Hoe het neoliberalisme de voedingsbodem vormde voor het populisme
Een selecte groep van wetenschappers, politici en beleidsmakers hebben in wisselende samenstelling de grondslag gelegd voor de mantra van marktwerking, die de maatschappij zou verbeteren en ons allemaal rijker zou maken. De marktwerking heeft zich steeds verder uitgebreid, in het aantal sectoren waar het wordt toegepast. Een groot deel van de wereld wordt nu gestuurd door marktwerking, en het heeft zich ook uitgebreid van private naar publieke sector. Voorvechters van de vrije markt zoals Friedman en Hayek zien de overheid als medium om concurrentie en vrijheid van individuen te waarborgen. In de voormalige premier Thatcher vonden zij een vurige pleitbezorgster van dit beleid. Het leidde tot versobering van collectieve voorzieningen, terugdringen van invloed van de vakbonden, marktwerking als motor bij zorg, onderwijs, energievoorziening, woningbouw, openbaar vervoer, enz.
Zowel politiek links als politiek midden waren geschokt over de gevolgen van het neoliberale beleid. Het was een breuk met de strakke regie die na de ontwrichting aangericht door de Tweede Wereldoorlog werd gevoerd door de overheid. Vanaf eind jaren zestig werd de landelijke regie steeds meer losgelaten, en werd gepleit voor minder overheidsinvloed en voor inkrimping van het overheidsapparaat. De kosten van de overheid moesten worden gereduceerd door de stelregel te introduceren dat alles wat de markt kan doen ook door de markt gedaan moet worden. Politici als Pieter Oud van de VVD, Frans Rutten van het CDA, Pim Fortuyn, Bomhoff van de LPF of Hans Wijers van D66 droegen bij aan de privatiseringstendens in de collectieve sector en zorgden ervoor dat ons land daarbij een voortrekkersrol kreeg. Enkel Joop den Uyl gaf in zijn nadagen tegengas tegen de orkaan van werkgroepen, waarin hoog geplaatste ambtenaren Economische Zaken en Financiën in samenspraak met hoogleraren en politici in de luwte ideeën ontwikkelden om de privatisering van de verschillende publieke domeinen vorm te geven. Een selecte groep gelijkgestemden die elkaar steeds de bal toe speelden.
Thans is de overheid voornamelijk nog toezichthouder om te bezien of de concurrentie van marktpartijen eerlijk en transparant is. Inhoudelijke taken zoals aanleg en onderhoud van wegen en infrastructuur, groenvoorziening, ophalen van vuilnis, energievoorziening, waterbeheer, openbaar vervoer, postbezorging, woningbouw zijn grotendeels aan de markt overgedragen. Inhoudelijk deskundige en uitvoerende ambtenaren zijn vervangen door procesbegeleiders, financieel deskundigen en juristen die vooral de regels van aanbesteding en uitvoering moeten uitvoeren en controleren. Er wordt volop ruimte gegeven aan privéklinieken, privé-onderwijsinstellingen, etc. Een goed voorbeeld van hoe dit is verlopen is de woningbouw en het woningbeheer. In de zeventiger jaren was Nederland samen met Zweden koploper in het aanbieden van sociale huurwoningen via de woningcorporaties. Zo’n 60% van de woningen bestond uit gereguleerde huurwoningen, thans is dat nog maar een derde van de woningen.
De samenstelling van de opeenvolgende kabinetten vanaf de tachtiger jaren waren bepalend voor dit liberalisatiebeleid. Met name de VVD drukte daarop zijn stempel. Binnen de sociaaldemocratie zocht men vanaf de negentiger jaren van de vorige eeuw naar een nieuw evenwicht tussen de liberale markteconomie en de verzorgingsstaat, de zogenoemde “derde weg”. Het marktmechanisme werd niet afgezworen, maar de overheid moest wel goede sociale ontwikkelingen stimuleren en zorg dragen voor mensen die in de marktgedreven samenleving niet goed konden functioneren. Helaas is de invloed van het liberalisme steeds verder toegenomen, wat heeft geleid tot allerlei maatschappelijke crises, zoals de energiecrisis, de asielcrisis, wooncrisis, zorgcrisis, stikstofcrisis, enz. De overheid kijkt tamelijk machteloos toe, omdat ze enerzijds weinig invloed heeft op de bepalende marktpartijen en anderzijds omdat ze (Europese) regels en procedures moet volgen. Mede daardoor komt er ruimte voor populistische leiders die met krachtige oneliners verbetering beloven.
Is er een weg terug? Dat zal niet gemakkelijk zijn, want het vraagt om een overheid die de regie over collectieve belangen weer terugpakt. Een vergelijkbare tegenbeweging zoals bij het uitwerken van neoliberale instrumenten maar dan wel in samenspraak met de boze witte man, die de laatste 30 jaar omlaag viel van de maatschappelijke ladder en de helft van zijn inkomen zag verdampen. Zo zou woningbouw en woningtoewijzing weer een overheidstaak moeten worden, evenals de grondpolitiek. Het aanbestedingscircus in de sociale sector moet een halt worden toegeroepen. De zorg zou weer centraal moeten worden geregeld zodat er een evenwichtige verdeling van aanbod en van specialismen wordt geborgd. De belangen van de samenleving en niet van de meest invloedrijke individuen moeten door de overheid worden gegarandeerd. Geen toeslagen maar structurele voorzieningen.
