De vrede winnen in Oekraïne
Als Oekraïne lid wil worden van de EU, moet het, als onderdeel van de toetredingscriteria, zo'n honderdduizend pagina's aan regels van het blok implementeren. Het implementeren van deze regels zou op de langere termijn sociale, economische en politieke gevolgen kunnen hebben - zowel voor Oekraïne als voor de huidige lidstaten van het blok. Afhankelijk van hoe met deze gevolgen wordt omgegaan, kan de implementatie van deze regels de democratie versterken en beide partijen aanzienlijke economische voordelen opleveren, maar ze kunnen de kansen op economische stabiliteit in Oekraïne ook ondermijnen.
Als de EU niet op tijd iets doet aan de gevolgen op de langere termijn, zal het proces van de overdracht van de regels de kans op blijvende steun voor het EU-lidmaatschap mogelijk verkleinen en veel ruimte bieden voor Russische strategieën om de politieke ontwikkelingen in Kiev te manipuleren, waardoor alle winst die Oekraïne op militair gebied zou kunnen boeken, en daarmee de kans op blijvende vrede in Europa, wordt ondermijnd.
In de geschiedenis van de uitbreidingen van de EU valt de meest recente golf op door het nauwe verband tussen het succes van de integratie en de veiligheidsoverwegingen van de EU op lange termijn. Als de integratie van Oekraïne leidt tot economische instabiliteit of een verzwakte democratie, zou dat een belangrijke tegenslag voor Europa betekenen en een directe bedreiging voor haar veiligheid. Even belangrijk is dat als de mogelijke negatieve economische gevolgen van de Oekraïense integratie niet tijdig worden aangepakt, het lidmaatschap van Oekraïne kan worden vertraagd of helemaal kan worden geblokkeerd, wat de veiligheid van de EU zal verzwakken en haar wereldwijde invloed zal verminderen.
De nieuwe EU-Commissie moet de uitbreidingsstrategie opnieuw bekijken en daarbij lering trekken uit de vorige “Big Bang”-aanpak. Deze leidde tot de verspreiding van eurosceptisch illiberalisme en de opkomst van regimes onder leiding van Orban en Kaczynski.
Afhankelijk van de manier waarop de economische regels van de EU worden geïmplementeerd, kan de uitbreiding leiden tot industriële opwaardering of deïndustrialisering. Het kan de concurrentiepositie van Oekraïense bedrijven of territoriale eenheden op de interne markt verbeteren of leiden tot hun marginalisatie. Naleving van de regels kan bijdragen aan de opkomst van een solide middenklasse of resulteren in de groei van geëxploiteerde werkende armen. Integratie kan de binnenlandse capaciteit en de ruimte voor Oekraïense actoren vergroten om de richting van economische verandering te sturen, of het kan hun afhankelijkheid van de strategische beslissingen van internationale private en publieke actoren vergroten.
De belangrijkste les van de vorige uitbreidingsgolf naar het oosten is dat de manier waarop de implementatie van economische hoofdstukken tijdens de toetreding wordt geregeld, bepalend is voor de mogelijkheid dat nationalistische, onliberale krachten vijf tot acht jaar na de toetreding de kop opsteken. Dit punt werd herhaaldelijk benadrukt tijdens een bijeenkomst van deskundigen en wetgevers op het Boedapest Forum dit jaar. Tijdens het toetredingsproces is toenadering tot Europa het verhaal dat de kiezers het meest aanspreekt. Maar als het verkeerd wordt aangepakt, kan geen enkele partij de dag na een succesvolle toetreding verkiezingen winnen zonder te beloven de macht terug te winnen van Brussel. Het rechtzetten van de vermeende oneerlijke behandeling door de EU is een krachtig instrument voor politici die hun aanvallen op burgerrechten rechtvaardigen in naam van de nationale soevereiniteit.
