Het verval dat de gedoogcoalitie nu in de steigers zet

Het ziet er naar uit dat het kabinet Rutte erin slaagt om dit onderdeel van Nederlands internationale aanwezigheid voorgoed kreupel te slaan. Op de een of andere manier past dat goed bij de bezuinigingen op de kunst die de Tweede Kamer vandaag ongetwijfeld zal willen goedkeuren.

Bij mij op het balkon prijkt een satellietschotel. De wereld is mijn werkterrein en ik wil graag meer kunnen bekijken dan uitzuigers als Ziggo aan het Nederlandse publiek bereid zijn te bieden. Er komen steeds meer nieuwszenders bij die zich in het Engels en soms ook in andere talen tot de wereld richten. Zo beschikt Frankrijk over het Engelstalige France24. Het concurreert met BBC World, CNN, Russia, Today, Al Jaeera, Deutsche Welle, Arirang (Zuid-Korea) CCTV(China) NHK World (Japan) en zelfs Press TV, het propagandakanaal van de Iranese Ayatollah’s. Je ziet dat internationaal georiënteerde landen grote investeringen doen om wereldwijd zichtbaar te worden. Dat is in een geglobaliseerde wereld voor je concurrentiepositie erg belangrijk.

Nederland zat al jaren voor een dubbeltje op de eerste rang. De Wereldomroep – vlak na de bevrijding opgericht – is een van de grotere spelers op de markt van de internationale mediabedrijven. Het heeft vooral buiten Europa miljoenen gebruikers die op zoek zijn naar geloofwaardige informatie en dan denken dat een klein land als het onze wel minder reden zal hebben om het nieuws te verdraaien dan grootmachten. Dat zijn buiten Europa meestal mensen met een behoorlijke opleiding en een bijbehorende positie. Daarom slaagt de Wereldomroep er ook al decennia in om veel actualiteitenprogramma’s te slijten aan lokale en regionale zenders in Afrika en Latijns Amerika. Die geven dat dan door. Deze laatste activiteit is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden. Net als de aanwezigheid op het internet. De Wereldomroep slaat het stadium van de klassieke televisie zoals CNN of de Deutsche Welle dat biedt, over, innovatief als het is. Daarbij heeft de Wereldomroep veel aan het in de afgelopen zestig jaar opgebouwde vertrouwen. Het imago is: betrouwbaar, degelijk, innovatief, precies het beeld dat Nederland van zichzelf presenteeert om daarmee de exportbevordering een fundament te geven. Omdat Nederland het stadium van de internationale free to air televisie-nieuwzender overslaat, zit het voor een dubbeltje op de eerste rang. De Wereldomroep kost maar 45 miljoen per jaar, een grijpstuiver van wat de Britten en de Fransen moeten uitgeven.

Dit wezenlijke onderdeel van de Holland Promotion, dit tastbare bewijs voor wat ons land is en wil zijn, wordt nu monddood gemaakt.

Wat is het verband met de bezuinigingen op de kunsten? Wij zien dat Halbe Zijlstra het bekende, het voor de hand liggende, het neuriebare, het Van Goghse zonnebloemenwezen ontziet maar de bijl zet in alles wat innovatief en experimenteel is. Dat wordt ontmoedigd. Dat moet maar naar de markt. Dat moeten die experimentatoren allemaal zelf uitzoeken. Dat is goed voor ze.

Wil Nederland zijn welvaart behouden, dan moeten we ons ontwikkelen tot een echte kennismaatschappij. Een belangrijk aspect daarvan is dat je ruimte biedt voor het experiment en voor het niet voor de hand liggende, want daar komen uitvindingen uit voort. Daaruit ontstaat de voorsprong die de concurrentie het nakijken geeft. Het is een kwestie van een geestelijk klimaat en van de internationale projectie van dit geestelijk klimaat: want daardoor wil talent naar Nederland komen en in Nederland blijven.

Dit klimaat wordt door de powers that be met op de achtergrond een ritmisch klappende PVV actief bestreden. Ik geeef geen cent voor de Wereldomroep of voor de innovatieve kunsten in Nederland.

Een paar decennia lang gold Nederland als een vernieuwend land waar de toekomst aan het werk was. Trendwatchers kwamen naar Amsterdam om te kijken hoe de meisjes zich kleedden en hoe de mensen zich gedroegen. Nu wordt deze periode afgesloten. Nederland trekt zich angstig terug achter de dijken en sluit zich voor de wereld af. Het wordt op deze manier een achterlijke uithoek die je beter links kunt laten liggen als je ook nog Londen, Parijs, Berlijn of Barcelona hebt.

Dit soort processen vanverval verlopen langzaam. Zo is het in die andere periode van stilstand en achteruitgang, de achttiende eeuw ook gegaan. Het zal mijn tijd wel uitduren. Het zijn de twintigers en dertigers die bang moeten zijn voor het verval dat de gedoogcoalitie nu in de steigers zet. Dat is de werkelijke bedreiging, niet alleen voor hun pensioen maar ook voor hun inkomen.