Om deze ombuiging te bewerkstelligen is verandering van de mindset van veel mensen noodzakelijk. Mensen moeten weer in gaan zien dat ze niet elkaars concurrenten zijn, maar dat een echte samenleving betekent dat je verantwoordelijkheid wilt nemen voor elkaar. Misschien moet zo’n sociale samenleving worden afgedwongen, en dat vereist een krachtige overheid die ook inhoudelijk regie wil en durft te voeren. Geen loze kreten maar daadkrachtig werken aan oplossingen voor iedereen.
Praat mee
Reacties (15)
het is een vreemd idee dat bedrijven goederen en diensten goedkoper leveren aan burgers dan overheden. Bedrijven zijn op zoek naar prijsoptimalisatie, dus het zo goedkoop mogelijk kunnen maken is maar een heel beperkt deel van het product.
.
Belangrijker is dit falen te herkennen zodat we kunnen beginnen met het terug naar het publieke domein halen van de nutsbedrijven.
@Stock
1/2
"het is een vreemd idee dat bedrijven goederen en diensten goedkoper leveren aan burgers dan overheden. Bedrijven zijn op zoek naar prijsoptimalisatie, dus het zo goedkoop mogelijk kunnen maken is maar een heel beperkt deel van het product. "
.
Welke prikkel is er bij overheden dominant: de kostprijs of de kwaliteit? En waar is het optimum (waar geen enkele politieke aansturing naar zal streven omdat de dienst voor iedere politieke visie een verschillende waarde zal hebben die niet ideologisch neutraal kan (en dus zal) zijn).
.
Stel. De veeboeren waren in dienst van de overheid. Wat was dan nu de optimalisatie geweest in het licht van stikstof.
.
Iets overnemen van een anonieme (en veelal disfunctionerende, dat ben ik met je eens) markt naar een gestuurde markt mag verlokkelijk klinken in een tijd dat je eigen ideologische grondslag het tij mee heeft. Maar wat als dat niet het geval is? Was een anonieme sturende hand dan niet te prefereren boven de hand van de marxisten of fascisten?
.
Ik -persoonlijk- vind dat zeker op het gebied waar niets te concurreren valt er ook niet geconcurreerd kan of moet worden en wat mij betreft valt daar de infrastructuur (waaronder ook de opwekkers) al vlug onder: niet omdat het niet concurrerend kan worden weggezet (je ziet dat dat kan) maar omdat je zoveel zou moeten reguleren om het goed te laten lopen dat er geen verschil te maken valt voor de aanbieders. Wat ik overigens ook in de zorg vind.
.
@Stock
2/2
Maar nu. In dit tijdsgewricht. Tja. Het was m.i. een drama geweest als de nutsbedrijven en zorg onder directe sturing stonden van een extreem rechts kabinet. Laat staan de veeboeren.
.
Wat overigens niet weg neemt dat juist de accumulatie van privaat bezit óók tot problemen leid en dat daar dus zeker regulering op zou moeten plaatsvinden. Gebeurd dat niet dan is wat aan de overkant van de plas plaatsvind (dat regeringen en kapitaal gebundeld opereren) een logisch gevolg.
.
Maar het had niet uitgemaakt dat bigtech in handen was van de overheid (trump) in plaats van musk. Als er geen grenzen zijn is de invloed van ideologie of geld grenzenloos. Laat staan als die -team-uppen'.
Ik vind de "boze witte man" een zelfde uitspraak als "criminele donkere man" en daarom ook onacceptabel. We moeten een keer ophouden met dit soort racisme. Racisme in elke vorm is gewoon crimineel.
Verder het populisme is kunnen groeien door gebrek aan tegengewicht. Het midden en links had daar in moeten springen en had daar ten tijde van Paars genoeg tijd voor (iig in Nederland), maar heeft dit verzaakt waardoor deze (terwijl ze aardig gedecimeerd zijn) er veel harder tegenin moet gaan dan ooit tevoren en ik betwijfel of wij politici hebben die daar de kracht voor hebben. Inmiddels heeft de politiek ons groottendeels verkocht, maar betalen we wel steeds meer voor diensten die de overheid niet levert. Het wordt tijd dat links daar eens flink tegenaan gaat schoppen.
ik heb met de boze witte man niet de intentie om te stigmatiseren maar wel om te benoemen dat ik begrip heb voor de boosheid van mensen die door de maatschappelijke ladder zakken
Ik vind witte mannen die zich gediscrimineerd voelen het schoolvoorbeeld van de bully die komt klagen bij de juf dat zijn target maar niet wil stilzitten bij het pesten. En het laat ook een beperkt vermogen tot analyseren zien, omdat de boze witte man discriminatie helemaal nergens een negatief effect heeft voor de boze witte man zelf. Sterker nog, de huidige maatschappij reageert zo'n beetje als Raf : snel excuses aanbieden!
De boze witte man heeft moeite met opschuiven, maar dat moet je niet anderen verwijten, langzamer veranderen kan niet.
@ Daenen Raf
Jij schrijft: begrip heb voor de boosheid van mensen die door de maatschappelijke ladder zakken
Daar heb je juist geen begrip voor. Want dat zijn niet de PVV-stemmers. Dat zijn in Rotterdam ruim 50.000 mensen die leven in armoede met aanzienlijke schulden. Die wonen in wijken waar mensen bijna niet meer stemmen. Dat zijn mensen van kleur, of arbeidsmigranten, of moslims.