De Commissie van de jaren 90 en begin 2000 experimenteerde met het beheren van enkele gevolgen van integratie op de langere termijn. Het gaf de toetredende landen de opdracht om planning op te nemen in het proces van het implementeren van EU-regels, waarbij werd geanticipeerd op enkele van de belangrijkste negatieve gevolgen van naleving. Het hielp middelen vrij te maken om enkele van de grootste potentiële uitdagingen aan te gaan. Soms beschermde het zelfs tijdelijk opkomende industrieën en ondersteunde het herstructureringsprogramma's. Het mobiliseerde ook een transnationaal netwerk waarbij verschillende eenheden van de Commissie, internationale financiële instellingen, ontwikkelingsbanken en ministeries in zowel de lidstaten als de toetredingslanden betrokken waren. Hoewel deze stappen hielpen om de economieën van de tien nieuwe lidstaten overeind te houden, waren de effecten op de langere termijn beperkt omdat ze slechts door één doel werden gemotiveerd: het verlagen van de potentiële kosten van de uitbreiding voor de andere lidstaten.
Er is veel meer nodig in Oekraïne om een brede coalitie van steun te creëren voor de democratische instellingen die in staat zijn betekenisvolle resultaten te boeken voor gewone mensen. De uitdagingen zijn aanzienlijk, net als de prijs die moet worden verdiend. In het geval van Oekraïne gaan de uitdagingen van de naoorlogse wederopbouw samen met de behoefte aan industriële vooruitgang in een land dat worstelt met een deïndustrialisatie en een groeiende accumulatie van schulden. De waardevolle prijs is dat de EU en Oekraïne samen de vrede winnen.
Eén benadering zou kunnen zijn om de wederopbouw na de oorlog aan de implementatie van regels te koppelen. Op deze manier vindt de detectie van potentiële negatieve gevolgen plaats naast de verkenning van mogelijkheden voor ambitieuze industriële en regionale economische vernieuwingsprojecten. Als de langetermijngevolgen van de overdracht van regels effectief worden beheerd, kan de Oekraïense staat zijn schulden aan de externe financiers en de Oekraïense bevolking nakomen en tegelijkertijd de economische ontwikkeling bevorderen. Het delen van het bestuur van deze processen tussen de EU en Oekraïne zou kunnen helpen bij het opbouwen van de ontwikkelingscapaciteit van de Oekraïense staat en het verbeteren van de verantwoordingsplicht van de betrokken onderdelen van het EU-bestuur.
The Ukraine Facility, het steunmechanisme van de EU ter waarde van 50 miljard euro, dat in maart 2024 van start gaat, zou een stap in de goede richting kunnen zijn. Het zal zich moeten richten op het verbeteren van de capaciteiten van diverse overheids- en niet-overheidsactoren in Oekraïne om zich aan te passen aan de EU-regels en tegelijkertijd de baten van de ontwikkeling te maximaliseren. Tot slot moet Oekraïne worden opgenomen in het nieuwe EU-brede industrieel beleid op manieren die de wederzijdse voordelen voor zowel Oekraïne als de huidige EU-leden vergroten. Dit zou de kansen aanzienlijk verbeteren om te zijner tijd zonder problemen de stemmen te krijgen die nodig zijn om lid te worden van de Europese Unie.
Mij lijkt niet nog een geldverslindend ex-oostblok land erbij. Het beste is dit land gewoon niet tot de EU gemeenschap toe laten en anderen er proberen uit te werken
Even over causaliteit en gebeurtenissen die na elkaar plaatsvinden. Dat twee gebeurtenissen na elkaar plaatsvinden, betekent niet dat de eerste de laatste veroorzaakt. Dat het iedere dag licht wordt nadat ik de krant uit de brievenbus haal, wil niet zeggen dat mijn uit de brievenbus halen van de krant ervoor zorgt dat het licht wordt.
Zoiets is echter wel wat de auteur van dit artikel beweert in de volgende passage: "De nieuwe EU-Commissie moet de uitbreidingsstrategie opnieuw bekijken en daarbij lering trekken uit de vorige “Big Bang”-aanpak. Deze leidde tot de verspreiding van eurosceptisch illiberalisme en de opkomst van regimes onder leiding van Orban en Kaczynski."
"Dat twee gebeurtenissen na elkaar plaatsvinden, betekent niet dat de eerste de laatste veroorzaakt."
Dat is zo, maar soms heb je nu eenmaal niet veel meer dan opeenvolging. Ik zou niet weten hoe je een causaal verband tussen de 'Big Bang' aanpak en de verspreiding van europsceptisch illiberalisme zou kunnen bewijzen. Experimentele condities zijn in dit verband niet haalbaar.
