Het wordt hier net Griekenland

Dinsdagavond zat Jan Kees de Jager zich bij Knevel en Van den Brink nog in de handen te wrijven over de minimale rentes waarvoor de Nederlandse staat geld kan lenen op de internationale markten. Dat kwam door het grote vertrouwen dat ons land geniet bij de zogenaamde markten en het feit dat wij achter onze dijken een mañana-mentaliteit op een afstand houden.

De volgende ochtend liet de Volkskrant zien, waar dit alles werkelijk op uitdraait. Pensioenfondsen moeten deze rente gebruiken om hun dekkingsgraad te bepalen. Op basis daarvan komen de uitkeringen en de premies tot stand. Vanwege de prachtige rekenrente waardoor de Nederlandse staat op het moment overhoudt aan het afsluiten van leningen, neemt die rekenrente drastisch af.

Gevolg: alleen al bij het ABP dalen de pensioenen in 2014 met een procent of vijftien. De door werkenden te betalen premies stijgen met bijna vijfentwintig procent. Andere grote fondsen zullen tot vergelijkbare maatregelen moeten overgaan want dankzij de geldende regelgeving zijn zij verplicht om dat te doen. Het gaat automatisch. 

Daardoor daalt de koopkracht zo drastisch dat de Nederlandse economie serieus gaat krimpen. Dan daalt uiteraard het inkomen van de staat. Wat dankzij het genie van de Kunduz-partijen wordt bezuinigd, levert zo nieuwe tekorten op. Zo komt Nederland in dezelfde vicieuze cirkel terecht als Griekenland of Spanje. Je bezuinigt je van de wal in de sloot. Daardoor zou idealiter het ‘vertrouwen’ van de markten in Nederland moeten dalen waardoor de rekenrente omhoog gaat. Zo zal een verdieping van de crisis dan leiden tot een verhoging van de dekkingsgraad en betere pensioenen. 

Dat klinkt absurd en dat is het ook. Waarschijnlijker is een andere ontwikkeling. In een krimpende economie lijden ook de pensioenfondsen spectaculaire verliezen zodat de angstdroom van Sywert de jeugdleider uitkomt: als hij bejaard is, zijn de potten leeg. 

Maar het wordt anders als je kijkt waarop het zogenaamde vertrouwen van de zogenaamde markten wérkelijk is gebaseerd. De minimale rente die Nederland betaalt, is het spiegelbeeld van de woekerbedragen die de zuidelijke landen moeten opbrengen omdat de eigenaren van hun staatsobligaties zoveel risico zouden lopen.

De ‘markten’ stallen hun geld graag in ons land bij gebrek aan beter, niet omdat we het zo geweldig doen. Het is niks om trots op te zijn. Het geeft blijk van een ongezonde situatie die wij met ons optreden in Brussel zo hardnekkig in stand houden.

Houders van zuidelijke obligaties zijn tot nog toe de grote spekkopers. Zij strijken hun woekerrentes op en zodra het spannend wordt, redden de noordelijke landen hun huid met steun aan het zuiden zodat hun risico in de praktijk te overzien was. Maar dat doet er even niet toe. De huidige situatie leidt er toe dat Nederland leeft in de slechtste van twee werelden. Het leent gratis maar wat het daarbij wint, gaat dubbel en dwars verloren dankzij de krimp van de economie. Uiteindelijk zijn we net zo sterk het slachtoffer van de rente als de zuidelijke landen, alleen op een andere manier. We hebben elkaar in een wurggreep. 

Antwoord: ga over op eurobonds. Het zijn niet langer de afzonderlijke landen die lenen, maar het is heel de EU of alle landen uit de eurozone gezamenlijk. Dan ontstaat er – zo voorspellen de goeroes van de economie – een rente van een procent of drie vier. 

Daardoor stijgt de rekenrente en hoeft er geen noodlottige aanslag te worden gepleegd op de koopkracht van werkenden en gepensioneerden tegelijk. De zuidelijke economieën zijn in een klap van hun te zware rentelast af en daardoor stijgen de kansen van de hele eurozone om uit de crisis te komen. Dit vereist overigens een Europese regering die wordt gecontroleerd door een Europees parlement.

We zouden ons óók kunnen afvragen of we geen absurde maatstok hebben gekozen om de houdbaarheid van pensioenfondsen op de zeer lange termijn te meten. Dat kan natuurlijk ook. 

Zal dat gebeuren? Op het moment overheerst de geest van de Kunduz-coalitie, die Jan Kees de Jager bij Knevel en van den Brink op de gebruikelijke wijze verwoordde: wij moeten door bezuinigingen het huishoudboekje op orde krijgen. Dat zal op zijn manier nooit lukken. Kunduz manoeuvreert ons in de positie van Griekenland. Wat we winnen door bezuinigingen, verliezen we dubbel en dwars door een krimp van de economie. 

Lees hier de berichtgeving in de Volkskrant

Wie nu het opbreken van de euro wil bepleiten, leze eerst het fictieve memo aan mevrouw Merkel dat The Economist in haar vorige nummer publiceerde. Als de euro ten onder gaat, is het echt afgelopen met de Nederlandse pensioenfondsen.