PVV-ers wonen in wijken als Hoek van Holland. 90% witte bevolking, lage werkloosheid, witte ouderen met AOW en een goed pensioen, werkenden met een vaste baan, minimaal modaal inkomen en een MBO-opleiding. In ieder geval geen mensen die door de maatschappelijke ladder zakken. Daar heb jij helemaal geen boodschap aan.
Daan slaat de plank weer mis. Wat ben je nou over de PVV aan het monologen? Daar gaat het stuk niet over. Andy heeft gelijk. Links bood geen tegenwicht die ze voorheen wel waren. Ze verlieten hun electoraat.
(1) Dit radicaal liberaal programma om de structuur van sociale democratie aftebreken is al lang gaande. Maar men schijnt het steeds te vergeten, en daarmee ook dat het anders kon en dus kan, en zoals je uit de resultaten kan zien, dat het anders moet.
. .
De capaciteit van de democratisch gesteunde regering privatiseren was en is zodat je als overheids functionaris alleen maar dienaars van prive interesse kan zijn en geen verantwoordelijkhied meer kan en wil nemen als macht VOOR de demos in het algemeen. Dat is van regering vanuit het princiepe van volksvertegenwoordeging naar technocraat. Van democratie van iedereen naar die van voor de weinigen. Wanneer de capaciteit weg is zijn de woorden leeg.
. .
Datzelfde gebeurde en gebeurt via verdragen die de besluitvorming en de instituten die een democratische maatschappij macht en ondersteuning en keuzes geeft overhevelen naar boven en buiten, in commissies en raden van mensen die aangesteld zijn, voor besluiten waar de nationale parlementen geen vat meer op hebben. Door de macroeconomishe souvereiniteit van de democratische gesteunde nationale regereingen weg te nemen en te plaatsen in EU commissie, EU protocollen, EU bank, en EU rechtspraak. Die behalve zo de nationale democratie te beperken, zelf weining centrale wilskracht heeft, en dus niet een alternatief kan zijn voor het afgebroken verzorgingstaten. Dan krijg je een stel Hayekstans. Het zijn niet meer staten die zichzelf democratisch kunnen regeren voor het algmeen goed.
(2) De uitkomst van radical liberalisme, is verdeling en machteloosheid van de burgers, ongelijkheid, concentratie van macht en bezit boven en buiten de maatschappij, social conflict, en verval in bewustzijn van solidarieteit naar libertaire identiteiten.
. .
Zolang partijen en landen binnen de lijnen van dat liberale bestand en EU limieten blijven verven, word het slechter en harder ingebakken. Energiecrisis, de asielcrisis, wooncrisis, zorgcrisis, stikstofcrisis, worden alleen maar erger. Zoek het zelf maar uit. Vecht maar tegen elkaar inplaats van tegen die liberalen. Terug naar een derde van sociale woningen? Het word nog veel en veel erger dus blijf maar nutteloos klagen en de andere partij de schuld geven die net als je eigen partij gewoon liberaal is.
. .
Mindset? Die kan je soms individueel krijgen door analyse. Maar individueel denken doet niks, ook niet voor mindset in het algemeen, en blijft gekluistert binnen de grenzen van de mogenlijkheden van het bestel. Het moet dus natuurlijk andersom. Je moet een bestel hebben zodat het beter kan, en zodat dan de mindset verandert. Die moet je dus inderdaad afdwingen.
. .
Daarvoor heb je partijen nodig die een sociale staat willen. Een hervormend programma, niet wat dingetjes binnen de regels om mee te kwartetten. Niet binnen de liberale lijntjes willen blijven. Maar een parlementaire fractie is niet voldoende. Vroeger ook niet. Het vergt een brede sociale beweging van veel soorten met een gedeelde visie voor organisatie en actie.
De 18-de eeuwse econoom Adam Smith kwam met "de onzichtbare hand" van de markt die vanzelf tot het goede evenwicht zou leiden. Dat is niet helemaal onwaar: wie het onderste uit de kan wil krijgt het lid op de neus wil het spreekwoord.
De afgelopen eeuwen zijn allerlei situaties geïdentificeerd dat die onzichbare hand de verkeerde kant uit duwt. Geen reden om de markt radicaal af te wijzen (communisme werkt ook niet_), maar wel om de bekende oorzaken van "market failure" te corrigeren.
Eén zo'n oorzaak is dat een van de partijen meer macht heeft dan de andere, een andere is "informatie asymmetrie".
Alle poliici zouden verplicht op een cursus micro-economie moeten. Want zo heet dit vak.
Als je de invisible hand quote van Smith in wealth of nations daadwerkelijk leest is het meer een argument tegen globalisme - hij heeft het over de voorkeur voor domestic markets. Dat vrije markt argument maken mensen er zelf van, dat schrijft hij niet letterlijk.
U weet er meer van dan ik. Maar het is toch waar dat Adam Smith in die "onzichtbare hand" geloofde? Enfin, ook als hij niet de oorsprong is van marktdenken wordt dit denken bepaald door het geloof dat overheidsingrijpen niet nodig is omdat het allemaal vanzelf wel goed komt. De "verdienste" van het beleid van de afgelopen jaren is dat dit zo mooi heeft aangetoond dat het wel degelijk nodig kan zijn om in te grijpen. In de volkshuisvesting blijkt zonneklaar dat een beleid gericht op winstmaximalisatie - wat voor ongecontroleerde ondernemers vanzelf spreekt - tot een uitkomst leidt die in strijd is met art. 22 lid 2 van de Grondwet, dat luidt "Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid."