De vraag is, wat hebben we als pausibele "circumstantial evidence". Voor een causaal verband is de opeenvolging een noodzakelijke maar niet voldoende voorwaarde.
Lijkt me geen goed idee om het meest corrupte land van Europa toe te laten tot de EU
De geschiedenis leert dat landen niet tot de EU toetreden OMDAT ze corruptievrij zijn maar OPDAT ze een stok achter de deur hebben voor de aanstaande toetreding.
Bedenk echter dat de halve wereld corrupt is. Het begint al in Limburg. Bovendien moeten de spelers in een "bedrijfskolom" meestal smeergeld eisen omdat ze dat zelf ook weer moeten betalen.
Men is zich daar zeer bewust van corruptieprobleem. Er is veel aandacht voor en er wordt flinke en objectieve vooruitgang geboekt. Reactie klinkt als desinformatie en zou zo maar uit koker van het Kremlin kunnen komen. Duidelijk in ieder geval is dat schrijver weinig op heeft met Oekraïne en hij ons daarin kennelijk graag wil meenemen ..
Heb zo eens naar andere reacties gekeken (Verbeek). Die mogelijkheid is er hier kennelijk. Deze tonen een opvallende sympathie voor het Russische- , of beter misschien het Kremlin- perspectief en een, en dat zal niet verbazen, ronduit kritische benadering van het Oekraïense perspectief ..
Harry van Bommel liet zich nog niet zolang geleden (22-12-2023) lovend uit over het de Russische taal en cultuur koesterende Transnistrië. Dat terwijl ook Moldavië zich recent verder richting westen heeft gekeerd.
https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/eerst-vrede-dan-pas-eu-lidmaatschap-voor-oekraine-en-moldavie
[Reactie klinkt als desinformatie en zou zo maar uit koker van het Kremlin kunnen komen.]
Dat @Ed "vergeet" te melden dat het corruptste land in Europa Rusland is, tientallen plekken onder Oekraïne op de ranglijst, en in tegenstelling tot Oekraïne going down down down - dat doet inderdaad een behoorlijke agenda vermoeden.
Ook andere BRICS landen zijn bepaald niet vrij van corruptie maar Rusland is bij verre het meest corrupt en daar komt geen verbetering in zolang Putin er de scepter zwaait. Voor een (bijna) corruptievrij land moet je in IJsland zijn.
Holzer, Angie (2024) "Russia: Increased Corruption and Deterioration of Freedom, Is there Hope?,"
Available at: https://scholarsarchive.byu.edu/joni/vol4/iss1/6
Op dit moment biedt de EU al miljoenen steun aan een enorme kippenfokkerij in Oekraïne, ten koste van de boeren daar.
(het bedrijf koopt zoveel land op dat de boeren niet meer kunnen uitbreiden. Die eindigen als keuterboer, of als werknemer in een kippenslachterij).
Het is dus hoog tijd dat de EU manieren verzint om steun te bieden die de bevolking echt helpt.
HELAAS. Hoog tijd om de agrogarchie de nek om te draaien ipv te subsidiëren.
De NRC had er in 2019 een artikel over,
... in het hart van Oekraïne worden elk jaar ongeveer 170 miljoen vleeskippen gefokt en geslacht. En dat heeft onvermijdelijk gevolgen voor het milieu .... ziekmakende ammoniaklucht, de mest op de akkers, de nitraten in het grondwater, het dalende grondwaterpeil ..
https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/11/bio-industrie-aan-de-buitengrens-a3959881?t=1729608750
lHoe sneller Oekr. ;id is van de EI des te sneller moet dat kippenbedrijf zich aan de regels houdem.
Op dit moment biedt de EU al miljoenen steun aan een enorme kippenfokkerij in Oekraïne, ten koste van de boeren daar.
(het bedrijf koopt zoveel land op dat de boeren niet meer kunnen uitbreiden. Die eindigen als keuterboer, of als werknemer in een kippenslachterij).
Het is dus hoog tijd dat de EU manieren verzint om steun te bieden die de bevolking echt helpt.
Het is eerst maar even afwachten wat de proxy oorlog die tussen de VS en Rusland wordt uitgevochten gaat brengen. En wat de andere grote verwoestende oorlog in het midden oosten de wereld gaat brengen.
