Hippies en reactionairen zijn één pot nat in Inherent Vice

Het eerste wat je moet weten over Inherent Vice, is dat het geen enkele zin heeft om te proberen het plot te volgen. Dat is opzettelijk onbegrijpelijk. Dit druist in tegen het instinct van veel kijkers en zal daarom ook velen afstoten. Bij de screening die ik bijwoonde liepen minstens zes mensen voortijdig de zaal uit. Toch zit er meer achter deze warboel dan aanvankelijk lijkt.

Inherent Vice is een verfilming van een misdaadroman van Thomas Pynchon, maar is ook schatplichtig aan The Big Lebowski en The Long Goodbye, die op hun beurt weer hommages waren aan de hard boiled detectiveverhalen van Dashiel Hammett en Raymond Chandler. In al deze verhalen wordt altijd een cynische detective door een femme fatale meegelokt in een intrige vol misdaad, bedrog, seks en zonderlinge types, waar de respectabele bovenklasse en de ranzige onderwereld op een onverwachtse manier met elkaar zijn verweven.

Hilarisch acteerwerk De detective in Inherent Vice is een door Joaquin Phoenix gespeelde hippie in de vroege jaren zeventig in Los Angeles, ten tijde van oprukkende drugscultuur, de mislukte (contra)revoluties en de Manson-bende. Een van de mooiste elementen van de film is hoe dit tijdperk tot leven wordt gewekt met kostuums, muziek en vooral de cinematografie van topcameraman Robert Elswit, die de Amerikaanse seventies cinema perfect opnieuw creëert. Een ander pluspunt is het vaak hilarische acteerwerk. Naast Phoenix krijgen onder andere Benicio Del Toro, Josh Brolin en Reese Witherspoon de gelegenheid om alles uit de kast te halen.

Onder al deze luchtigheid loopt een ernstige ondertoon. Inherent Vice laat zien hoe de hippiecultuur en de rechtse reactionairen elkaar voedde in de opkomende drugshandel. Hierdoor krijgt het warrige plot een functie. Deze twee tegenovergestelde partijen zijn uiteindelijk één pot nat. In deze hele surreële wereld doet duidelijkheid er niet toe. Net als in zijn vorige films There Will Be Blood en The Master is schrijver/regisseur Paul Thomas Anderson bitter over de Amerikaanse mythe van succes en idealen.

Kijken om de regisseur Ondanks deze gelaagdheid en het vakmanschap waarmee de film is gemaakt, is het moeilijk om Inherent Vice aan te raden aan een breed publiek. De film mist de strakke discipline van Andersons vroege werk. Nu voelt het alsof hij de acteurs en zichzelf te veel de vrije hand geeft met eindeloos opgerekte scènes. Hierdoor duurt Inherent Vice twee-en-een-half uur en daar is geen enkele reden toe. Ik vraag me af of ik de film had uitgekeken met zoveel geduld, als de regisseur niet Paul Thomas Anderson was geweest.