Daar staat niet "bevordering van winstgevendheid van de vastgoedsector".
Helaas kan in Nederland de naleving van de grondwet niet worden afgedwongen. Misschien kan straks dat Constitutionele Hof dat Omtzigt propageert wel.
@Frits Jansen de exacte quote is "By preferring the support of domestic to that of foreign industry, he intends only his own security; and by directing that industry in such a manner as its produce may be of the greatest value, he intends only his own gain, and he is in this, as in many other cases, led by an invisible hand to promote an end which was no part of his intention."
Smith wordt inderdaad vaak gebruikt om de laisser-faire vrije markt filosofie te ondersteunen. Als men hem daadwerkelijk bestudeerd (en dat doen veel mensen dus niet) dan zie je juist dat hij ook al van mening was dat de excessen in de markt wel bestreden moeten worden en dat enig protectionisme niet alleen nodig is maar ook 'natuurlijk'. Dat geldt trouwens voor de meest denkers uit de verlichting en het liberalisme, zoals ook Locke. Met name beargumenteerde men vaak dat schaarse publieke dingen zoals grond beter niet aan de markt overgelaten kan worden. Ik denk dat de praktijken op de woningmarkt een goed voorbeeld zijn van waarom dat zo is.
Wie meer wil weten kan ik de werken van David Harvey over het neoliberalisme aanraden. Ook Chomsky heeft veel zinnige dingen gezegd en geschreven. Wat mensen denken over het neoliberalisme en waarom het is ontstaan dekt vaak toch net niet helemaal de lading.
Belangrijk is dat de retoriek over marktwerking en liberalisering toch vooral een verkooppraatje was. In de praktijk bleef de staat altijd sterk aanwezig, in vele opzichten zelfs sterker. Overheden zijn nooit echt minder uit gaan geven. Sterker nog, Reagan verhoogde de staatsschuld als geen ander, onder mom van defensie-uitgaven. De verzorgingsstaat werd als het ware omgezet naar het subsidiëren van het grootkapitaal en de superrijken. Deze zogenaamde supply-side economie komt erop neer dat Keynesiaanse stimulatie in tact bleef, maar met dus niet langer het originele Keynesiaanse doel van "full employment" en verzorgingsstaten.
Centrale banken kregen de macht over de geldhoeveelheid en rentes (monetarisme), wat sinds 1971 nergens meer op gebaseerd was. Wat dus ook niet bepaald hetzelfde is als marktwerking. Friedman had op dit alles het meeste invloed. Hayek speelde een veel kleinere rol en was ook geen fan van wat hij zag. Privatisering moet eigenlijk ook niet uitgelegd worden als het publieke voorzieningen "aan de markt over laten", maar meer als "voorziening bij de kiezer vandaan trekken". Tot slot werden veel doelen zoals hogere groei niet eens bereikt. Wel vond er een enorme kapitaaloverdracht naar boven plaats.
Ik ben bang dat een eventuele ommekeer niet democratisch en vreedzaam zal verlopen.
Een goed betoog.
Neoliberalisme heeft tot een extreme vorm van individualisme geleid, waarbij iedereen een "concurrent" van elkaar is en waar geld werkelijk "alles" bepaalt.
Wat leidt tot morele en geestelijke armoede, waarbij onfrisse personen hun kans zien en de democratie in gevaar komt.
Vergelijk veel van de mensen uit de jaren 70 en 80 qua gedrag (veel relaxter en tolleranter) en omgangsvormen met die van nu en je ziet dat velen tot ongeduldige, achterdochtige en soms pijnlijk egoistische personen zijn geworden.
Amerika is de bakermat van dit systeem en je ziet daar tot wat voor extremen het kan leiden.
Een maffia achtige President van een land dat hopeloos verdeeld is.
Laten we in Europa daar lessen uit trekken en proberen het systeem langzaam weer terug te draaien en de overheid weer meer in handen laten nemen.
hoe vaak gaan we als links nog herhalen dates verkeerde keuzes gemaakt hebben als het om sociale wetgeving, ik heb het al 1000 keer gehoord en gezegd
Echter laten we dat boete kleed eens achter ons
Om een brede linkse beweging te maken moeten we als links ophouden elkaar vliegen af te vangen
Als PvdA hebben we zowel naar pvddals SP uitnodigingen lopen
Ik zie de link met populisme nog niet zo. Nu kan men twisten over de betekenis van het begrip "populisme". Naar mijn idee is dat een marketingtechniek om langs oneerlijke weg zo veel mogelijk stemmen te vergaren. Puur Machiavellisme dus. Populisten verkopen je eerst een probleem, dat sterk overdreven is zo niet ronduit onwaar, bijv. "Nederland wordt overspoeld door migranten", en komen dan met een "oplossing" die niet kan werken (bijv. "alle grenzen dicht"). Wilders heeft zich verbreed van moslims naar migranten. In het verleden was zijn beleid ons de stuipen aan te jagen over islamitische overheersing. Populisten zorgen er ook altijd voor dat hun gezeur moeilijk te controleren is, maar het heeft wel effect. Men schat het aantal moslims in Nederland op wel 20%, terwijl het er maar 6% zijn, waarvan nog een groot deel niet fanatiek.
De populistische bezwaren tegen migranten zijn niet goed voor de economie. Werd er maar meer gestreefd naar winstmaximalisatie, zou ik haast zeggen.
Een strijdbaar betoog, daar knapt deze linkse homo weer wat van op.
Wat kunnen wij doen ?
