Hoe Haren een Titanic werd

Ruim 30 arrestanten, 29 gewonden, meer dan een miljoen euro aan schade en duizenden bange bewoners, dat is de optelsom van een uit de klauwen gelopen ‘feestje’. Na een onrustige nacht en een dag van hard werken kunnen de mensen in Haren hopelijk hun normale leven weer oppakken. Wat nu nog overblijft zijn de beelden van de rellen, de bittere herinnering en kan het traditionele vingerwijzen beginnen.

Inmiddels heb ik in diverse nieuwsuitzendingen een aantal ‘vinger gewezenen’ voorbij zien komen: de gemeente, de politie, de sociale media en de traditionele media.

De gemeente De gemeente zou volledig onderschat hebben wat er komen ging. Waar zij dachten dat het een gemoedelijke avond kon worden, waarbij mensen kort langs het huis zouden worden geleid, is dramatisch anders gebleken. Het beeld van gemeenteambtenaren die de straatnaamborden weghalen in een tijd dat bijna iedereen gps op zijn of haar telefoon heeft, kwam in dit opzicht erg 1.0 over in een 2.0 tijdperk. Van de politie wordt gezegd dat zij geen grip heeft kunnen krijgen op de mensenmassa. Het afsluiten van de straat waar Merthe woont lijkt voor een waterbed effect gezorgd naar andere delen van het dorp, waardoor de rellen zich hebben kunnen verspreiden en de schade op andere plaatsen heeft kunnen ontstaan.

Sociale media Ook zou het de schuld van de social media zijn, omdat de oproep op Facebook geplaatst werd en zo vaak verspreid werd door mensen dat de groep onhoudbaar groot werd voor het dorp. De traditionele media zouden daarbij ook zoveel aandacht hebben besteed aan Projectx Haren – er zou zelfs een klein ‘mediapark’ zijn ingericht – dat er alleen maar meer mensen op af zijn gekomen.

De vraag is dan gerechtvaardigd of deze partijen schuld hebben aan wat er in Haren gebeurd is. Het antwoord is wat mij betreft een simpel en duidelijk neen. Geen van hen heeft natuurlijk de intentie gehad om rellen te veroorzaken, maar door hun optreden hebben zij wel tot op zeker hoogte indirect de mogelijkheid gecreëerd dat het uit de hand kon lopen. Dat komt omdat elke grote crisis of ramp niet door slechts een enkel feit, maar door een aaneengeschakelde keten van ongelukken, misvattingen, fouten of pech aan elkaar hangt.

Titanic Om een begrijpelijk maar disproportioneel voorbeeld te geven van hoe dit samenhangt: het zinken van de Titanic heeft zo’n grote ramp kunnen worden, onder andere doordat er te weinig reddingsboten waren, het schip op hoge snelheid voer, er weinig zicht was in een relatief donkere nacht en de marconist op het dichtstbij zijnde andere schip zou hebben liggen slapen. De aanvaring met de ijsberg is dan de directe reden dat het schip gezonken is. 

Wat dit weekend waarschijnlijk gebeurd is, is dat er een keten van gebeurtenissen was – popularisering door de media, onderschatting of overdondering van de politie en gemeente – die niet de mogelijkheid tot rellen geboden heeft, maar deze ook niet heeft doen voorkomen. Onderzoek zal uitwijzen of en hoe dit allemaal met elkaar in verhouding staat. Laten we echter niet vergeten dat de echte schuldigen de personen zijn die de vernielingen hebben aangericht, want als je vanuit het hele land naar Haren komt om daar te rellen, dan kan ik wel proberen een korte duiding te geven van de mogelijke omstandigheden, maar is slechts een korte eenvoudige analyse juist: dan ben je gewoon tuig.

Volg Vincent van der Vlies ook op Twitter