‘ proxy oorlog die tussen de VS en Rusland ‘ ..
Suggestie wordt gewekt dat er geen eenduidige agressor is (R) en Oekraïne geen heldhaftige strijd voor overleven en voortbestaan voert waarmee het zich dan ook, definitief, aan wurgende -, alle voorspoed en democratische vrijheden in de weg staande invloed en nabijheid van Rusland zal weten ontworstelen , maar slechts een pion in een sinister machtsspel tussen grootmachten.
Een vreemde, nogal verdacht voorstelling van zaken. Lijkt vooral veel op verhaal dat Rusland eigen bevolking voorschotelt en ook over de grens ( het Westen) aan de man wil brengen teneinde daar de nodige verwarring te zaaien ..
Proxy oorlog VS-Rusland is nonsens. Een oorlog bij volmacht is een conflict waarbij één partij een andere partij, de gevolmachtigde, een oorlog laat voeren, en daarbij als achterman optreedt. De VS laat Oekr. geen oorlog voeren, de oorlog is geheel en al het gevolg van de aanval van Rusland.
Sind de reportage van Nieuwsuur gisteren kijk ik er toch anders tegenaan. Zelensky vertoont dictatoriale trekken, er vindt geen parlementaire controle plaats, de oppositie is monddood en de persvrijheid staat onder druk.
Vreemd dat U daar een uitzending van Nieuwspoort voor nodig heeft. Zoek U maar eens op de Nazi Stepan Bandera.
Oekraïne is geen paradijs van de democratie, dat klopt helemaal. Dat is grotendeels een gevolg van de oorlog. Rusland is natuurlijk vele malen erger.
fredericus
Het is een land in oorlog. Het voert een strijd om haar voortbestaan ( lett.). Dit heeft uiteraard ook gevolgen voor de regievoering. Maar u overdrijft. Waarom trouwens de suggestie alsof we hier van doen hebben met een ‘nazi -regime’. ? Het Kremlin doet precies hetzelfde. Sterker nog ziet dit als casus belli. U komt hier toch niet om verwarring te zaaien mag ik hopen ? ..
Dus de huidige regering bestaat uit Nazis? Stephan Bandera zelf is sinds hij op 15 October 1959 werd vermoord door de KGB verleden tijd.
Heeft alles met cultuur te vangen en of je nu honderdduizend regels hebt of niet, dat gaat botsen.
Botsen geeft onvrede en onvrede beëindigd het draagvlak. Exit EU.
Oekraïne kan het beste geen lid worden van de EU.
Dan komt het in het nieuwe "Oostblok" samen met China en Noord-Korea, jammer voor de mensen en lastig voor de buren = de EU. Bedenk dat al diverse buurlanden lid zijn van de EU.
Verbeek heeft duidelijk niet veel op met Oekraïne. Wat zou hij van (Poetins) Rusland vinden ?
Misschien moeten we het hem maar eens vragen ..
Bezint eer gij begint. En voor de Ukraina geldt "You can check out any time you like, but you can never leave".
De EU zal de regels wel weer genoeg buigen dat zonder al te veel inspanningen van de Ukraine deze voldoet aan de regels. De enige inspanningen die de nieuwe lidstaat moet doen, zal ten koste gaan van de burger en de EU heeft er weer een paar miljoen mensen bij die als veiligheidsbuffer fungeren en zal veel geld investeren om een infrastructuur aan te leggen waar grote internationals gebruik van kunnen maken om de lokale markten weg te drukken. Wederom zal de burger daar geen voordelen van hebben omdat de infrastructuur te duur is voor de locals om te gebruiken iv. tol e.d. Al het EU geld wat er in gepompt gaat worden zal zeker niet voor de burger zijn.
Als je de EU als een waardengemeenschap ziet is het logisch dat hongarije, italie maar ook nederland het veld zouden moeten ruimen omdat ze niets meer hebben met die oorspronkelijke waarden die ten grondslag lagen aan de oprichting. Het is dan ook niet voor niets dat jij het nooit als een waardengemeenschap hebt willen zien.
En dus ook geen poot om op te staan hebt om mensen op grond van jou waarden te weren.
Voorlopig is het voortbestaan van Oekraïne de eerste prioriteit. Maar ik gun het de doodzieke patiënt hoop te geven.
