Hoe illegale downloads tegen te gaan

Drie dagen nadat mijn nieuwe boek ‘The (honest) truth about dishonesty’ uit was gekomen, kwam ik illegale digitale kopieën tegen op een aantal websites, die zich hebben gespecialiseerd in illegale content. Het ging om kopieën van hoge kwaliteit, inclusief de cover, de noten en –waar ik het meeste lol in had- de verklaring van het copyright.

Ik was vereerd. Op een van de websites was het boek bijzonder populair. In een korte tijd was het meer dan 20.000 keer gedownload voordat mijn uitgever er een einde aan maakte.

Ik moest er ook om lachen. De ironie van het illegaal downloaden van een boek over oneerlijkheid ligt er dik bovenop.

Maar ik was voornamelijk nieuwsgierig, zoals gewoonlijk. Wat kon ik, als iemand die al jaren oneerlijkheid bestudeert, leren van de diefstal van mijn eigen boek?

Mijn eerste inzicht kwam voort uit een persoonlijke omslag. Voordat het om mijn boek ging dat illegaal werd gedownload, zat ik meer aan de ‘informatie wil vrij zijn’-kant van de discussie. De plotselinge, maar voorspelbare, verandering van mijn gevoelens toen ik merkte dat mijn eigen werk gratis werd gedownload, was een schokkende ervaring. Wellicht dat informatie volledige vrijheid te bedreigend vindt, zei ik tegen mezelf, en misschien wil het wel iets meer beschermd zijn. Het was een duidelijk voorbeeld van hoe vooringenomen mijn eigen kijk op moraliteit is, net als die van ieder ander.

Onlangs legde ik bij een lezing in San Francisco, net als altijd, uit dat oneerlijkheid voornamelijk voortkomt uit ons vermogen te rationaliseren. Toen stond een jongen op en betoogde dat het downloaden van muziek juist goed was. Hij zei dat bedrijven veel geld verdienen en artiesten niet (die maken muziek voor het publiek, niet voor het geld). En bovendien zou hij de muziek in kwestie toch niet hebben gekocht, dus het maakte geen verschil. “Beste vriend, bedankt voor het bevestigen van mijn punt over rationaliseren”, antwoordde ik hem. Daarna vroeg ik hem zich voor te stellen dat het illegaal gedownloade product stond voor maanden of zelfs jaren van zijn leven. Al die tijd was hij bezig met het creëren, schrijven, aanpassen en aan de man brengen, om zo zijn volgende project te kunnen betalen. En vervolgens ging iedereen het illegaal en gratis downloaden. Waarop de jongen weer ging zitten.

Mijn tweede gedachte na het zien van mijn populariteit in de ‘gratis download’- categorie was het potentieel voor moreel verval op een grotere schaal. Zodra mensen een bepaald gedrag, zoals het illegaal downloaden van boeken, muziek en films, gaan zien als veel voorkomend gedrag, dan is er een kans dat dat gevoel van sociale bevestiging zich vertaalt in een nieuw idee van wat goed en slecht is. Soms zijn dat soort sociale verschuivingen wenselijk. Interraciale huwelijken werden vroeger illegaal en immoreel geacht. Nu zien we dat soort paren overal om ons heen en dat helpt ons in ons begrip van wat sociaal aanvaardbaar is. Maar het gedrag dat ons het meest opvalt is het gedrag dat buiten de normen valt (bijvoorbeeld doping in de sport, politici die vreemdgaan, opgeblazen cv’s van CEO’s) en in dat geval kan sociale bevestiging dingen erger maken.

En toen had ik een idee over een ‘biecht’. Hoe kunnen we zo’n trend in de richting van oneerlijkheid (in dit geval een bredere acceptatie van illegaal downloaden) stoppen? Het probleem is dat als iemand 97% van zijn muziek illegaal heeft verkregen, waarom zou hij dan de volgende 1% legaal gaan aanschaffen. Zouden ze dat doen om dan 4% legaal te zijn? Het blijkt dat we onszelf categorisch als goed of slecht zien en van 3% legaal opschuiven naar 4% legaal is niet een al te overtuigende motivator. En daar komen de ‘biecht’ en ‘amnestie’ om de hoek kijken.

Wat we in onze experimenten zien, is dat als we ons eenmaal besmet voelen, we weinig prikkels meer voelen om ons goed te gedragen. Een glijvlucht langs het hellend vlak is dan waarschijnlijk. Dat is het slechte nieuws. Maar het goede nieuws is dat in dat soort gevallen een biecht, waarbij we verwoorden wat we verkeerd hebben gedaan, een ongelofelijk effectief mechanisme is om ons morele kompas te herijken. Het overnemen van deze religieuze praktijk in de burgermaatschappij werkte effectief voor de Waarheids en verzoeningscommissie in Zuid Afrika, waarbij erkenning van de vele misdrijven van het Apartheid-regime het mogelijk maakte voor de Zuid Afrikanen om de zonden uit het verleden te vergeven en opnieuw te beginnen.

Ik denk dat dezelfde aanpak succesvol kan zijn in het voorkomen dat mensen illegaal muziek en boeken downloaden. Waarom bieden we jongeren (geef toe, de meesten van hen hebben wel iets aan illegaal gedownload materiaal op hun computer staan) niet de kans dat op te biechten, excuses aan te bieden en verlenen we ze daarna amnestie voor wat ze op dat moment in hun bezit hebben, zodat ze een frisse start kunnen maken.

In de tussentijd, totdat we deze manier van handelen invoeren, hoop ik dat de New York Times een bestseller lijst maakt voor een nieuwe categorie: Meeste illegale downloads.

Dit stuk is een vertaling van een column op de website van Dan Ariely.

Zijn laatste boek is in het Nederlands vertaald onder de titel Heerlijk oneerlijk