-Ik zou eens de vraag willen, wat zou GL-PVDA kunnen doen als grootste " linkse" partij ? Ik wil graag vooruit kijken in tegenstelling tot wat bitterheid hier, maar hun kritiek is wel terecht. Hun wantrouwen ook, enigzins dan.
- Ik zou bv eens aan Timmermans willen vragen, waarom geen uitgeschreven mea culpa, dus wat is er mis gegaan en wat heeft nu GL-PVDA hiervan geleerd ? Participatiewet mompelen gaat maar tot zover. Want vele mensen voelen zich tot op de dag van vandaag in de steek gelaten, en die wond zit erg diep.
- Hoe bereid is GL-PVDA om een links verbond te maken met PvdD, SP want als ik zeker weet dat GL-PVDA die bereidheid heeft dan kunnen we meer een ruk naar links maken.
- Onze macht als burger gaat maar tot zover, ik kan lief zijn voor anderen, wat orakelen in media als reageerder, openlijk lhbt zijn en als zodanig ruimte claimen, lid zijn nu van PvdD , folders verspreiden voor hen, maar dan houdt het wel op.
De bal ligt nu bij GL-PVDA en tot nu toe rolt die bal niet erg hard.
Timmermans is de verkeerde man. Hij is te elitair om de massa aan te spreken. Alleen een "volkse" leider kan de mensen terughalen bij Wilders. Wijlen Jan Schaefer met uitspraken als "in gelul kun je niet wonen" was zo iemand. Onze politici zijn te veel met zichzelf bezig.
Ondertussen gaan medewerkers binnen de sociale werkvoorziening er op achteruit, zie https://cedris.nl/nieuws/minder-loon-voor-hardwerkende-nederlander-bij-werkontwikkelbedrijven/ "Minder loon voor ‘hardwerkende Nederlander’ bij werkontwikkelbedrijven" en https://nos.nl/artikel/2552602-tegenvaller-voor-werknemers-met-arbeidsbeperking-gaan-er-tientjes-op-achteruit "Tegenvaller voor werknemers met arbeidsbeperking: 'Gaan er tientjes op achteruit'".
Onzinnig betoog dat alleen welkom is bij conservatief links en sympathisanten van extreem rechts. De PVV stemmer heeft niet het neoliberalisme als stemmotief. Rechts beleid is vooral schadelijk voor de meest kwetsbare groepen in de samenleving, maar niet voor de PVV-kiezer. Ook de zogenaamde derde weg heeft niet bijgedragen aan de groei van extreem rechts.
Oorzaken zijn wel de mondialisering van de economie, de toename van sociale diversiteit onder autochtonen, de toenemende culturele diversiteit van nieuwkomers en emancipatie van van vrouwen en lhbtqia+-ers. Hierdoor is een fluïde samenleving ontstaan waarin veranderingen snel plaatsvinden die uiteindelijk alle Nederlanders raken zonder dat zij hierop zelf invloed kunnen uitoefenen. Dit heeft als gevolg dat een aanzienlijke groep Nederlanders op rem wil trappen om oude normen, waarden, omgangsvormen en machtsverhoudingen in stand te houden. En die rem is het terug grijpen op een nationalistische en racistische maatschappijvisie. Zo komen mensen uit bij extreem rechts omdat die zeggen wat zij denken. Dat de golf van verandering die over hen heen spoelt geen gevolg is van bewust beleid maar van autonome sociale en mondiale ontwikkelingen willen deze mensen en ook de schrijver van dit stuk niet onder ogen zien. Daarmee zouden ze moeten erkennen dat de samenleving niet te sturen is en dat is een ongewenste werkelijkheid.
en nu, na ons de ondergang
Een aantal dingen die u schrijft hebben zeker invloed
De vraag is laten we de wereld aan de autocraten of gaan we in het verweer
@Raf Daenen
.
"De vraag is laten we de wereld aan de autocraten of gaan we in het verweer"
.
Dat is (nog) de vraag niet.
.
De vraag is of we de wereld laten aan één der partijen die elkaar uitsluiten en daardoor af te stevenen op datgene wat dan onvermijdelijk is of vinden we een modus om naast elkaar te leven.
.
Maar het enige wat de afgelopen jaren is gebeurd is een verdere afbraak van die modus die ooit bestond. Maar nu niet meer terugkomt. En er een nieuwe balans gevonden moet worden.
.
Ik zie het donker in. Maar we moeten niet in verweer tegen autocraten. Maar tegen de buurman.
Eenieder die indeelt in meer- en minderwaardigheid. Die autocraten exploiteren dat.
@ Daenen Raf
Jij schrijft: of gaan we in het verweer
Jij en ik zijn geen we.
Geeft u nu de buitenlanders en de Lghbeoeieriehevepr-ers de schuld?
Daar heeft bijna niemand last van, dat is PVV gelieg!
Het komt gewoon door dat uw PvdA totaal regressief is geworden en geen zak geeft om de mensen maar vol op het orgel gegaan zijn met de VVD en andere partijen om de neoliberale nachtmerrie in ons land en Europa te verwezelijken.
Vraag anders de Grieken maar wat ze vonden van onze PvdA.
Mensen gingen daar letterlijk dood op straat wegens de draconische dictatoriale maatregelen van de EU.
@ Anna R. Chist
Jij schrijft: Geeft u nu de buitenlanders en de Lghbeoeieriehevepr-ers de schuld?
Lezen is moeilijk voor jou.
Ha.
.
Daan omarmt hier radikaal liberalisme en haar vieze uitkomsten niet alleen als status quo, maar als hoe het moet blijven, door de uitkomsten te verwarren met onveranderlijkheid, en weigert hervorming naar een beter bestand te overdenken, laat staan er achter te staan. Geatomiseert individualisme is zijn ideologie over hoe de werkelijkheid moet blijven.
.
Politieke verbetering wil ie dus niet. Laat staan sociale of economische. Wie is er 'conservatief'?
voor de PVV stemmer is het beleid wel degelijk schadelijk. Dat hebben we ook in 2012 gezien toen er midden in een economische crisis een kabinetscrisis ontstond over de begroting, en de maatregelen doorwerkten bij de PVV stemmer die zowel de bezuinigingen van Rutte 2 mbt bijvoorbeeld de participatiewet heeft moeten dragen.
@Daan
Vergeet de opkomst van het internet niet, waardoor allerlei extremisten vrienden kunnen maken die nu eens niet de hele tijd zeggen dat ze eens moeten ophouden met dat extreemrechtse geklets.
Toen ik studeerde was communicatiewetenschappen een heel populaire afstudeerrichting, terwijl ik de behandelde stof maar kinderachtig vond. Ik vertrouwde op het gezonde verstand van mensen. Boy, was I wrong!
@ PauI_Spijkers
Jij schrijft: Daan omarmt hier radikaal liberalisme
Er staat is mijn hele tekst niets waaruit instemming met een bepaalde opvatting blijkt. Dat maakt dit soort zinnen erg dom.
En: Politieke verbetering wil ie dus niet.
Het afwijzen van jouw manier van denken is niet het afwijzen van verbetering.
@ Astuiver
Jij schrijft: zowel de bezuinigingen van Rutte 2 mbt bijvoorbeeld de participatiewet heeft moeten dragen.
De PVV-stemmer is niet afhankelijk van de bijstand dus de participatiewet heeft hen niet geraakt.
@DaanOuwens 22 jan. 2025 - 14:13:
Ik denk dat er juist wel veel PVV-kiezers onder bijstandsgerechtigden zitten, vooral chronisch zieken en gehandicapten, en mensen in de bijstand die vinden dat buitenlanders hun baantjes inpikken.
@ Astuiver
Jij schrijft: Ik denk dat er juist wel veel PVV-kiezers onder bijstandsgerechtigden zitten,
Ik weet dat het niet zo is. Ik maak het zelfs heel concreet in een tekst hierboven (22 jan. 2025 - 14:38) De PVV/Leefbaar heeft de meerderheid in een Rotterdamse wijk waar vrijwel niemand in de bijstand zit. Datzelfde beeld zie je ook in de landelijke verkiezingen. Dat jij denkt dat het niet zo is, is raar.
@ stokkickhuysen
Internet is natuurlijk van invloed en iedereen heeft zo een eigen echokamer. Ik heb geen communicatie gedaan maar wel het nodige sociologie. Ook in 1970/1980 waren er echokamers. Maar toen heette het Café de Stoomtram. Ik geloof namelijk niet dat er sprake is van een geheel nieuw fenomeen. De teksten van Wilders waren destijds met een kleine variatie ook aan de bar te horen.
Wat ook een overeenkomst is, is dat de mooie inhoudelijke onderbouwde teksten van mensen zoals jij en ik - als ik mijzelf een beetje op de schouders klop - geen enkele impact hebben. Dat was destijds ook al zo. Het gaat niet om argumenten.
Bij ons op het platteland in Friesland kom ik nog weleens een echte PVDA'er tegen. Bv in de gemeenteraad. In de landelijke politiek zie ik ze niet meer. De landelijke PvdA heeft voor mijn gevoel weinig met de gewone man/vrouw. Maakt zich in de ogen van de gewone man/vrouw vooral druk over het buitenland.
Afgelopen Maandag Timmermans weer eens op de tv gezien, met een uitgebreide analyse hoe slecht de verkiezing van Trump is. Een Bontenbal met het vuurwerkverbod.
Allemaal zaken waar de gewone man/vrouw niets mee heeft.
Je kunt van alles vinden van partijen als NSC, PVV, BBB en de VVD maar ze staan dichter bij hun kiezers/doelgroep.
ook hier onderken ik een stuk van je kritiek, maar je doet veel sociaal georiënteerde strijders in politiek en samenleving te kort. Het gaat erom hoe bundelen we de positief sociale krachten
En je zult mij niet horen dat een populist een facist is maar wel iemand die op zoek is naar houvast in een wereld die aan hem voorbij loopt
"Je kunt van alles vinden van partijen als NSC, PVV, BBB en de VVD maar ze staan dichter bij hun kiezers/doelgroep."
Alleen met woorden ja, niet met daden!
'Je kunt van alles vinden van partijen als NSC, PVV, BBB en de VVD maar ze staan dichter bij hun kiezers/doelgroep.'
De PVV laat alles wat goed is voor de burger vallen op weg naar de coalitievorming (denk pensioenen( dat hij bovendien een breekpunt had genoemd), de VVD weet waar Rottersm uid ligt mdat het wel eens op die naambordjes staat, en de andere twee partijen hebben nog helemaal niks kunnen laten zien?
Waar zijn de oude idealen mbt de spreiding van kennis, macht en inkomen eigenlijk gebleven? Heeft die PvdA-er het soms ook alleen over geld?