Dat de EU een superstaat moet worden toont het optreden van Orbán aan. Maar die zou zich dan moeten beperken tot zaken die echt een internationale aanpak verlangen.
Lijkt me een prima aanpak. Geen regels om de regels, probleemgerichte aanpak boven bureaucratie.
Het is totaal onduidelijk of Oekraïne wel of niet een volwaardig EU lid zal kunnen worden. Het is ook niet belangrijk of dat zo is als ze lid worden. Belangrijkste is of de kiezers in de EU een land als Oekraïne er wel bij willen hebben. Dat moet worden voorgelegd aan de kiezers. Brussel heeft nooit een mandaat gehad van de kiezers om uit te breiden. Als Brussel nadenkt moet dat eerst eens worden uitgezocht.
Vrijwel elke uitbreiding gaf extra criminaliteit en een instroom van laag betaalde arbeiders in west europa. Dat je een land helpt in nood is best logisch, maar dat zegt nog niet dat ze lid moeten worden van je clubje.
Dat mandaat had de EU wel degelijk. Het beleid van de EU wordt feitelijk bepaald door de Raad van regeringsleiders. Die kunnen instructies krijgen van hun nationale parlementen, alleen doet het Nederlandse parlement daar weinig mee omdat de kiezer een zorg zal wezen.
@ frits - dat is totale onzin. De politieke partijen hebben nooit de uitbreidingen benoemd in de verkiezingsprogramna’s. En dat bewust. De kiezer heeft nooit een mandaat dus gegeven.
De enige keer dat dat wel kon betreft verdrag inzake Oekraïne en Europese grondwet. U kent de uitslag.
Het was allemaal onder Junckers motto: zo hard mogelijk uitbreiden, geen versterking van de buitengrenzen en hij wilde in 2017 zelfs alle eu landen aan de euro. Zijn tunnelvisie inzake Schengen veroorzaakte de Brexit. Allemaal zaken die de gemiddelde Eu kiezer vermoedelijk anders wilde.
Het grote probleem is dus het “initiatiefrecht van de EC,” een commissie hoort uitvoerend te zijn, niet bepalend.
Het zou Brussel sieren als ze de kiezer zouden raadplegen via de regeringen over wel of niet uitbreiden EU.
Als ik het goed begrepen heb gaat u in uw artikel vooral in op de vraag hoe Oekraïne en de EU de toetreding kunnen gebruiken als een mogelijkheid voor wederopbouw en economische ontwikkeling. Indien dit proces in goede banen wordt geleid zou het in theorie Oekraïne kunnen helpen om op de midden en lange termijn sterker uit de oorlog te komen. En de vrede en stabiliteit voor de lange termijn in Europa bevorderen.
U heeft het over de mogelijke gevolgen in de toekomst, na een eventuele toetreding.
Ik wil u eraan herinneren dat het land in oorlog is en ondertussen volledig in puin. De gevolgen daarvan zijn al vanaf 2014 zichtbaar en sinds de invasie door Putin in 2022 is de chaos en ellende compleet. En er zijn aan beide zijden honderdduizenden slachtoffers gevallen zowel doden als gewonden, en zowel soldaten als burgerslachtoffers. En u durft te speculeren over de mogelijke gevolgen in de toekomst? Oekraïne is een speelbal geworden van zowel het Westen als van Putin en Rusland. Dat is de bittere werkelijkheid. Met zoveel dwaasheid heeft Oekraïne blijkbaar twee vijanden ipv een. Het ging de EU net zoals bij Rusland alles behalve om de democratie of het volk, maar enkel om eigen belangen. In dit geval om de vele grondstoffen in met name de Donbas. Eerlijk gezegd is in het belang van Oekraïne zelf dat zowel Rusland als de EU met haar handen afblijft van dit prachtige land.
Duitsland lag in 1945 ook in puin. Wijze staatslieden besloten toen Duitsland niet te straffen maar te helpen. Straffen na 1918 was de directe aanleiding tot de volgende wereldoorlog.
West-Duitsland kon zich zo ontwikkelen tot "Wirtschaftswunder" (economisch wonder).
Vreemd dat Nicolai meent beter te kunnen bepalen wat het beste is voor Oekraïne dan het land zelf.
Het is beter als ze geen lid worden van de EU.
