te produceren.

Ikzelf? Als ik haast heb, ga ik naar de super om de hoek en als ik genoeg tijd heb bezoek ik de biowinkel, want ik ben een professionele twijfelaar.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht