Het volk is zijn eigen vijand

Het protest van de gele hesjes kan in aanvang de toets der redelijkheid gemakkelijk doorstaan. Onze huidige samenleving biedt tal van te billijke argumenten om krachtig in verzet te komen, zoals de steeds meer wringende ongelijkheid, de democratische oneffenheden, de toenemende achterstand, de macht van de financiële instellingen.

Of de protesten tot de gewenste beweging in de huidige in graniet uitgehouwen samenlevingsstructuren zal leiden, zodanig dat de bevolking eindelijk eens meer mag dan rommelen in democratische marges waarvan de grenzen lijken afgebakend door geld en macht, mag worden betwijfeld. De roep daarbij om een andere regering, een andere president, zoals in Frankrijk of een andere minister-president bij ons, is kinderlijk naïef. Welke regering er ook zit, deze zal zich steeds weer uit overtuiging dan wel noodgedwongen ten volle conformeren aan de bestaande globale structuren en de enorme machten die ons leven bepalen en daardoor toch vooral het belang van een kapitaalkrachtige elite dienen en bestaande privileges bestendigen.

Verkiezingen en democratische beginselen ten spijt; het neoliberale fundament voor vernieuwd feodalisme zal helaas niet met demonstraties en vreedzame protesten afgebroken kunnen worden als deze niet heel massaal en vasthoudend zijn. Die massaliteit zal in onze sterk geïndividualiseerde westerse samenleving, waarin solidariteit bijna een besmet woord is geworden en waarin hele groepen nog in de veronderstelling leven aan de willekeur te kunnen ontsnappen, niet snel plaatsvinden.

Naast die enorme tegenkracht die al die goedwillende wereldverbeteraars tegenover zich weten is een groot probleem het volk zelf. We zien het bij de gele hesjes in Frankrijk. Ontstaan vanuit actie tegen de verhoging van de brandstofaccijnzen hebben zich allerhande andere belangengroepen aangesloten, elk met hun eigen specifieke eisen en elk ook met een eigen benadering over de wijze van protesteren. Verschillen die zo ver gaan dat de gele hesjes nu tegenover elkaar lijken te staan.

Grote kans dat delen van de ‘hesjes’ afhaken zodra de specifieke eisen van een ‘deelgroep’ worden ingewilligd. De politieke leiders zullen niet schromen om deze kans op verdeel en heers te benutten. Vervolgens zijn er de figuren en groepen die het in oorsprong vreedzame en geweldloze protest op schandalige wijze misbruiken en daarmee niet alleen straat- en restaurant meubilair afbreken, maar vooral ook de vereiste sympathie voor de actie om tot een breed draagvlak te komen.

Het volk is zijn eigen vijand.