Het populisme gebruikt dat 'neoliberalisme' als excuus om de kwaadaardigheid exponentieel te doen toenemen.
Populisme is een vorm van democratie doen die goede of slechte partijen kunnen gebruiken. Als je te lui bent en je al in besturen zit kan je je veroorloven het te laten bij verkiezingen en technocraten onderonsjes. Als je echt iets wil moet je breder.
Knap een verhaal over het neoliberalisme op te hangen zonder de PvdA te benoemen. Was de PvdA gewoon links gebleven dan zaten we nu niet met die Wilders.
Het is niet de kiezer die zich van de PvdA heeft afgekeerd, het is de PvdA die zich van de kiezer heeft afgekeerd.
Beste Anna R. Chist
Je vergeet één ding en dat is dat leden van de PvdA en veel kiezers meebewogen richting neoliberalisme, gevoelig voor de positieve argumenten. Daarbij kwam dat men onvoldoende in de gaten had dat de strijdbare vakbondsman Kok een ander was dan partijleider/politicus/MP Kok.
Exact, de naam van' vakbondsman' Wim Kok wordt zorgvuldig vermeden. Vanaf het moment dat onder hem de ideologische veren zijn afgeschud is de betonrot ingezet.
"Het is niet de kiezer die zich van de PvdA heeft afgekeerd, het is de PvdA die zich van de kiezer heeft afgekeerd."
.
Het ben jij die de focus op jou wil. De PvdA staat nog steeds voor alle groepen aan die onderkant. Dat jij ondertussen daarvan conservatief minderminderminder wilt is jou shift. De PvdA heeft als natuurlijke tegenstander altijd al die middengroepen gehad die niet wilden delen. Dat is nu niet anders. Die kiezers van jou heeft de PvdA meegenomen in de vaart der volkeren door spreiding van kennis macht en inkomen. En aangekomen in de middeninkomens bleken deze (je) niet anders dan degene waarop voorheen de ruimte bevochten moest worden.
.
Het is goed dat de PvdA zich van jou hebt afgekeerd. Jij hangt aan de rem van die progressie en toont jezelf telkenmale op een manier waarop het niet uitmaakt of je SP of FvD kiest. Waarmee je dus duidelijk wel kiest. Voor het conservatisme. Middengroepen centraal. MinderMinderMinder van de onderkant en k*t elite.
.
Hebben we al vaker gehoord.
Als je het neoliberale gedachtegoed handen en voeten wilt geven, moet je inderdaad de sociaaldemocraten in je regering opnemen. Dat hebben we met de fijne paarse kabinetten onder Kok gemerkt. Later heeft hij daar nog wat krokodillentranen om gelaten (die privatisering was veel te ver doorgeschoten), maar toen was het kwaad al aangericht en de VVD spekkoper. In Rutte2 deed de PvdA daar vervolgens nog een schepje bovenop. Wat er nog resteerde van haar ideologische veren ging in de ramsj.
volgens mij noem ik alle sociaal democratische bewegingen die hier aan meededen
Blair, Clinton, Bos, Stevaert
Cohen, kok en het een sociaal gezicht probeerden te geven
Maar we moeten vooruit ploegen en wat gaan jij en ik hieraan doen
Beste Anna
Jouw analyse keer op keer dat de PVDA zich heeft afgekeerd van haar kiezers past prima bij ‘het verhaal’ hierover van een PVV en SP ja extremen raken elkaar. Nu kunnen we hier ongenuanceerd opmerken dat de SP de internationale solidariteit verraad door de immigranten te laten vallen maar daar gaat het nu niet om.
Dat wij met Wilders zitten is niet 1 op 1 aan de PVDA te danken dat is simpel populistisch gelul. Door economische vooruitgang , secularisering en de met de voorgaande twee samenhangende in de jaren 60 ingezette ontzuiling is de arbeider van 1960 niet te vergelijken met de arbeider van rond 2000 en intussen is er weer veel veranderd door de toegenomen invloed van de sociale media.
De arbeider van vroeger is in de loop van de jaren zestig gedeeltelijk vervangen door gastarbeiders. Veel arbeiderskinderen van vroeger zitten intussen in de middenklasse .
Omdat de maatschappij veranderde en het liberalisme de wind meehad dat de PVDA en andere sociaal-democratische partijen dat zij een weg moesten bewandelen tussen het socialisme en liberalisme de derde weg. Dat is inderdaad met de wijsheid van nu niet goed afgelopen voor de PVDA .
Maar als de PVDA niet was gaan regeren in 1994 en niet haar ideologische veren had afgeschud was er dan geen Wilders geweest? Natuurlijk hadden we ‘gewoon ‘ Wilders gehad we zien overal in de wereld verwildering . ‘Onze’ Wilders is niet uniek . Er zijn dus meer oorzaken dan de PVDA voor Wilders.De rol van de VVD lijkt mij groter.
Kijk @Anna zo werkt dat. @Willem V als jou medestander.
Hij kon het niet beter illustreren...
.
Oh. Je ziet een overlap omdat ook hij conservatief is?
Tja: precies.
[ Dat jij ondertussen daarvan conservatief minderminderminder wilt is jou shift. ]
U zuigt nogal wat uit uw duim!
De PvdA is gewoon een keiharde neoliberale partij die de meest vreselijke dingen deed en wil gaan doen.
Ultrarechtse schurken zijn het met voor domkopjes een progressief sausje.
[ en niet haar ideologische veren had afgeschud was er dan geen Wilders geweest? ]
nee dan was de PvdA een sterke partij geweest die nu waarschijnlijk de grootste was geweest.