Dan kunnen ze zich aansluiten bij het nieuwe geopolitieke blok van Rusland China en Noord-Korea. Of moeten we hopen dat Poetin zich niet neerlegt bij de hegemonie van China?
Na de uitgebreide overweging die gegeven wordt, is uw eigen, persoonlijke, individuele mening die van een angstige haas die kijkend in het licht van de koplampen zich overgeeft aan het onvermijdelijke.
Heeft u ook argumenten voor uw persoonlijke, individuele, ongefundeerde 'keuze'?
Gelukkig bezit u geen macht in directe zin om iets aan de besluitvorming bij te dragen.
Uw macht bestaat alleen uit tegen nadenken, overwegen en proberen een krachtige weerstand tegen uw eigen onderbuik te frustreren.
Nog meer mensen om uit te buiten. Fantastisch idee.
Pijnlijke onzin. Het lidmaatschap van de O-Europese landen heeft daar geleid tot grote welvaartsstijgingen. Rijke landen zoals NL betalen daar aan mee.
Uit deze hoek is niks anders te verwachten dan zo'n nikszeggende opmerking.
@Anna R. Chist
"Nog meer mensen om uit te buiten. Fantastisch idee."
Opvallend om te horen van iemand die de Oekraïners in andere discussies maar al te graag overlevert aan de Russische onderdrukking en dictatuur.
Nee, u wilt het land overleveren aan grotere machten
Ik pleit slechts voor een eind aan de oorlog die mensen als u graag willen voortzetten.
@Pater: er zijn twee vormen van kritiek:
1. We willen de EU alleen maar uitbreiden om aan ze te verdienen, uit eigenbelang dus.
2. De EU is een bodemloze put en nieuwe lidstaten willen alleen toetreden om EU geld te krijgen.
" Ik pleit slechts voor een eind aan de oorlog"
Een einde van de oorlog op een manier die neerkomt op de capitulatie van Oekraïne en daarmee een Russische bezetting en onderdrukking. Aangezien u Oekraïne de middelen wilt onthouden om zich tegen het Russische kolonialisme te verdedigen, kan dat slechts tot één uitkomst leiden.
@Pater
22 okt. 2024 - 2:16
Pijnlijke onzin. Het lidmaatschap van de O-Europese landen heeft daar geleid tot grote welvaartsstijgingen. Rijke landen zoals NL betalen daar aan mee.
Waarbij ik mij oprecht afvraag of Nederlanders het door hen betaalde belastinggeld wel richting het door en door corrupte Oekraïne willen zien stromen. Zelf vind ik het niet zo prettig dat een deel van mijn belastinggeld naar dat land gaat. Maar goed, dat heb ik met wel meer dingen.
anarchist
Wordt het niet eens tijd ook mentaal stap naar 21e eeuw te maken ? ..
Wat betreft uitbuiten zal Rusland meer geïnteresseerd zijn in de mineralen in de Donbass dan in de mensen. De kolenmijnen zijn wellicht ook nog gewild.
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Enkele EP-ers en NAVO-ers zetten zich onvermoeibaar voor 200% in om Ukraine het EU lidmaatschap te geven. Koste wat koste ,en onvermoeibaar blijven zij daarvoor strijden. Wat is er toch in hen gevaren ?
Plus: over 2 jaar zullen de grnzen van Ukraine gewijzigd zijn en zal een kleiner Ukraine helemaal niet meer in aanmerking komen.
De bal ligt bij Ukraine om een democratie door te voeren. Daar hebben ze hun invloedrijke vrienden nog niet bij nodig, dat is een binnenlandse aangelegenheid.
De democratie is daar niets mis mee. Maar ik begrijp waarom je dat woord gebruikt want bij rechtstaat is er ook in Nederland wel het één en ander aan te merken.
Maar dat er nog wel wat werk te verzetten is dat ontkent ook niemand. Sommigen vinden echter dat daar niemand bij mag helpen. En daar is de reden natuurlijk niet te ontkennen. Die mensen willen het niet.
"Plus: over 2 jaar zullen de grnzen van Ukraine gewijzigd zijn en zal een kleiner Ukraine helemaal niet meer in aanmerking komen. "
Wensdenken uil. Alles wat maar Oekraine buiten de EU houd hé...