Wat heeft de PvdA de mensen te bieden dat de VVD ze ook niet te bieden heeft? Ja een cosmetisch progressief sausje.
En de PvdA keer op keer de kans zich te herstellen maar ging toch als het er op aankwam mee met de VVD. En de kiezer liep uiteindelijk weg. Zij die nu nog PvdA stemmen, niet strategisch maar uit volle overtuiging, zijn gewoon VVD-ers die niet zoveel hebben met racisme.
[Oh. Je ziet een overlap omdat ook hij conservatief is?]
Als een PvdA-er of GroenLinkser iemand conservatief noemt bedoelt deze dat ze links zijn. Dat was namelijk Halsema die daar eens mee kwam door de SP conservatief te noemen en zichzelf progressief. Omdat ze zich tot het neoliberalisme had bekeerd vond ze dat ze met de tijd mee ging.
Met je tijd mee gaan door achter Reagan en Thatcher aan te hobbelen, toonbeelden van progressiviteit uiteraard.
Minstens5
. .
Elke partij zegt dat ze voor de onderkant zijn. Maar De PvdA is VVD lite. Er staat niks in hun programma over de piep kliene regereing en de weg privatisatie van de democratie en de machts overheveling naar de EU terug te draaien. Ze spelen BINNEN de neoliberale marges. Dat je denkt dat ze binnen die marges best lief doen is niet relevant.
De kiezer ook. De PvdA heeft zichzelf voor veel mensen overbodig gemaakt. De meesten konden op de duur een auto kopen en met vakantie. Daarmee kwamen ze onder invloed van onder andere de VVD. De markt heeft de mens steeds materialistischer gemaakt, mensen voelden zich daarom veilig bij middenpartijen.
De komst van grote groepen buitenlanders wat problemen gaf in de wijken of wat mensen er moeilijk van vonden heeft de PvdA verder doen leegstromen. Wilders belooft sociaal links en heel streng op migratie. Dit terwijl de zittende politiek er een rommeltje er van maakte. Weg vertrouwen bij veel mensen. Wilders is een vluchtheuvel van rancune en hoop op beter.
Vroeger had je al de Centrum Democraten, en die haalden geen kiezers weg bij de PvdA. Dat de PvdA stemmers kwijt is geraakt, komt door boosheid van de onderkant die zowel door de SP maar ook PVV gewoon slecht worden vertegenwoordigd.
@Anna
Ik noem de SP conservatief omdat ze een eigen volk eerst benadering hebben gekozen. Eigen volk eerst heeft niks met solidariteit te maken, en dus niks met socialisme.
@Paul
.
"Ze spelen BINNEN de neoliberale marges"
.
Volgens jou definities.
Die werkelijk nergens op slaan.
.
"Dat je denkt dat ze binnen die marges best lief doen is niet relevant."
.
Er is geen nut of noodzaak tot revolutie nu en degene die dat wel voorstaan staan een extremistische vorm van links of rechts voor. Dat mag. Maar het maakt wel dat met het afkeuren van het links wat er is je kiest voor het rechts dat regeert.
.
En dat is niet vreemd. Want jij laat telkenmale een overlap zien.
.
De rest is lippendiensten. Jij en Anna hebben niets met de onderkant van onze samenleving. Daar zitten de burgers die niet vallen onder de linkse en rechtse definitie van 'eigen volk/arbeider eerst'. Dat zijn namelijk die mensen die vallen onder het minderminderminder en alleenstaande moeders in de bijstand.
.
Zie o.a. : https://longreads.cbs.nl/armoede-en-sociale-uitsluiting-2023/
@Anna
.
"U zuigt nogal wat uit uw duim! "
.
Nee hoor. Je laat telkenmale zien dat je het conservatieve eigen volk/arbeider eerst omarmt.
En met de opstelling dat je alles afwijst kies je bewust voor het handhaven van de statusquo. Je maakt expliciet duidelijk dat er geen verschil is tussen de keuze voor de SP en de keuze voor FvD. Dat schreef ik hierboven al en daar neem je terecht geen afstand van. Dat zou immers ongeloofwaardig zijn.
.
"De PvdA is gewoon een keiharde neoliberale partij die de meest vreselijke dingen deed en wil gaan doen. "
.
Dus mensen. Stemt vooral iets anders. FvD bijvoorbeeld. Anna's zegen heb je.
Volgens haar is er geen verschil.
.
Als ze nergens op slaan waar staat in de programmas dan dat waar Raef het over heeft word teruggedraait? Je zegt trouw te zijn maar wil je electoraat blijven verliezen inplaats van dienen. Want, zeg je, wat je gelooft is belangrijker. Dan ben je zelf ban de lippen dienst inplaats van hervorming. Want dat heb je geen plan om de toestand die het erger maakt te veranderen en wil je de sociale beweging niet waarmee het zou kunnen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Marktwerking is super voor producten en diensten die (1) distribueerbaar zijn zodat de afnemer kan kiezen tussen verschillende aanbieders en (2) onderling vergelijkbaar zijn. Als dit niet het geval is, dan is marktwerking vooral een poppenkast.
Er zou meer waardering moeten zijn voor niet-commerciele vormen van werk. Heel veel mensen die keihard werken en uitzonderlijk presteren doen dit op niet-commerciele basis. Dit terwijl overal continu het beeld wordt geschetst dat alleen door marktwerking verspilling wordt voorkomen.